Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 - Gemeente Heerlen

Witteveen+Bos
van Twickelostraat 2
postbus 233
7400 AE Deventer
telefoon 0570 69 79 11
telefax 0570 69 73 44
Beleid externe veiligheid
2011 - 2015

onderwerp
project
opdrachtgever
projectcode
referentie
opgemaakt door
Bestuurlijke samenvatting beleid externe veiligheid
Maatwerk externe veiligheidsbeleid
Gemeente Heerlen
HRL259-1
-
R.J.M. Scheres
goedgekeurd door R. Geerts paraaf
status definitief
datum opmaak 29 november 2010
-
bijlagen
aan S. Göttgens Gemeente Heerlen
kopie R. Geerts AVIV BV
notitie
Witteveen+Bos
van Twickelostraat 2
postbus 233
7400 AE Deventer
telefoon 0570 69 79 11
telefax 0570 69 73 44
hoofdlijnen van het beleid
Deze samenvatting geeft de hoofdlijnen van het Beleid Externe Veiligheid 2011 - 2015 van de gemeente
Heerlen weer. De uitwerking van de gemeentelijke ambities en de beleidsagenda kunt u terug vinden
in de nota: Beleid Externe Veiligheid 2011 - 2015.
De nota formuleert het beleid externe veiligheid Heerlen voor de periode 2011 – 2015.
Externe veiligheid is voor een belangrijk deel de verantwoordelijkheid van de gemeente in de vorm van
vergunningverlening, ruimtelijke plannen en rampenbestrijding. In deze domeinen kan de gemeente
keuzes maken die bepalend zijn voor de hoogte van het risico in de gemeente.
Deze nota gaat in op de drie genoemde domeinen van externe veiligheid, waarbij de nadruk ligt op een
gebiedsgerichte invulling van het beleid. Dit is gedaan omdat de ruimtelijke ordening de belangrijkste
factor is in externe veiligheid.
Huidige situatie
Alle risicobronnen in Heerlen voldoen aan de norm die geldt voor de veiligheid van de individuele burger
(het plaatsgebonden risico genaamd). In de gemeente Heerlen doen zich om deze reden geen saneringssituaties
voor.
Naast de individuele veiligheid van de burger staat in de externe veiligheid de veiligheid centraal van de
burgers als groep. Veel slachtoffers die in één keer tegelijk kunnen vallen. Hieraan geeft het zogeheten
groepsrisico uitdrukking. Voor het groepsrisico geldt geen wettelijke norm, maar een oriëntatiewaarde
voor de kans op een aantal doden dat kan vallen. Met uitzondering van de spoorzone zijn de groepsrisico’s
van de risicovolle activiteiten in Heerlen lager dan de oriëntatiewaarde. Het Rijksontwerp Basisnet
Spoor, dat op hoofdlijnen is vastgesteld, zal ervoor zorgen dat ook het groepsrisico in de spoorzone
lager dan de oriëntatiewaarde zal worden.

Beleidsvisie Heerlen past binnen de Gezamenlijke beleidsvisie externe veiligheid Limburg
De Gezamenlijke beleidsvisie externe veiligheid Limburg (GBEV-L) formuleert de ambitie van Limburgse
overheden en geeft ook aan hoe gemeenten en provincie bij besluiten over situaties met een externe
veiligheidsrisico met hun beleidsvrijheid om kunnen gaan. Het doel van de GBEV-L is een goede
afweging te bevorderen van externe veiligheidsrisico’s, mede in het licht van andere belangen, zodat
Limburg een verantwoord veiligheidsniveau heeft.
Uit de ambitie van de GBEV-L worden de volgende punten naar voren gehaald:
- (potentiële) externe veiligheidrisico’s worden vroegtijdig onderkend;
- het bevoegd gezag overweegt altijd of risico’s kunnen worden voorkomen of verkleind, ook als het
risico gering is;
- het bevoegd gezag moet maatwerk leveren. Met het oog hierop geldt voor het groepsrisico het nadrukkelijk
advies de oriëntatiewaarde te gebruiken zoals de wettelijke systematiek het bedoeld
heeft: geen verplichte grenswaarde, maar een referentie die niet verplicht gerealiseerd hoeft te worden
en moet leiden tot een zorgvuldige afweging van belangen en maatwerk.
De gemeente Heerlen onderschrijft de ambities van het GBEV-L en de hiervoor genoemde in het bijzonder.
Doelstelling en ambitie gemeente Heerlen
Het doel van het externe veiligheidsbeleid van de gemeente Heerlen is het behouden van een verantwoord
en aanvaardbaar veiligheidsniveau.
De gemeente Heerlen hanteert hierbij de volgende uitgangspunten:
- het huidige veiligheidsniveau; Het huidige veiligheidsniveau (september 2010) is bekend en alle
groepsrisico’s zijn op aanvaardbare wijze verantwoord.
- economische ontwikkelingen in de gemeente Heerlen; Binnen de gemeente Heerlen moet ruimte
aanwezig zijn om arbeidsintensieve bedrijvigheid te ontwikkelen, ook wanneer het bedrijven zijn die
een risico voor de omgeving inhouden.
- ruimtelijke ontwikkelingen in de gemeente Heerlen; De gemeente Heerlen heeft te maken met terugloop
van inwoneraantallen: de bevolking krimpt. Deze krimp biedt mogelijkheden in het verhogen
van het veiligheidsniveau van de gemeente. Daar waar de risico’s naar verhouding het hoogst zijn
moet worden ingezet op saneren van woningen. Daarnaast moet eventueel nieuwe woningbouw
worden gesitueerd op grote afstand van de risicobronnen.
- de veiligheidsladder; Het algemeen ordeningsprincipe is het volgen van de veiligheidsladder
(RCSM), dat houdt in:
⋅ Risicoreductie bij de bron;
⋅ Clusteren risicovolle activiteiten;
⋅ Scheiden risicobron en -ontvanger;
⋅ Maatregelen in de (ruimtelijke) omgeving van de risicobron.
Bestuurlijke verantwoording van het groepsrisico
Een bijzonder onderdeel van externe veiligheid is de zogenaamde verantwoordingsplicht groepsrisico.
Het bestuur draagt verantwoordelijkheid voor een navolgbaar en samenhangend beleid om het groepsrisico
te verantwoorden. Het groepsrisico is de kans dat een groep van tien of meer personen in één
keer overlijdt door een ongeval met een risicobron. Het groepsrisico kent geen wettelijke norm. De wetgever
heeft hier doelbewust van afgezien en de beoordeling overgelaten aan het lokaal bevoegd gezag.
Om de hoogte van het groepsrisico reliëf te geven is een oriëntatiewaarde vastgesteld. Deze orientatiewaarde
geeft aan wanneer er sprake is van een significant groepsrisico en helpt het bestuur om
te bepalen wat men zélf acceptabel vindt.
De oriëntatiewaarde is echter niet bedoeld als norm voor het onderscheid tussen aanvaardbaar- of onaanvaardbaar
risico voor een plansituatie. Het instrumentarium binnen het externe veiligheidsbeleid
Witteveen+Bos
HRL259-1 notitie Samenvatting beleid externe veiligheid concept d.d. 29 november 2010
2

