r" --...., - Zoek direct in de EYE-bibliotheek

■ *^w^
ALS HET LEVEN EEN TRIOMF WORDT
FANNY KEMBLE. - HET LEVEN VAN EEN ENGEL5CHE ACTRICE IN HET V1CTORIA.TIJDPERK.
In de dertiger jaren van de negentiende
eeuw verkeerde het ook thans nog
bekende Koninklijk Theater in Co-
vent Garden te Londen in wanhopige finan-
cieele omstandigheden. Zóó wanhopig, dat
de directeur, Charles Kemble, hoewel men
hem reeds van verschillende kanten te hulp
was gekomen, genoodzaakt was tot het doen
van een noodsprong: op zekeren ochtend
van het jaar 1829, ontwaakte Londen om te
lezen, dat een onbekend meisje de taak op
zich zou nemen om den schouwburg te
redden.
Dit meisje — een kind nog, want zij
kwam pas van school — was Fanny Kem-
ble, de dochter van den directeur. Zij had
nog nimmer op de planken gestaan, maar
toch zou ze in Shakespeare's meesterwerk
,,Romeo en Julia" de rol van laatstgenoem-
de vertolken. Het was Fanny's eigen wensch
geweest, haar vader op die manier van den
ondergang te redden, en deze romantische
daad van kinderliefde sloeg bij het Londen-
sche publiek geweldig in. Avond aan avond
was het gansche theater geheel uitverkocht,
want weldra had men ontdekt, dat er met
Fanny Kemble een actrice van buitengewone
begaafdheid voor het voetlicht verschenen
was. Dit tengere meisje, met de ravenzwarte
haren en de donker-gloeiende oogen, dat
geheel opging in haar spel, veroverde met
één slag allen, die in de Engelsche hoofdstad
gevoel hadden voor zuiver, menschelijk spel.
Ook de critiek toonde zich ongewoon en-
thousiast, en sommigen vergeleken haar zelfs
met de beste actrices, die Engeland ooit be-
zeten heeft.
Zoo zette Fanny Kemble de eerste schre-
den op het pad, dat haar slechts roem en eer
zou brengen. Na wekenlang in Londen voor
stampvolle zalen te zijn opgetreden, volg-
den tournée's door de provincie, waar het
succes al even groot was. Toch vermocht
dit niet, de financieele debacle van het
theater te voorkomen. Het moest ten slotte
zijn deuren sluiten en Kemble besloot zijn
geluk nu in Amerika te beproeven. Fanny
aarzelde geen oogenblik, doch volgde haar
vader naar de Nieuwe Wereld.
New York was in die dagen een zonder-
linge stad. De hotels wären er prachtig —
maar op sanitair gebied uiterst primitief.
In de straten merkte men nog maar nauwe-
lijks iets van de nieuwe gasverlichting, die
in Londen reeds tamelijk gewoon was. De
winkeliers toonden zulke ruwe manieren
tegenover een jongedame, die inkoopen
kwam doen, dat Fanny, die tot de hoogste
Engelsche kringen toegang had gehad, haar
oogen en ooren nauwelijks kon gelooven!
Het was dan ook een heele nieuwe en
vreemde wereld, waarin het nog jonge meisje
zich opeens verplaatst zag en de schrik sloeg
haar om het hart, toen zij er aan dacht, dat
zij er heen gekomen was om... . die wereld
te veroveren! Ze liet zich echter niet ont-
moedigen en gelukkig bleek New York be-
halve de vele slechte eigenschappen, ook één
goede te hebben: het was gauw enthou-
siast. En daardoor kwam het, dat Fanny
Kemble er zich spoedig thuis voelde. Meer
FANNY KEMBLE
nog: dat zij er weldra dezelfde lauweren
oogsten zou als eerst in haar vaderland!
Heel Amerika was na korten tijd één en al
geestdrift voor de jonge kunstenaresse, die
de goede fortuin, zooals een der dagbladen
het uitdrukte, op zijn kusten had geworpeh.
In Boston wachtte de jeugd urenlang
geduldig om haar te paard te zien stijgen.
Ieder jong meisje, dat haar had gezien, droeg
voortaan zoo mogelijk dezelfde krullen als
Fanny Kemble, en op haar te lijken was de
grootste eer, die men zich denken kon! Stu-
denten verkochten hun boeken, kleeren en
wat er meer verkocht kon worden, om een
plaats in deh schouwburg te kunnen be-
machtigen. Uren en uren liepen zij naar een
stad, waar zij optrad, om haar bij aankomst
te kunnen toejuichen en dan weer. ... te
voet terug te gaan! Menschen, die nog nooit
een schouwburg hadden bezocht, die zichzelf
voorgenomen hadden er ook nooit heen te
gaan, vochten nu om een plaats, wanneer
zij optrad! En één jongeman in Amerika
sloeg het record van allen, die haar vereer-
den: hij reisde haar na van New York naar
Philadelphia en van Philadelphia naar Bos-
ton, en overal waar zij optrad, zat hij trouw
op een der voorste rijen — of in de orkest-
ruimte, want af en toe slaagde hij er in een
engagement als fluitist te krijgen, waardoor
hij den koning te rijk was, daar hij dan nóg
dichter bij haar kon zitten!
