OM Opportuun 4.indd - Openbaar Ministerie

22
rivieren, verkeersrotondes, lucht- en zeehavens,
hoofdkantoren van internetproviders,
de centrales van banken... Zijn op al die
punten al niet allerlei instanties actief zoals
de Koninklijke marechaussee, de douane,
de Nederlandse Bank? Nee, de nodale orientatie
is een blinde slag in het luchtruim.
Kijk hier,” zegt Fijnaut terwijl hij bladert
door Closing the gap, het stuk waarin de
Engelse politie haar toekomst verkent.
“Dat is heel andere koek dan het stuk dat de
Nederlandse politie ons voorschotelt.”
Justitie had toen wel het gezag over de
politie...
“Justitie móét zich ook harder opstellen
tegen de politie, en dat kan overigens best in
fatsoenlijke bewoordingen. De politie heeft
als referentiepunt de rechter en dat gaat
gelukkig via het OM. Als je maar van alles
beweert zonder rekening te houden met dat
referentiepunt, dan is dat ongepast.”
Over de analyse van de commissie-
Leemhuis is Fijnaut heel wat meer te spreken,
hoewel hij het jammer vindt dat in
haar rapport het functioneren van de politie
eenzijdig als een staatskundige kwestie van
bestuur, beleid en beheer is gedefinieerd.
“Ook deze commissie heeft niet nagegaan
of het politiebestel dat zij voorstaat, is
opgewassen tegen de confrontatie met
harde, ten dele ook grensoverschrijdende,
problemen als islamistisch terrorisme,
zware gewelddadige en/of georganiseerde
misdaad, plotse hevige rellen ergens in het
land, natuur- en milieurampen of chaotische
verkeersproblemen.”
Fijnaut ziet het liefst een nationaal korps
van specialisten ontstaan. Eenduidig aangestuurd,
dus wendbaar en slagvaardig als
de situatie erom vraagt.
Maar helaas staat operationele slagkracht,
geleverd door gespecialiseerde professionals
in de frontlijnorganisatie die de politie
is, niet centraal. Bureaucratisering heeft er
volgens Fijnaut bijvoorbeeld toe geleid dat
uitvoerend politiewerk structureel wordt
ondergewaardeerd. “Je durft haast niet op
te schrijven wat leden van Aanhoudings-
en ondersteuningseenheden verdienen,
en hoe miserabel de fooien zijn die ME’ers
krijgen om voetbalspelletjes van miljonairs
te beveiligen. Het zijn toch niet de vele
management-assistentes, communicatiehelpers
en beleidsmedewerkers die onregelmatige
dienst doen en op straat de klappen
opvangen?”
Hij vindt het moeilijk te overzien, maar
Fijnaut denkt dat de zware criminelen weer
wat fermer tegemoet worden getreden. “In
Amsterdam zie je dat men onder recherchechef
Willem Woelders nu zwaar inzet
op de zogenoemde Hollandse netwerken,
Joegoslaven en andere groepen, terwijl ik in
2001/2002 wel eens dacht: wat gebeurt er nu
eigenlijk? Er was in de tweede helft van de
jaren negentig als gevolg van de reorganisatie
van de politie en door de bevindingen
van ‘Van Traa’ wat luwte ontstaan.”
De criminelen hebben hernieuwde aandacht
ook over zich afgeroepen, meent
Fijnaut. “Al die liquidaties in de vastgoedbranche,
daar moet je op reageren en niet
zeggen: ja maar in totaal neemt het aantal
moorden af. Die criminelen hebben de
overheid geprovoceerd en dan roep je de
zwaardmacht van de staat over je af. Een
contraproductieve, domme strategie.”
Ondertussen wordt er geen zaak opgelost.
“Dat vind ik niet zo’n punt. Je moet geduld
opbrengen want het kan jaren duren. In
Italië en New York duurt het soms ook tien
jaar voordat zware zaken worden opgelost.
Je moet nu een recherche en een OM
bouwen die steengoed zijn en Ausdauer
hebben. En daarbij moet Nederland wat
meer bieden aan meewerkende getuigen.
Kamer en regering zijn te terughoudend in
het doen van toezeggingen als getuigenbescherming
en het temperen van vervolging.
Nee, dat is niet onproportioneel tegen mensen
die menen zich met geweld boven de
rechtsstaat te kunnen stellen. De rechtstaat
‘De rechtsstaat mag geen vrijplaats
creëren voor hen die het meeste
geweld gebruiken’
mag geen vrijplaats creëren voor diegenen
die het meeste geweld gebruiken.”
Het recente vonnis tegen de ‘Hofstadgroep’
heeft hij wegens tijdgebrek nog niet bestudeerd,
maar Fijnaut behoort niet tot degenen
die een snelle aanhouding te allen tijde
willen voorkomen.