ondersteunt een dergelijke benadering niet, maar stuurt op kwaliteit en efficiency van de veiligheidsbeoordeling
tijdens het ruimtelijk planproces.
Deze nota gaat uit van het gebruik van de oriëntatiewaarde als procescriterium. Daartoe wordt de verantwoordingsplicht
onderscheiden in drie niveaus voor de aandacht aan zwaarte, diepgang en uitgebreidheid
van het afwegingsproces (het verkeerslichtmodel). Is het groepsrisico kleiner van 10% van de
oriëntatiewaarde, dan volstaat een proces waarin op hoofdpunten wordt nagegaan of een toename van
het groepsrisico beperkt kan worden gehouden. Dit is de lichte verantwoording. Is het groepsrisico groter
dan 10% van de oriëntatiewaarde maar kleiner dan die oriëntatiewaarde, dan geldt een gewone
verantwoording, gericht op de beoordeling van mogelijk te treffen maatregelen ter beperking van het risico.
Wordt de oriëntatiewaarde overschreden, dan geldt een zware verantwoordingsplicht: er moeten
goede redenen zijn om de activiteit door te zetten en er moet zwaar worden ingezet op de beoordeling
en haalbaarheid van maatregelen ter beperking van de risico’s. Bij overschrijding van de oriëntatiewaarde
treft de gemeente alle doelmatige maatregelen die in haar bevoegdheid en mogelijkheden liggen
om de veiligheid te verhogen. Ook toont de gemeente in de verantwoording de noodzaak van de
ontwikkeling aan en motiveert zorgvuldig de belangen en afwegingen.
Op grond van een verantwoorde afweging kan dus steeds een aanvaardbaar veiligheidsniveau worden
vastgesteld dat maatwerk is voor de plansituatie.
Brandweeradvisering
Omdat de brandweeradvisering een belangrijk onderdeel is van externe veiligheid, gaat deze nota, die
samen met Brandweer Zuid-Limburg wordt opgesteld, ook in op de advisering door de veiligheidsregio.
De brandweer volgt in haar advisering het IPO-document ‘verantwoorde brandweeradvisering’. Essentieel
is dat de Veiligheidsregio (brandweer Zuid-Limburg) in een zo vroeg mogelijk stadium betrokken
wordt bij de ruimtelijke planvorming.
Krimp en herstructurering
In de Structuurvisie Heerlen (concept mei 2010) is sprake van een terugval van het aantal inwoners in
Heerlen van 89.000 naar ongeveer 70.000 inwoners. Dit heeft vooral effect op de woningvoorraad. Deze
trend biedt kansen voor verbetering van de ruimtelijke kwaliteit in het stedelijk gebied. Prioritering
van deze ‘ontdichting’ kan mede op grond van milieubelasting, en dus ook externe veiligheid, plaatsvinden.
Deze nota geeft ook invulling aan het brongerichte beleid. Uitgangspunt daarbij is dat daar waar er veel
winst is te behalen met het aanpakken bij de bron, dit zou moeten gebeuren. Hierbij wordt aangesloten
bij het gebiedsgerichte beleid. Bronnen in woongebieden vragen immers om een andere benadering
dan bronnen op bedrijventerreinen aangewezen voor gevaarlijke stoffen. Bij de bronnen wordt onderscheid
gemaakt in stationaire bronnen (bedrijven) en transport (vervoer over de weg, buisleidingen).
Borging beleid externe veiligheid in de gemeente Heerlen
Het externe veiligheidsbeleid wordt geborgd binnen de gemeentelijke organisatie in het werkprogramma
externe veiligheid. Daarnaast is Heerlen een van de vier Limburgse centrumgemeenten. Bij deze
centrumgemeenten wordt de capaciteit op het gebied van externe veiligheid versterkt zodat ze ook de
omliggende gemeenten kunnen ondersteunen bij de uitvoering van de EV-taken. Naast het model centrumgemeenten
is er een Deskundigenpool Externe Veiligheid opgericht. Deze pool voert specialistische
externe veiligheidstaken uit en is provinciaal georganiseerd. De gemeente Heerlen maakt deel uit
van deze deskundigenpool en kan er zelf ook gebruik van maken. Het resultaat van deze samenwerking
is een kwaliteitsverbetering voor de uitvoering van de externe veiligheidstaken.
Witteveen+Bos
HRL259-1 notitie Samenvatting beleid externe veiligheid concept d.d. 29 november 2010
3

Gevolgen van het beleid
Het beleid in deze nota leidt tot een gebiedsgerichte aanpak van externe veiligheid en het beperken
van de risico’s van de bronnen waar dat nodig is. Dit beleid kan worden doorgevoerd in de gemeentelijke
structuurvisie en bestemmingsplannen.
Het gevolg van dit beleid is dat bepaalde bedrijven, die zijn gevestigd op locaties waar dat op grond van
dit beleid ongewenst is, zullen worden beperkt in hun mogelijkheden. Omgekeerd zal het zo zijn dat de
ontwikkeling van bepaalde gebieden anders moet worden beoordeeld vanwege de aanwezige risico’s.
Dit beleid zal ertoe leiden dat op de langere termijn in Heerlen de risico’s door het gebruik en de toepassing
van gevaarlijke stoffen binnen aanvaardbare grenzen kunnen blijven.
Afwegingskader
Het beleid gesteld in deze nota is niet bedoeld als een keurslijf. Het biedt een afwegingskader om optimaal
met externe veiligheid in samenspel met andere belangen en andere instanties rekening te houden.
Witteveen+Bos
HRL259-1 notitie Samenvatting beleid externe veiligheid concept d.d. 29 november 2010
4

Kenmerk
Status
Bijlage(n)
s.göttgens
Stadsplanning
(045) 56 03 928
Memo
Aan
Afschrift aan
Datum
12 september 2011
Onderwerp
Samenvatting Beleidsplan Externe Veiligheid
Samenvatting beleidsplan Externe Veiligheid
INLEIDING
Externe veiligheid (EV) gaat over risicobeheersing van de opslag van gevaarlijke
stoffen bij bedrijven (zoals ammoniak, LPG, vuurwerk, enz.) en het transport ervan
naar die bedrijven toe. Gevaarlijke stoffen zijn grondstoffen nodig voor het
bedrijfsleven of brandstoffen, die onder bepaalde niet alledaagse omstandigheden
leiden tot explosie, plasbrand of verspreiding van giftige gassen, waarbij risico voor
letsel of overlijden van inwoners ontstaat (vuurwerkramp 2000, Viareggio 2009).
Om deze risico’s in de hand te houden is er in Nederland een wettelijk kader binnen
het omgevingsrecht van kracht. De bedoeling is enerzijds het risico zo klein
mogelijk te maken dat zich een ramp voltrekt en anderzijds er voor te zorgen dat
het aantal slachtoffers zo klein mogelijk is als zo’n ramp zich voltrekt.
Het wettelijke kader bevat regels voor de bestaande situatie en voor de
planvorming, zowel aan de kant van de risicobronnen (bedrijven en transportvormen)
als aan de kant van gebruikers van de ruimte (ruimtelijke ordening). In
Heerlen is een ambtelijke werkgroep GRIS vanaf 2002 actief die zich heeft gericht
op de uitvoering van die regels. Een systeem met informatie over de aanwezigheid
van risicobronnen is ontwikkeld en in gebruik. Er is geïnvesteerd in de
kennisopbouw bij WM-vergunningverleners op het gebied van externe veiligheid. In
2004 is een routering voor transport over de weg vastgesteld, waarvan enkel kan
worden afgeweken als een ontheffing wordt verleend door de gemeente. De laatste
jaren is de samenwerking met brandweer, afdeling integrale veiligheid, andere
gemeenten en de provincie geïntensiveerd om kennis te delen en werkprocessen te
optimaliseren.
Aanleiding algemeen EV-beleid
De regels laten echter nog beleidsruimte toe waardoor het nemen van RO-besluiten
waarbij EV is gemoeid niet eenvoudig is. Steeds moeten we ons afvragen hoe groot
het risico is en hoe groot het maatschappelijke belang van de ontwikkeling. Is een
EV-risico (en aantal potentiële slachtoffers) meer aanvaardbaar als het