Deze vereerder was Pierce Butler, een
jonge planter uit het Zuiden. Zijn trouw
werd ten slotte beloond, want hij huwde
met haar in 1834. Er waren er, die hun
hoofd schudden over deze verbintenis van
twee verschillende naties en van nóg ver-
schillender milieux. Maar de beide jonge
menschen aarzelden geen oogenblik; htin
liefde zag alle moeilijkheden over het hoofd.
Twee jaar later kwam Fanny Kemble
terug naar Londen met haar baby, om er
een korte vacantie door te brengen. Een van
haar oude vrienden, die zag, dat zij niet
gelukkig was, nam zjjn toevlucht tot een
zeer zonderlinge methode om haar te hel-
- 14 -
pen: hij trachtte haar te suggereeren, dat zij
niét getrouwd was, dat zij het zich slechts
verbeeldde! Maar deze poging, hoe goed
misschien ook bedoeld, had niet de ge-
wenschte uitwerking op Fanny Kemble.
Tóch zou zij wel gaarne hebben, gewild, dat
het slechts verbeelding van haar was! Man
en vrouw waren geheel verschillend van
temperament. Pierce Butler behandelde zijn
echtgenoote niet als zijns gelijke, maar alsof
ze zijn slavin was, en een minderwaardig
wezen. Men kan zich begrijpen, hoe de
jonge, teere vrouw, die een groote innerlijke
beschaving bezat, daar onder leed!
Maar er was bovendien nog iets anders.
Pierce Butler hield er slaven op na! In dien
tijd gingen juist allerwege stemmen op in
Amerika om de slavernij af te schaffen, en
Fanny Kemble had met betrekking tot dit
vraagstuk haar eigen overtuiging.
,,De familie, waarin ik getrouwd ben,
bestaat grootendeels uit menschen, die er
slaven op na houden," schreef zij eens naar
een vriendin. „Ons tegenwoordig en toe-
komstig fortuin hangt voornamelijk af van
hetgeen onze plantages opbrengen. Maar ik
vind het iets afschuwelijks en mensch-
onteerends, dat het eene ras door het andere
geestelijk en lichamelijk wordt overheerscht
en. . . . erger!"
Op zekeren keer zag zij hoe haat man
optrad tegen de slavinnen van zijn plantage.
„Hoe zou ik tegen hem hebben opgezien,
indien hij bedekt was geweest met het zweet
en het vuil van den ruwsten arbeid," ver-
telde zij later, „maar hoe moest ik mij nu
voor hem schamen, nu ik hem bezig zag
onwetende vrouwen nauwkeurig voor te
rekenen, welken onbetaalden arbeid hij van
haar eischte.... Ik wendde mij verontwaar-
digd af. Ik hoop, dat mijn bezoek aan zijn
plantage mijn eerbied voor hem niet vermin-
derd heeft, maar ik vrees het ergste. . . ."
Zoo werd de kloof, die Fanny Kemble,
de artiste, scheidde van haar man, die een
bruut bleek, hoe langer hoe dieper. Einde-
lijk kon zü het niet langer uithouden: de
omgeving waarin zij moest leven stond haar
zóó tegen, dat zij er bijna lichamelijk onwel
doot werd.
Toen zü vijftien jaar getrouwd waren,
vroeg haar man echtscheiding aan op grond
van het feit, dat zijn vrouw hem had ver-
laten.
Fanny Kemble was intusschen terugge-
keerd naar het tooneel, waar zij thans uit-
sluitend voordrachten gaf uit Shakespeare.
Wellicht zou ze zich weer opnieuw geluk-
kig hebben kunnen voelen nu zij zich weer
aan haar kunst kon wijden, ware het niet,
dat zij voortdurend leed door de afwezig-
heid van haar kinderen, die na de scheiding
aan haar man waren toegewezen. Ze was
echter te vitaal om er geestelijk door ten
onder te gaan. Zij bereikte een hoogen
ouderdom — in 1893 overleed zij — ter-
wijl de avond van haar leven nog verhelderd
werd door het gezelschap van haar klein-
kinderen, die in roerende piëteit trachtten
te vergoeden, wat haar eigen kinderen haar
niet hadden kunnen geven. . , .