Omdat moderne terroristen niet onderhandelen,
maar zonder enig voorteken en met
opoffering van het eigen leven veel slachtoffers
kunnen maken, is vroegtijdig optreden
geboden. Snel aanhouden om informatie
te verkrijgen en aanslagen te voorkomen, is
volgens Fijnaut cruciaal: “De EVRM-rechtspraak
laat er geen twijfel over bestaan dat
het voorkomen van terroristische aanslagen
door de tijdige aanhouding van verdachten
voorrang heeft op een succesvolle vervolging
van de daders achteraf. Dat uitgangspunt
zouden de verantwoordelijke justitiële
autoriteiten trouwens veel beter moeten
uitdragen.”
Tekst: Pieter Vermaas
OPPORTUUN Nummer 4 – 2006 Kort 23
Landelijke bezwarencommissie
voor reorganisatie
Goede en eenduidige adviezen op
‘reorganisatie-bezwaarschriften’ van rijks-
en rechterlijke ambtenaren. Dat is het doel
van de op 17 maart ingestelde Landelijke
Bezwarenadviescommissie Openbaar
Ministerie (LBAC-OM).
De LBAC-OM zal adviseren inzake alle bezwaarschriften tegen alle
besluiten die zijn genomen in het kader van de OM-reorganisatie.
Die bezwaren betreffen bijvoorbeeld besluiten over de aanwijzing
als functievolger, de aanwijzing als herplaatsingskandidaat, de
interpretatie van het begrip ‘passende functie’ en de toekenning van
voorzieningen in het kader van sociaal-flankerend beleid.
Met de LBAC is een centrale adviescommissie ontstaan die voldoet
aan de wettelijke eisen. Bezwaarschriften op het gebied van de
OM-reorganisatie hoeven daarmee niet meer te worden gericht
aan twee andere bestaande adviescommissies: de lokale ambte-
‘Webstrijd’ voor jongeren
Het Openbaar Ministerie en de Rechtspraak
organiseren samen met Kennisnet een
ThinkQuest Try Out wedstrijd over criminaliteit
en recht. Jongeren (10-14 jaar) maken bij deze
wedstrijd een website waarin ze aangeven hoe
criminaliteit in de wijk naar hun idee het beste
aangepakt kan worden.
De ‘webstrijd’ is op 1 februari van start gegaan. Het doel van de wedstrijd
is jongeren bewuster te maken van de samenleving en in het
bijzonder van de Nederlandse rechtstaat. Welke regels zijn er en wie
maakt die regels eigenlijk? Wat moet er gebeuren met mensen die de
regels overtreden? Moeten ze de gevangenis in of klusjes doen? De
jongeren zijn vrij in het vormgeven en vullen van hun website over
criminaliteit. De websites worden gemaakt met de WebsiteMaker
van Kennisnet. Jongeren kunnen hiermee zonder kennis van websitebouw
eenvoudig een eigen website maken. Ze kunnen individu-
lijke commissies ex art 7:5 Awb of de Adviescommissie bezwaarschriften
Awb inzake personele aangelegenheden van het
ministerie van Justitie. De centrale positie van de LBAC moet een
aantal voordelen opleveren: bundeling van juridische en organisatiekennis,
een professioneel secretariaat bij CAOP, één locatie voor
hoorzittingen (CAOP Den Haag), efficiency en eenheid in adviezen.
De LBAC kent één centraal coördinatiepunt gevestigd op de afdeling
P&O van het Parket-Generaal, voor voortgangscontrole, termijnbewaking
en communicatie. Het coördinatiepunt moet ook
voorkomen dat bezwaarschriften bij de verkeerde commissie binnenkomen.
Zo is ontslag wegens reorganisatie een zogenoemde
‘zware personele beheersbeslissing’. Een bezwaarschrift daartegen
moet niet aan de LBAC-OM worden voorgelegd, maar aan de
adviescommissie van het ministerie van Justitie.
De LBAC-OM staat onder voorzitterschap van Hans Blok, Joost
Hulsenbek en Henk Wooldrik. In de commissie hebben ook de
Nederlandse Vereniging van Rechtspraak en het Georganiseerd
Overleg Ministerie van Justitie elk vertegenwoordigers afgevaardigd.
Tekst: Pieter Vermaas
eel of met een groep meedoen. Er hebben ruim driehonderd jongeren
zich aangemeld om een website te maken.
De jongeren hadden tot 2 april de tijd om aan hun website te bouwen.
Een jury bestaande uit procureur-generaal Rieke Samson,
een officier van justitie, een rechter en de redactieleden van de
VetVerkeerd website (jongerensite van het OM) selecteren de drie
beste websites. Door middel van een poll op Kennisnet kiezen de
jongeren zelf de uiteindelijke winnaars. Deze zullen voor de Open
dag van de Rechtspraak bekend worden gemaakt.
Prijzen
De winnaars worden uitgenodigd een bezoek te brengen aan een
rechtbank in de buurt. Hier kunnen ze vragen stellen aan een officier
van justitie en een rechter. Daarnaast zijn er ook prijzen om
mee naar huis te nemen. Voor de winnende klas of groep is er één
digitale camera voor de klas en voor de individuele winnaar een
iPod Nano.
Tekst: Anne Hoeksema