Pagina 2/6
maatschappelijke belang groter is? Hoe motiveer je dit op een zorgvuldige maar ook praktische
manier, zonder steeds lange procedures te moeten doorlopen?
AMBITIE BELEIDSPLAN EXTERNE VEILIGHEID
Het beleidsplan EV bevat een aantal voorstellen om de beleidsruimte zodanig in te vullen dat we een
verantwoord en aanvaardbaar veiligheidsniveau voor de stad kunnen behouden.
De volgende ambities worden voorgesteld, waarbij de teksten in kaders moeten worden toegepast als
beleidsregels:
Activiteiten mogen geen significante risico’s veroorzaken in de directe omgeving.
Dit betekent:
• Binnen de veiligheidscontour (PR 10 -6 contour) zijn geen nieuwe beperkt kwetsbare objecten
toegestaan, tenzij zwaarwegende maatschappelijke en/of economische belangen in het geding
zijn. Bestaande beperkt kwetsbare objecten zijn toegestaan.
• Daar waar mogelijk worden nieuwe risicobronnen geconcentreerd. Hierdoor:
- overlappen de veiligheidszones, waardoor het beslag op de ruimte wordt beperkt;
- kunnen in het concentratiegebied specifieke maatregelen worden genomen om calamiteiten
te voorkomen en de gevolgen van calamiteiten te mitigeren. De effectiviteit van deze maatregelen
neemt toe omdat de maatregel werkt voor meerdere inrichtingen waardoor ook de
kosten worden verdeeld (bijvoorbeeld bluswatervoorziening);
- kunnen de hulpdiensten hun preparatie en repressie inspanning gerichter inzetten.
Kwetsbare objecten waar mensen in verblijven die minder dan gemiddeld zelfredzaam zijn (de
zogenaamd bijzonder kwetsbare objecten), verdienen naast extra aandacht voor maatregelen ook extra
ruimtelijke bescherming.
Het gaat dan bijvoorbeeld om nieuwe ontwikkelingen met betrekking tot ziekenhuizen, penitentiaire
inrichtingen en scholen. Deze bijzonder kwetsbare objecten verdienen extra bescherming en worden niet
binnen invloedsgebieden van risicobronnen geplaatst tenzij geen redelijk alternatief voorhanden is.
Het beleid bevat verder regels voor:
1. de verantwoording van het groepsrisico;
2. LPG tankstations;
3. buisleidingen;
4. risicocommunicatie;
5. krimp en herstructurering;
6. afstemming en borging EV-beleid binnen de gemeente Heerlen.
TOELICHTING OP BELEIDSREGELS
1. de verantwoording van het groepsrisico.

Pagina 3/6
De systematiek van de wetgeving laat ruimte voor een integrale afweging tussen economische,
maatschappelijke en veiligheidsbelangen, waarbij zwaarwegende economische of maatschappelijke
belangen doorslaggevend mogen zijn. Deze afweging wordt vastgelegd in de ‘verantwoording van het
groepsrisico’. De oriëntatiewaarde voor het groepsrisico functioneert hierbij als signaalwaarde. Essentie
van de wetgever is dat zij de oriëntatiewaarde voor het groepsrisico niet wil zien als een harde norm die
ontwikkelingen onmogelijk maakt. Het is de bedoeling voor elke situatie maatwerk voor het gewenste
veiligheidsniveau toe te passen. Dat is ook het uitgangspunt van dit beleid. Bij significante toename van
het groepsrisico of overschrijding van de oriëntatiewaarde zal de gemeente alle maatregelen nemen die
in haar bevoegdheid en mogelijkheden liggen om de veiligheid te verhogen.
Met praktische handvatten voor de verantwoording van het groepsrisico wordt het mogelijk dat niet
voor elk plan dezelfde inspanning in het voorbereidingstraject moet worden verricht. Daarbij blijft de
zorgvuldigheid van de integrale afweging gewaarborgd.
Systematiek verantwoording groepsrisico Heerlen
De gemeente Heerlen heeft een differentiatie aangebracht voor de verantwoording van het
groepsrisico in drie varianten van de verantwoording, het zogenaamde “verkeerslichtmodel” (AVIV,
2010):
1. zware verantwoording groepsrisico (GR > 1 OW).
2. standaard verantwoording groepsrisico (GR 0,1 - 1 OW);
3. lichte verantwoording groepsrisico (GR 0 - 0,1 OW).
Deze systematiek willen we koppelen aan het gebiedsgerichte leefomgevingsplan gecombineerd met
de omvang van de gewenste ontwikkeling. Daarvoor is nodig:
- de bekende toekomstige projecten voor de komende vijf jaar te combineren met de huidige
risicosituatie en mogelijke ongewenste situaties te inventariseren.
- de bestemmingsplannen te screenen op voorkómen van ongewenste ontwikkelmogelijkheden die
leiden tot toename van groepsrisico.
Concreet wordt het volgende beleid voorgesteld:
- Het gebiedsgericht beleid externe veiligheid wordt uitgewerkt en als aanvulling aan dit beleid
toegevoegd.
2. LPG tankstations
Bestaande situaties
- Bestaande LPG tankstations binnen de bebouwde kom zullen, zodra de kans zich voordoet, worden
gesaneerd en/of verplaatst naar locaties buiten woongebieden.
- Bestaande LPG tankstations mogen niet naar een locatie binnen woongebieden worden verplaatst.

Pagina 4/6
Nieuwe situaties
- binnen woongebieden worden geen nieuwe LPG tankstations toegestaan.
- nieuwe LPG tankstations mogen zich alleen vestigen aan de Binnenring, Buitenring en het Basisnet
weg. Bestaande tankstations mogen niet naar een locatie buiten de genoemde wegen worden
verplaatst. ‘Aan het Basisnet’ omvat in dit verband ook locaties aan een provinciale of gemeentelijke
weg die geschikt is voor het vervoer van gevaarlijke stoffen, nabij de aansluiting op het Basisnet.
3. Buisleidingen
Bestaande situaties
- Voor bestaande situaties geldt een ‘stand-still’. Dit houdt in dat bestaande (bijzonder) kwetsbare
objecten worden gedoogd. Zodra de kans zich voordoet worden deze objecten gesaneerd of krijgen ze
een andere functie, zodat het object niet meer (bijzonder) kwetsbaar is.
Nieuwe situaties
- Binnen de 100% letaliteitsgrens van aardgastransportleidingen zijn geen nieuwe kwetsbare objecten
toegestaan.
- Nieuwe bijzonder kwetsbare objecten mogen alleen buiten de 1% letaliteitsgrens worden toegestaan.
4. Risicocommunicatie
In de gemeente Heerlen wordt de risicocommunicatie alleen projectvolgend opgepakt. Dat wil zeggen
er wordt aangesloten bij een natuurlijk voorlichtingsmoment, bijvoorbeeld een informatieavond van
een bestemmingsplanprocedure. De kadernota integrale veiligheid geeft aan dat verdere
structurering/versterking van de risicocommunicatie met bewoners noodzakelijk is. Daarvoor dient
een oriëntatie op effectieve instrumenten uitgevoerd te worden.
Daarnaast is belangrijk dat de toelichtingen van milieuvergunningen en RO-plannen voor burgers
begrijpelijke teksten bevatten over de externe veiligheidsafweging. Hieraan zal in het kader van de
centrumgemeenten (zie paragraaf 3.2.12) aandacht worden besteed door het vergroten van ROcapaciteit
met specialisatie externe veiligheid.
5. Krimp en herstructurering
In het kader van herstructurering zullen zwakke woonmilieus worden versterkt door ‘kwetsbare’
woningen te 'onttrekken' aan de kernvoorraad (dit zijn woningen die niet voldoen aan huidige
kwaliteitseisen). De prioritering van deze 'ontdichting' zou mede op grond van milieubelasting kunnen
plaatsvinden.
Voor externe veiligheid betekent dit concreet dat 'kwetsbare' woningen binnen de invloedsgebieden
nabij risicobronnen/-bedrijven eerder onttrokken moeten worden dan woningen gelegen buiten de
gevoelige zones van de invloedsgebieden. Hiermee daalt het groepsrisico waardoor het aantal
slachtoffers van een ramp kleiner wordt.