^— ^ ^—
VOOR DE VRI|HEID VAN ZI|N VOLK
Warner Bros-film.
Joe Thunder Horse, Richard Barthelmess
Lydia Ann Dvorak
Quissenberry Dudley Digges
Norma ■ Claire Dodd
Dickinson Henry O'Neill
Dawson ■• • Robert Barrat
Dr. Turner Arthur Hohl
Jennie Agnes Narcha
Shanks Sidney Toler
Regie: Alan Crosland.
Joe Thunder Horse, een Sioux Indiaan,
wordt door Dickinson, gevolmach-
tigde der Vereenigde Staten voor
Indiaansche zaken, naar Haskall College ge-
zonden. Na zijn benoeming wordt hij
circus-artist en geeft voorstellingen op de
wereldtentoonstelling te Chicago.
Norma, een mooi, naar sensatie zoekend
meisje uit society-kringen, interesseert zich
voor hem en wordt verliefd op hem. Terwijl
hij in Chicago vertoeft, verneemt Joe, dat
zijn vader, Black Pony, stervende is,
waarom hij naar het reservaat terugkeert.
Op hét kantoor van Quissenberry, den In-
diaanschen agent, ontmoet hü Lydia, een
RICHARD BARTHELMESS EN DUDLEY DIGGES.
Indiaansch meisje uit Haskall. Zij leeft ge-
heel voor haar stam, die bedrogen en gemar-
teld wordt door de blanken en bijna van
gebrek sterft. Zij wordt verliefd op Joe,
maar zijn zelfingenomenheid hindert haar.
Joe vindt, dat zijn vader schandelijk ver-
waarloosd is door den gouvernements-arts
en steekt zijn meening dan ook niet onder
stoelen of banken. De arts tracht op Joe te
schieten, maar Joe neemt hem het geweer
äf en valt hem aan. De vader sterft en
Shanks, een boef, mishandelt Joe's vijftien-
jarige zuster tijdens de begrafenisplechtig-
heid. Joe bemerkt dit en wreekt zijn zuster
door hem in een gevecht zijn verdiende loon
te geven.
Joe komt er achter, dat Quissenberry het
erfdeel van zijn vader voor zichzelf wil op-
eischen, hetgeen hij zich natuurlijk niet laat
welgevallen. Om hem den mond te snoeren
neemt Quissenberry hem gevangen op grond
van zijn gevecht met Shanks. Lydia, die met
het geval van Joe op de hoogte is, weet de
sleutels van zijn cel te bemachtigen en be-
RICHARD BARTHELMESS EN ANN DVORAK,
vrijdt hem in den nacht. Beiden weten zij
te ontvluchten en gaan naar Washington
om zich onder bescherming van Dickinson
te stellen, doch deze is niet bij machte hem
te helpen, daar hij voordeel trekt van de
Indiaansche landgoederen.
Eindelijk laat hij een onderzoek instellen
en krijgt een commissie toegewezen, doch
deze is beïnvloed door de voordeelen, welke
de Indiaansche stammen haar opleveren.
Intusschen sterft Shanks en Joe wordt
teruggezonden om te worden terecht gesteld.
Dickinson roept een bondsgericht bij elkaar
om Joe's geval te onderzoeken, in plaats
van de Indiaansche jury, die door Quissen-
berry wordt aangewezen en onder diens toe-
zicht staat. Het gerecht eischt als getuige te
dagvaarden Joe's zuster, doch de agent en
de dokter ontvoeren haar.
Door de gevangenhouding van Joe, die
ten slotte op eerewoord in voorloopige vrij-
heid wordt gesteld, worden de Indianen
woedend en smeden plannen om de blanken
aan te vallen. Joe drijft een halfbloed, waar-
van hij weet, dat hij bij Quissenberry onder
den duim zit, in het nauw en kwelt hem
zoolang tot hij weet waar Jennié. zijn zus-
- 15 -
RICHARD BARTHELMESS
ter, verborgen is. Hij verneemt dan, dat zij
in een oud blokhuis is en vindt haar, aan
handen en voeten gebonden. Quissenberry
en een maarschalk van de Vereenigde Sta-
ten vinden daar zijn spoor. Met de handen
omhoog moet hij zich overgeven, maar
Quissenberry schiet op hem. De maarschalk
arresteert den Indiaanschen agent.
Joe herstelt en staat terecht. Hij wordt
door Jennie's bewijzen vrijgesproken, aan-
gezien de jury vindt, dat deze moord te
rechtvaardigen is. Lydia is verheugd over
Joe's vrijspraak en valt hem om den hals.
Samen vangen zij een nieuw leven aan.
DE OPSTAND.
DE AANSLAG OP JOE.