Pagina 5/6
6. Afstemming en borging EV-beleid binnen de gemeente Heerlen
Beleidsmatige en operationele afstemming over EV tussen disciplines RO, milieu, externe veiligheid
en rampenbestrijding wordt met het werkprogramma EV (bijlage V) vastgelegd voor de afdelingen
Publiekszaken, Stadsplanning en Integrale Veiligheid.
In RO-processen moeten EV-adviseurs vroegtijdig worden geraadpleegd in de ontwerpfase van
ruimtelijke plannen en verkeersplannen. Hiervoor kan de signaleringskaart als instrument worden
ingezet.
PROCES
Bij het totstandkomingsproces zijn de volgende partijen betrokken:
o Brandweer Zuid Limburg
o Integrale veiligheid
o Publiekszaken (vergunningverlening)
o Stadsplanning (bestemmingsplannen, beleid)
o Adviesbureau Witteveen en Bos, ondersteuning
BELEIDSAGENDA & FINANCIERING
Voor de uitvoering van het beleid externe veiligheid zijn onderstaande activiteiten benoemd die we op
korte en middellange tot uitvoering willen brengen. Voor de lange termijn is een wensbeeld
beschreven. De activiteiten worden meegenomen in de tweejaarlijkse evaluatie van het beleid.
Uitvoering korte termijn (2011 - 2013):
- er wordt een concreet besliskader uitgewerkt voor de verantwoording van het groepsrisico voor de
gemeente en brandweer (verkeerslichtmodel) maart 2012;
- voor het plan van aanpak Actualisatie bestemmingsplannen wordt een prioritering aangereikt ten
behoeve van doorwerking van dit beleid ten aanzien van de vestigingsmogelijkheden van bijzonder
kwetsbare objecten en beperkt kwetsbare objecten (o.a. ongewenste ontwikkelingen);
- er wordt een gebiedsgericht externe veiligheidsbeleid uitgewerkt. Resultaat is een kaart waarop de
risicobronnen binnen de gemeente zijn aangegeven evenals de verschillende gebiedstypen in de
gemeente. Per gebiedstype geldt een ander externe veiligheidsregime maart 2012;
- de beleidsnota vervoer gevaarlijke stoffen wordt geëvalueerd en indien nodig geactualiseerd.
februari 2012;
- de uitvoeringsorganisatie externe veiligheid is opgenomen in het Werkprogramma externe veiligheid
(benoeming taken centrumgemeente, regiogemeente en brandweer);
- er is in de gemeente aandacht voor risicocommunicatie over gevaarlijke stoffen. Daarvoor dient een
oriëntatie op effectieve instrumenten uitgevoerd te worden;
- het externe veiligheidsbeleid van de gemeente Heerlen wordt tweejaarlijks gemonitord en
geëvalueerd, waarbij de doelstelling, ambities en de uitvoering ervan als leidraad dienen december
2012;
- Een signaleringskaart wordt uitgewerkt voor kansrijke ontwikkelgebieden februari 2012;
- In ontwerpprocessen wordt vroegtijdig aangehaakt, dit wordt geborgd in werkprogramma; tevens
wordt hiervoor signaleringskaart ingezet.

Pagina 6/6
Uitvoering middellange termijn (2013 - 2015):
- bestemmingsplannen actualiseren voor doorwerking van dit beleid met het oog op EV.
- er is in de gemeente aandacht voor risicocommunicatie over gevaarlijke stoffen met
gebruikmaking van effectieve instrumenten.
Wensbeeld lange termijn (2015 - 2020):
- alle LPG tankstations zijn verplaatst naar buiten woongebieden of zijn opgeheven;
- de risicobronnen zijn zoveel mogelijk geconcentreerd op daarvoor aangewezen bedrijventerreinen;
- er zijn geen bijzonder kwetsbare objecten binnen invloedsgebieden van risicovolle activiteiten.
Financiering
Alle werkzaamheden worden in de afdelingsplannen voor 2011 meegenomen. Op basis van de
beleidsagenda zijn alleen apparaatskosten voor uren voorzien.

Witteveen+Bos
van Twickelostraat 2
postbus 233
7400 AE Deventer
telefoon 0570 69 79 11
telefax 0570 69 73 44
Beleid externe veiligheid
2011 - 2015

Witteveen+Bos
van Twickelostraat 2
postbus 233
7400 AE Deventer
telefoon 0570 69 79 11
telefax 0570 69 73 44
Beleid externe veiligheid
2011 - 2015
referentie projectcode status
HRL259-1/eekc/006 HRL259-1 definitief 02
projectleider projectdirecteur datum
drs. R.J.M. Scheres dr.ir. T.M.W. van den Broek 22 december 2010
autorisatie naam paraaf
goedgekeurd drs. M.J. Schilt
Het kwaliteitsmanagementsysteem van Witteveen+Bos is gecertificeerd op basis van ISO
9001.
© Witteveen+Bos
Niets uit dit bestek/drukwerk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door
middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande
toestemming van Witteveen+Bos Raadgevende ingenieurs B.V., noch mag het zonder een
dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd.

INHOUDSOPGAVE blz.
1. INLEIDING 1
1.1. Risicobenadering 1
1.2. Beleidsvrijheid van het externe veiligheidsbeleid 2
1.3. Leeswijzer 2
1.4. Externe veiligheid in Heerlen 3
1.4.1. Huidige situatie: de risicobronnen 3
1.4.2. Huidige situatie: plaatsgebonden risico 4
1.4.3. Huidige situatie: groepsrisico 4
1.4.4. Basisnet vervoer gevaarlijke stoffen 4
1.4.5. Ruimtelijke ontwikkelingen 5
1.5. Raakvlakken met ander beleid 5
1.5.1. Programma Werklocaties Limburg 2020, december 2008 5
1.5.2. Structuurvisie Heerlen 2040, concept mei 2010 5
1.5.3. Kadernota integrale veiligheid 2010 - 2013, oktober 2009 (nog niet vastgesteld) 6
1.5.4. Beleidsplan vervoer gevaarlijke stoffen, februari 2004 7
1.5.5. Visie brandweer Zuid-Limburg op het externe veiligheidsbeleid 7
2. BELEID EXTERNE VEILIGHEID PROVICIE LIMBURG 10
2.1. Gezamenlijke beleidsvisie externe veiligheid Limburg (GBEV-L) 10
2.1.1. Doelstelling GBEV-L 10
2.1.2. Ambities GBEV-L 10
2.2. GBEV-L in relatie tot beleid externe veiligheid gemeente Heerlen 10
3. DOELSTELLING EN AMBITIES GEMEENTE HEERLEN 12
3.1. Doelstelling en ambitie gemeente Heerlen 12
3.2. Uitwerking ambities 13
3.2.1. Plaatsgebonden risico 13
3.2.2. Groepsrisico 14
3.2.3. Gebiedsgericht beleid 18
3.2.4. Krimp 18
3.2.5. Vervoer van gevaarlijke stoffen 18
3.2.6. LPG tankstations 19
3.2.7. Buisleidingen 20
3.2.8. Risicocommunicatie 21
3.2.9. Kleine bouwprojecten 21
3.2.10. Luchthavens 22
3.2.11. Afstemming en borging EV-beleid binnen de gemeente Heerlen 22
3.2.12. Evaluatie van het beleid 23
4. BELEIDSAGENDA 24
4.1. Uitvoering korte termijn (2011 - 2013) 24
4.2. Uitvoering middellange termijn (2013 - 2015) 24
4.3. Wensbeeld lange termijn (2015 - 2020) 24
4.4. Financiering 24
5. REFERENTIES 25
6. SAMENSTELLING PROJECTTEAM 26
laatste bladzijde 26
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 03 12 september 2011

ijlagen aantal blz.
I Werkproces tot stand komen EV beleid Heerlen 2
II Uitleg belangrijkste begrippen (inclusief afbeeldingen Bleve) 3
III Huidige routering gevaarlijke stoffen (kaart) 1
IV Risicobronnen Heerlen (kaart) 1
V EV takenlijst ten behoeve van werkprogramma externe veiligheid 2009 3
VI A/B Projectenlijst stadsplanning (EV-relevant) en themakaart functie van alle projecten 2
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 03 12 september 2011

1. INLEIDING
Externe veiligheid 1 (EV) is een onderwerp dat aandacht verdient. De vuurwerkramp in Enschede en
andere incidenten in binnen- en buitenland zijn aanleiding geweest om wet- en regelgeving voor het
transport, opslag en de verwerking van gevaarlijke stoffen vast te stellen of te herzien. We willen een
omgeving waarin we ons voldoende veilig kunnen voelen. De gemeente is verantwoordelijk voor vergunningverlening,
handhaving en ruimtelijke ordening en heeft daarmee een grote verantwoordelijkheid
als het gaat om externe veiligheid.
Externe veiligheid gaat over het beheersen van de omgevingsrisico’s die ontstaan bij het gebruik, de
opslag en het vervoer van gevaarlijke stoffen over de weg, water, spoor en door buisleidingen. Voorbeelden
hiervan zijn het transport van gevaarlijke stoffen over het spoor en het transport van LPG naar
tankstations. De gemeente beschikt over een aantal instrumenten om de risico’s te beheersen. De belangrijkste
zijn de ruimtelijke ordening en vergunningverlening. Hiermee kan Heerlen ervoor zorgen dat
de risico’s aanvaardbaar zijn en blijven. In essentie is de ruimtelijke ordening waar het om draait. Binnen
de Wm-vergunningverlening zijn de mogelijkheden veelal beperkter dan verondersteld wordt.
In 2004 is regelgeving van kracht geworden die de gemeente verplicht externe veiligheid mee te nemen
bij de vergunningverlening voor bedrijven met gevaarlijke stoffen en bij het vaststellen van een ruimtelijk
besluit voor een gebied met of bij een risicobron. Zo geldt er een bepaalde minimale afstand tussen
de risicobron en de zogeheten kwetsbare objecten en moet het groepsrisico worden verantwoord.
Bij deze verantwoording spelen natuurlijk ook andere belangen een rol, bijvoorbeeld de economische
haalbaarheid en maatschappelijke wenselijkheid van een ontwikkeling. Risico’s worden immers niet
voor niets geaccepteerd. Ze zijn een onvermijdelijk gevolg van de veranderingen die we wensen. De
regelgeving biedt beleidsruimte voor een verantwoorde afweging van deze belangen.
Die beleidsruimte biedt de mogelijkheid heldere en eenduidig toepasbare bestuurlijke uitgangspunten te
formuleren. Het doorlopen van RO-procedures voor ontwikkelingen waarbij EV-risico’s zijn gemoeid is
een ingewikkeld proces, vanwege alle aspecten en belangen waarmee rekening gehouden moet worden.
De externe veiligheid is daar één van. Steeds moeten we ons afvragen hoe groot het risico is en
hoe groot het maatschappelijke belang van de ontwikkeling is. Is een EV-risico (met een aantal potentiele
slachtoffers) meer aanvaardbaar als het maatschappelijk belang groter is? Natuurlijk maakt een
groter (lokaal) maatschappelijk belang een hoger risico in principe sneller aanvaardbaar. De vraag is
waar houdt het op om de risico’s nog te accepteren. Er is behoefte aan aanvullend beleid waarin een
zorgvuldige maar ook praktische uitwerking van een verantwoorde risicobenadering is uitgewerkt.
De gemeente Heerlen was actief betrokken bij het opstellen en actualiseren van de gezamenlijke beleidsvisie
Externe Veiligheid in het kader van het provinciale programma ‘Veiligheid maken we samen’.
Die beleidsvisie diende te worden vertaald naar een maatwerk gemeentelijk beleidsplan externe veiligheid.
Deze vertaling heeft geresulteerd in het maatwerk EV-beleid dat u nu voor zich heeft.
1.1. Risicobenadering
De risicobenadering houdt in wat de naam eigenlijk al aangeeft: Niet ten koste van alles risico’s uit de
weg gaan, maar bekijken of en hoe we de risico’s willen accepteren. De activiteiten waaraan de risico’s
zijn verbonden voorzien namelijk ook in maatschappelijke behoeften. Zoals opgemerkt: een risico neem
je nu eenmaal niet voor niets. Daar staat iets tegenover. Risicobereidheid is een voorwaarde voor het
realiseren van doelen. Zonder de bereidheid om een bepaald veiligheidsniveau te accepteren is weinig
meer mogelijk, want absolute veiligheid is nauwelijks of niet te realiseren. De risicobenadering maakt
de balans expliciet tussen de kosten enerzijds om een hoog veiligheidsniveau te realiseren en de baten
anderzijds door het risico aan te gaan, met als resultaat een welbewust aanvaard veiligheidsniveau c.q.
risico.
1 De vetgedrukte woorden in de tekst worden uitgelegd in bijlage II.
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 03 12 september 2011
1

Om de risicobenadering werkbaar (efficiënt) te houden moet worden uitgegaan van een beleidskader,
met instrumenten en procedures om gelijkwaardige situaties op overeenkomstige wijze te behandelen.
Zo kan worden voldaan aan de belangrijke voorwaarde van navolgbaarheid en reproduceerbaarheid
van een besluit. In deze beleidsvisie wordt de uitwerking van de risicobenadering beschreven, die de
gemeente Heerlen voor ogen staat en die past bij de ambities van het ontwikkelen van de gemeente.
afbeelding 1.1. Risicobenadering externe veiligheid
Zero risk
(zero tolerance)
Geen risicobereidheid
Geen onzekerheidstolerantie
1.2. Beleidsvrijheid van het externe veiligheidsbeleid
Het bestuur heeft een aantal bevoegdheden en taken binnen de externe veiligheid. De taken en bevoegdheden
hebben één doel: de ruimte die we inrichten en/of beheren, moet een aanvaardbaar risiconiveau
hebben voor de burgers en ondernemingen die hem gebruiken. Het regeringsbeleid maakt
hierbij duidelijk een onderscheid in een lokale beleidsvrijheid voor het plaatsgebonden risico en het
groepsrisico.
Er is een groot en essentieel verschil tussen de vrije beleidsruimte van het bestuur om het doel te realiseren
én tot aanvaardbare risico's te komen. De beleidsruimte voor het beschermingsniveau van het
individu (plaatsgebonden risico) is beperkt. Die bestaat in feite uit twee elementen. 1) beperkt kwetsbare
objecten op dezelfde wijze behandelen als kwetsbare objecten. 2) In het geval van sanering (omdat
niet aan de norm wordt voldaan) kiezen uit verschuillende opties die voorhanden zijn. Aan het eerste
kan maar hoeft in principe geen bestuurlijk beleidskader te worden gegeven. De wet schrijft immers
voor dat in voorkomende gevallen (beperkt kwetsbaar object binnen de normafstand van het plaatsgebonden
risico) per geval een motivatie nodig is. Het tweede, de verantwoording van de aanvaardbaarheid
van het groepsrisico (kans op een ramp) is ruim gekaderd en vraagt wel om een bestuurlijke visie.
Het externe veiligheidsbeleid geeft vooral invulling aan de beleidsvrijheid die er is op het gebied van het
groepsrisico.
1.3. Leeswijzer
Hieronder wordt aangegeven wat de huidige situatie is van de externe veiligheid in Heerlen en de raakvlakken
met ander beleid. Daarna wordt de ‘gezamenlijke beleidsvisie externe veiligheid Limburg’ toegelicht
en de relatie van dat beleid met die van Heerlen. Vervolgens worden de doelstelling en ambities
van Heerlen uitgelegd en tot slot is een beleidsagenda opgesteld met daarin een uitvoeringsparagraaf
voor de korte en middellange termijn en een wensbeeld voor de lange termijn.
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 03 12 september 2011
Risicobenadering
externe veiligheid
Bewuste en expliciete tolerantie
voor onzekerheid
Risico negeren
of bagatelliseren
Hang naar fatalisme of naïeve
(onverantwoorde) tolerantie voor
onzekerheid
2

1.4. Externe veiligheid in Heerlen
1.4.1. Huidige situatie: de risicobronnen
Binnen de gemeente Heerlen vinden diverse activiteiten plaats met een risico voor hun omgeving. Het
betreffen LPG-tankstations, PGS15 inrichtingen, een PBZO-bedrijf (Scott), transport van gevaarlijke
stoffen over de weg, over het spoor en door hogedruk aardgasleidingen. Ten westen van de A76 (gemeente
Voerendaal) ligt een aardgastransportleiding. Zo ook in de zuidwest punt van de gemeente en
aan de noordoost zijde bij de Brunssummerheide. Rondom Heerlen liggen enkele luchthavens. Deze
hebben geen invloed op de externe veiligheid binnen de gemeente. In onderstaande kaart zijn de risicovolle
activiteiten weergegeven. In bijlage IV is een gedetailleerde kaart weergegeven.
afbeelding 1.2. Risicobronnen gemeente Heerlen, uitsnede provinciale risicokaart, oktober 2010
In het zuiden van Heerlen ligt het industrieterrein, De Beitel, waar zich een concentratie van risicovolle
inrichtingen (inclusief een PBZO-inrichting) bevindt. De overige risicovolle inrichtingen liggen verspreid
in de gemeente en zijn met name LPG-tankstations en een enkele buisleiding. Het transport van gevaarlijke
stoffen vindt voornamelijk plaats over de A76 en de N281. In 2004 is een beleidsplan vervoer
gevaarlijke stoffen vastgesteld. De huidige routering is opgenomen in bijlage III.
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 03 12 september 2011
3

1.4.2. Huidige situatie: plaatsgebonden risico
In Heerlen doen zich geen saneringssituaties meer voor. De veiligheid van de individuele burger is
daarmee voldoende (niet absoluut; denk aan de risicobenadering in de externe veiligheid als basis veiligheidsfilosofie)
gewaarborgd. De PR 10 -6 contouren geven aan wat de minimaal vereiste risicoafstand
is die in acht genomen moet worden rond en langs de risicobronnen.
1.4.3. Huidige situatie: groepsrisico
Voor het groepsrisico geldt een oriëntatiewaarde als basis voor vergelijking van de hoogte van dat risico.
Het is een ijkpunt voor de kans op een ramp (de hoogte van het groepsrisico). Hoe men aan dit ijkpunt
betekenis wenst te geven is de bestuurlijke vrijheid waaraan in deze visie vorm gegeven wordt.
Met uitzondering van de spoorzone zijn de groepsrisico’s van de risicovolle activiteiten in Heerlen lager
dan de oriëntatiewaarde. Het groepsrisico voor het tankstation aan de Palemigerboord is voor een
doorzet van 1000 m 3 /jr. gelijk aan de oriëntatiewaarde [ref. 1.]. Volgens de knelpuntenlijst [ref. 2.] is het
groepsrisico van dit tankstation lager dan de oriëntatiewaarde. 2
1.4.4. Basisnet vervoer gevaarlijke stoffen
Op 8 juli 2010 hebben de vertegenwoordigers van het bedrijfsleven, IPO en VNG op hoofdlijnen ingestemd
met het Rijksontwerp Basisnet Spoor voor het vervoer van gevaarlijke stoffen [ref. 4.].
Het ministerie van Verkeer en Waterstaat geeft aan dat het Basisnet spoor alle knelpunten oplost.
Knelpunten zijn in dit verband:
- locaties waar kwetsbare objecten binnen de PR 10-6 contour van het spoor liggen;
- trajecten waar de oriëntatiewaarde van het Groepsrisico wordt overschreden.
Deze knelpunten- zo is de bedoeling- zullen worden gesaneerd. De huidige eigenaar/gebruiker kan zelf
bepalen wanneer hij de woning wil verlaten. In de saneringsregeling is voor spoor 10 miljoen euro gereserveerd.
Voor Heerlen betekent dit dat er in elk geval geen plaatsgebonden risico-probleem is en verwacht wordt
dat het Basisnet spoor ook de overschrijding van het groepsrisico oplost. Dit zal gebeuren doordat:
- met de verladers en de goederenvervoerders afspraken worden gemaakt over de samenstelling
van de treinen (‘warme-BLEVE-vrij’ samengestelde treinen). Het vervoer wordt hiermee een
stuk veiliger in termen van een kleinere kans op het ontstaan van een warme BLEVE. De warme
BLEVE heeft namelijk een groter effectgebied dan de zogenoemde koude BLEVE. De kans
daarop verandert niet;
- het Rijk veiligheidsmaatregelen treft op de spoorlijnen waarover veel gevaarlijke stoffen vervoerd
worden. Er worden circa 350 seinen extra beveiligd met ATB-Vv 4 voor een bedrag van 18 miljoen
euro. Die seinen liggen voornamelijk in stationsgebieden. De ATB-Vv-installatie zorgt ervoor
dat automatisch wordt ingegrepen als een trein door een rood sein rijdt, ook bij een rijsnelheid
van minder dan 40 km/uur. Verder wordt 6 miljoen euro geïnvesteerd in apparatuur die signaleert
als de as van een passerende trein warmloopt. Door deze maatregelen wordt de kans op
botsingen en ontsporingen tot het minimum beperkt.
Al deze maatregelen in het Basisnet Spoor zorgen ervoor dat de kansen dat een groep mensen in een
keer getroffen wordt door een zwaar ongeval afnemen. Het aantal kilometers langs het Nederlandse
2 Men gebruikt beleidsmatig, binnen het kader van het LPG-convenant, het woord knelpunt in relatie tot de overschrijding van de oriën-
tatiewaarde door het groepsrisico. Dit wekt verwarring. Het suggereert als of er sprake zou zijn van een norm die wordt overschreden
en daarmee sanering behoeft. De oriëntatiewaarde kan op verschillende wijze als een bestuurlijke norm worden gebruikt. Hoe is aan
het bestuur.
3 Voor een uitleg van de BLEVE zie bijlage VII, begrippenlijst.
4 Automatische TreinBeïnvloeding Verbeterde versie.
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 03 12 september 2011
4

spoor waar de zogenoemde oriëntatiewaarde van het groepsrisico wordt overschreden, is afgenomen
van 225 km naar 29 km in heel Nederland. Deze kilometers liggen buiten de provincie Limburg [ref. 4.].
1.4.5. Ruimtelijke ontwikkelingen
In de gemeente Heerlen worden tal van ruimtelijke ontwikkelingen voorzien. De ruimtelijke ontwikkelingen
die mogelijk te maken hebben met externe veiligheid zijn in de bijlage VI a en b opgenomen. Een
groot aantal ligt in het invloedsgebied van een weg die wordt gebruikt voor het vervoer van gevaarlijke
stoffen (voornamelijk LPG als meest bepalend voor het groepsrisico) of in het invloedsgebied van het
spoor waarover gevaarlijke stoffen worden vervoerd. Een enkel project ligt binnen het invloedsgebied
van een LPG-tankstation. Voor deze projecten zal vroegtijdig advies moeten worden aangevraagd bij
het Centraal Aanspreekpunt voor Externe Veiligheid.
1.5. Raakvlakken met ander beleid
1.5.1. Programma Werklocaties Limburg 2020, december 2008
Het Programma Werklocaties [ref. 5.] is een uitwerking van het Provinciaal Omgevingsplan Limburg
2006 (POL2006). Het is een programma waarin per regio de herstructurerings- en planningsopgave
met betrekking tot werklocaties wordt vastgelegd tot en met 2020. De juridische status van het programma
is een beleidsregel. Het vormt een kader voor de beoordeling door Gedeputeerde Staten van
initiatieven voor de ontwikkeling van nieuwe terreinen en de herstructurering van bestaande terreinen.
De ambitie van het programma is: zorgen voor tijdige beschikbaarheid van voldoende, gevarieerde vestigingslocaties
voor bedrijven en voorzieningen.
afbeelding 1.3. Inrichtingsprincipe bedrijventerrein
Het inrichtingsprincipe zoals in afbeelding 1.3 is weergegeven komt overeen met het ordeningsprincipe
voor externe veiligheid om risicobron (in afbeelding 1.3 ‘milieucategorie’) en ontvanger (‘woonwijk’) op
zo groot mogelijke afstand van elkaar te plaatsen. Een oplopende milieucategorie wil niet per definitie
zeggen dat de externe veiligheidsrisico’s oplopen en vice versa. De systematiek van de indeling in milieucategorieën
vanuit de RO is destijds niet ontworpen vanuit het perspectief van de hoogte van het externe
veiligheidsrisico. Voor externe veiligheid moet de pijl oplopende milieucategorie worden gelezen
als oplopende externe veiligheidsrisico’s. Dus hoe groter het EV-risico, des te groter moet de afstand
ten opzichte van de risico-ontvanger zijn.
1.5.2. Structuurvisie Heerlen 2040, concept mei 2010
De structuurvisie [ref. 6.] is een ruimtelijk plan, waarin samenhang is gezocht met economisch, ecologisch
of sociaal beleid. De visie schetst een beeld van de stad op lange termijn (2030/2040). De specifieke
opgave is vooral de kwaliteit van het stedelijk en landelijk gebied op een hoger niveau te brengen.
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 03 12 september 2011
5

Economie en infrastructuur zijn daarbij leidend. Voor externe veiligheid is de visie belangrijk ten aanzien
van de stadsautoweg N281 en de herstructurering naar aanleiding van krimp.
N281
In de structuurvisie voor 2030 wordt de N281 losgekoppeld van de snelweg A76. Dat betekent dat vervoer
van gevaarlijke stoffen op grotere afstand van de bebouwde omgeving plaats zal vinden. Dat is
een gunstige ontwikkeling voor het groepsrisico, dit wordt kleiner. Uit onderzoek van de provincie Limburg
blijkt dat de N281 geen PR 10 -6 contour heeft buiten de weginrichtingsgrenzen en dat het groepsrisico
in de huidige situatie kleiner is dan 10 % van de oriëntatiewaarde. Door bouwplannen zou het
groepsrisico toenemen, maar dit zal worden gecompenseerd door de ontwikkeling voorzien in de structuurvisie.
krimp en herstructurering
In de Structuurvisie Heerlen is sprake van een terugval van het aantal inwoners in Heerlen van 89.000
naar circa 70.000 inwoners. Dit heeft vooral effect op de woningvoorraad. 'De te verwachten oplopende
leegstand maakt de sloop van vooral niet-gewilde woningen binnen de totale voorraad mogelijk en
noodzakelijk.' Deze trend biedt 'kansen voor verbetering van de ruimtelijke kwaliteit in het stedelijk gebied.'
In de komende jaren wordt dan ook krachtig ingezet op verbetering van de fysieke voorwaarden
van de stad, berustend onder andere op de pijler 'aantrekkelijke woonstad'. Zwakke woonmilieus worden
versterkt door ‘kwetsbare’ woningen te 'onttrekken' aan de kernvoorraad (dit zijn woningen die niet
voldoen aan huidige kwaliteitseisen). De prioritering van deze 'ontdichting' zou mede op grond van milieubelasting
kunnen plaatsvinden.
In het geval externe veiligheid betekent dit concreet dat 'kwetsbare' woningen binnen de invloedsgebieden
nabij risicobronnen/-bedrijven eerder onttrokken moeten worden dan woningen gelegen buiten de
gevoelige zones van de invloedsgebieden. Hiermee daalt het groepsrisico waardoor het aantal inwoners
dat potentieel omkomt bij een ramp kleiner wordt.
1.5.3. Kadernota integrale veiligheid 2010 - 2013, oktober 2009 (vastgesteld medio 2011)
De strategische doelstelling van de kadernota integrale veiligheid [ref. 7.] is veiligheid en leefbaarheid
waarborgen voor alle Heerlenaren, van alle leeftijden en in alle buurten. De aanpak wordt verbreed, de
succesvolle Hartslagformule wordt verder uitgerold en in alle buurten van Heerlen worden de voorwaarden
geschept voor zodanige veiligheid en leefbaarheid dat mensen zich veilig en vertrouwd voelen
in Heerlen, er graag wonen, zich er kunnen en willen ontplooien. Dit betekent preventie en repressie
van overlast en criminaliteit, borging van de fysieke en sociale kwaliteit, bewaken van het veiligheidsgevoel
van onze inwoners, en extra zorg voor de individuen - jong en oud - die dat behoeven. Volledig
veilige omgevingen kunnen niet worden gerealiseerd, maar de veiligheid kan wel beheersbaar worden
gehouden, beheersbaar op een aanvaardbaar niveau.
De kadernota geeft uitgangspunten en grote lijnen voor 30 onderwerpen op het gebied van veiligheid.
De onderwerpen zijn geclusterd in vier thema's, waarbij 'externe veiligheid' deel uit maakt van het thema
'fysieke veiligheid'. De vigerende nota wordt momenteel geactualiseerd. De kadernota signaleert
verbeterpunten en formuleert uitgangspunten waar nodig, die betrokken dienen te worden bij de ontwikkeling
van beleidsregels, uitvoeringsprogramma's en organisatiestructuur. Daarbij is een basisuitgangspunt
de facilitering van de organisatie van de ketenonderdelen om de wettelijke taken optimaal uit
te kunnen voeren, rekening houdend met ontwikkelingen in de geografische omgeving en/of de dynamiek
van het wettelijk kader.
De algemene doelstelling van de kadernota voor externe veiligheid is: 'De risico's rond gevaarlijke stoffen
te beheersen door procedures correct uit te voeren en organisatorische randvoorwaarden hiervoor
te realiseren.' Het uitvoeringsplan van de kadernota werkt op de volgende punten door in dit beleidsplan:
- formuleren van een beleidsplan Externe Veiligheid (in casu. deze nota EV in Heerlen 2010);
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 03 12 september 2011
6

- borgen van beleidsmatige en operationele afstemming over EV tussen disciplines RO, milieu,
externe veiligheid en rampenbestrijding;
- aanzet geven voor evaluatie en actualisatie van nota vervoer gevaarlijke stoffen.
1.5.4. Beleidsplan vervoer gevaarlijke stoffen, februari 2004
Er is de afgelopen jaren veel veranderd op het gebied van het vervoer van gevaarlijke stoffen. Ook
kunnen er andere inzichten over de routering van gevaarlijke stoffen zijn. Dit maakt het noodzakelijk om
het beleidsplan [ref. 8.] en de routering vervoer gevaarlijke stoffen tegen het licht te houden. Dit houdt
in dat de huidige routering moet worden geëvalueerd: wordt met de routering daadwerkelijk een hoger
veiligheidsniveau gerealiseerd? Is de huidige routering nog logisch? Kan of moet de routering worden
aangepast of kan de routering worden afgeschaft? Al deze vragen moeten worden beantwoord in de
komende periode van twee jaar. Indien nodig wordt het beleidsplan geactualiseerd. Een kaart van de
huidige routering is opgenomen in bijlage III.
1.5.5. Visie brandweer Zuid-Limburg op het externe veiligheidsbeleid
De brandweer is van mening dat het externe veiligheidsbeleid structureel en langdurig op de agenda
van de bestuurders moet staan. Activiteiten binnen ruimtelijke ordening kennen een tijdshorizon die de
politieke levensduur van een gemeenteraad doorgaans overschrijden. Vandaar ook dat de brandweer
het prefereert dat het externe veiligheidsbeleid binnen de gemeente terug te vinden is in een structuurvisie
of een ander bestuurlijk instrument dat consequente doorvoering van het beleid in de toekomst garandeert.
Met betrekking tot bluswatervoorzieningen geldt in algemene zin dat de gemeente een verantwoordelijkheid
heeft voor voldoende bluswatervoorzieningen 5 en -bereikbaarheid voor hulpverleningsdiensten
en hiertoe de NVBR-richtlijnen voor bluswater en bereikbaarheid [ref. 10.] als referentie
hanteert.
werkwijze van de brandweer
De werkwijze van de brandweer kan goed grafisch worden weergegeven. Het onderstaande voorbeeld
is geschreven voor toepassing bij ruimtelijke besluiten, maar is ook van toepassing op de startsituatie
aanvraag (revisie) milieuvergunning. Deze stappen zijn uitgebreid beschreven in het document ‘verantwoorde
brandweeradvisering’ van het interprovinciaal overleg (IPO) [ref. 9.]. De brandweer volgt in haar
advisering dit IPO-document. Voor het begrip ‘restrisico’ in het onderstaande stappenplan kan ook
‘groepsrisico’ worden gelezen. Essentieel is dat de Veiligheidsregio (brandweer Zuid-Limburg) in een
zo vroeg mogelijk stadium betrokken wordt bij de ruimtelijke planvorming (stap 1: uitvoering verkenning).
afbeelding 1.4. Werkwijze brandweeradvisering externe veiligheid, IPO 2010
5 Uit de Brandweerwet 1985 (artikel 1, lid 4) volgt dat het college van burgemeester en wethouders verantwoordelijk is voor de beschik-
baarheid van voldoende watercapaciteit voor de brandweer.
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 03 12 september 2011
7

aandachtspunten voor Heerlen
De brandweer heeft de gemeente Heerlen geadviseerd hoe externe veiligheid in hun beleid volgens de
onderstaande tien aandachtspunten verwerkt kan worden.
1. Voortschrijdend inzicht leert ons om de oriëntatiewaarde van het groepsrisico niet als harde
norm te hanteren. Juist bij het groepsrisico is afgestapt van de klassieke normbenadering. Er is
een oriëntatiewaarde en dit is een ijkpunt en geen norm. Het doel van de verantwoordingsplicht
is juist om naast de omvang van het groepsrisico (en de verhouding tot de oriëntatiewaarde)
discussie te laten plaatsvinden over de veiligheid van de risicobron, de interactie met de omgeving,
de capaciteiten van de hulpverlening en de mogelijkheden tot zelfredzaamheid. Een afweging
op basis van deze aspecten biedt de basis voor de invulling van de verantwoordingsplicht.
2. De advisering over externe veiligheid, waar mogelijk, vereenvoudigen. Dit kan bijvoorbeeld door
uitwerking van het zogenaamd ‘verkeerslichtmodel’.
3. In alle gevallen zal altijd nog moeten worden gekeken of op eenvoudige wijze, zonder extra of
met lage kosten maatregelen mogelijk zijn om het risico te beperken.
4. Vermijd LPG-tankstations in of aangrenzend aan woongebieden.
5. Draag zorg voor scheiding van risicobronnen en kwetsbare objecten.
6. Bundel, waar mogelijk, bedrijven met extern veiligheidsrisico.
7. Vermijdt nieuwe kwetsbare objecten binnen 200 meter van het Basisnet en spoor.
8. Voorkom domino-effecten.
9. Zoek naar mogelijkheden om zelfredzaamheid van omwonenden/bezoekers te verhogen.
10. Tracht zo veel mogelijk de uitvoering van het advies te borgen. Het gaat daarbij met name om
maatregelen die je niet rechtstreeks met vergunningen kunt regelen.
Aanbeveling 1 tot en met 6 zijn verwerkt in dit beleid, de punten 7, 8, 9 en 10 zijn om de volgende redenen
niet (geheel) verwerkt in dit externe veiligheidsbeleid:
ad 7.
Het is niet mogelijk en onwenselijk om binnen 200 meter van het Basisnet en spoor nieuwe kwetsbare
objecten te vermijden. Kwetsbare objecten worden beschermd door het plaatsgebonden risico (binnen
de PR 10 -6 contour zijn geen kwetsbare objecten toegestaan). Daarnaast is in het EV-beleid (in para-
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 03 12 september 2011
8

graaf 3.2.2) opgenomen dat kwetsbare objecten waar mensen in verblijven die minder dan gemiddeld
zelfredzaam zijn (de zogenaamd bijzonder kwetsbare objecten), naast extra aandacht voor maatregelen,
ook extra ruimtelijke bescherming verdienen. Het gaat dan bijvoorbeeld om ziekenhuizen, zorginstellingen,
penitentiaire inrichtingen en scholen. Deze bijzonder kwetsbare objecten verdienen extra
bescherming en worden niet binnen invloedsgebieden van risicobronnen geplaatst.
ad 8.
Domino-effecten hoeven strikt genomen alleen bij BRZO-inrichtingen te worden aangepakt. Het voorkomen
van domino-effecten kan ingaan in tegen het principe van het clusteren van risicobronnen op
aangewezen industrieterreinen (zie ‘veiligheidsladder in paragraaf 3.1 en plaatsgebonden risico 3.2.1).
Vanzelfsprekend wordt bij het afgeven van een vergunning en het ruimtelijk plaatsen van de risicobronnen
rekening gehouden met aanliggende (risico) bedrijven van derden.
ad 9.
Het onderwerp zelfredzaamheid is een afwegingaspect bij elke verantwoording van het groepsrisico. Bij
de verantwoording van het groepsrisico wordt altijd naar mogelijkheden gezocht om de zelfredzaamheid
te verhogen.
ad 10.
De uitvoering van het brandweeradvies wordt opgepakt in het Werkprogramma Externe Veiligheid (zie
bijlage V). Het borgen van maatregelen uit het brandweeradvies die niet rechtstreeks met een vergunning
te regelen zijn, is een onderwerp waar op dit moment landelijk veel aandacht voor is en waarmee
op lokaal niveau wordt geëxperimenteerd. Echter heeft dit tot nog toe geen bruikbare resultaten opgeleverd.
Op het moment dat duidelijk is hoe maatregelen die niet rechtstreeks in een vergunning te regelen
zijn, wel kunnen worden geborgd, zal de gemeente Heerlen dit doorvoeren.
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 03 12 september 2011
9

2. BELEID EXTERNE VEILIGHEID PROVICIE LIMBURG
2.1. Gezamenlijke beleidsvisie externe veiligheid Limburg (GBEV-L)
De gezamenlijke beleidsvisie externe veiligheid Limburg (GBEV-L) [ref. 11.] is opgesteld in het kader
van het provinciale programma ‘Veiligheid maken we samen’ [ref. 12.] door een projectgroep van
10 gemeenten, de provincie, hulpverleningsdiensten en de VROM-inspectie.
De beleidsvisie formuleert een gezamenlijke ambitie van Limburgse overheden en geeft ook aan hoe
gemeenten en provincie bij besluiten over situaties met een extern veiligheidsrisico met hun beleidsvrijheid
zouden kunnen omgaan. Ook worden over specifieke onderwerpen zogenaamde bouwstenen
aangereikt die als basis kunnen dienen voor de uitwerking van specifiek gemeentelijk beleid op dit onderwerp.
Uiteindelijk is de bedoeling, dat de uitgangspunten van deze beleidsvisie doorwerken in provinciale
en gemeentelijke structuurvisies en beleidsplannen en in concrete besluiten op het gebied van
milieu, ruimtelijke ordening, verkeer en vervoer, economie en rampenbestrijding.
2.1.1. Doelstelling GBEV-L
Het uiteindelijk doel van deze beleidsvisie is een goede afweging te bevorderen van externe veiligheidsrisico’s,
mede in het licht van andere belangen, zodat Limburg veiliger wordt. De beleidsvisie geeft
aan hoe instanties effectief kunnen samenwerken. Bij de formulering van deze doelstelling moet de
kanttekening geplaatst worden dat een veiliger Limburg opgevat moet worden als een verantwoorde
veiligheid op basis van het zo beperkt mogelijk houden van de toename van de risico’s (groepsrisico)
die onvermijdelijk bij veel ontwikkelingen zullen ontstaan. Dat vormt de basis van de verantwoording
groepsrisico, omdat die zich richt op het verantwoorden van de toename van het groepsrisico.
2.1.2. Ambities GBEV-L
De ambitie van de beleidsvisie ten aanzien van de risico’s in het algemeen zijn als volgt omschreven:
- bij het plaatsgebonden risico wordt minimaal het beschermingsniveau van 10 -6 bereikt en gehandhaafd;
- potentiële externe veiligheidrisico’s worden vroegtijdig onderkend;
- het bevoegd gezag overweegt altijd of risico’s kunnen worden voorkomen of verkleind, ook als het
risico gering is;
- het bevoegd gezag moet maatwerk leveren. Met het oog hierop geldt voor het groepsrisico het nadrukkelijk
advies de oriëntatiewaarde te gebruiken zoals de wettelijke systematiek het bedoeld heeft:
geen verplichte grenswaarde, maar een referentie die niet verplicht gerealiseerd hoeft te worden en
moet leiden tot een zorgvuldige afweging van belangen en maatwerk.
In de GBEV-L zijn ambities per bouwsteen benoemd. De bouwstenen betreffende volgende onderwerpen:
- gebiedsgericht beleid;
- routering;
- LPG tankstations;
- ‘kleine bouwprojecten’;
- buisleidingen;
- risicocommunicatie.
De bouwstenen en ambities van de GBEV-L zijn in het EV-beleid van Heerlen onder paragraaf 3.2 waar
relevant uitgewerkt en toegespitst op de Heerlense situatie.
2.2. GBEV-L in relatie tot beleid externe veiligheid gemeente Heerlen
De gemeente Heerlen is van mening dat de GBEV-L als kader voor het gemeentelijk EV-beleid moet
gelden. Dit houdt in dat de algemene ambities zoals hierboven zijn genoemd ook voor de gemeente
Heerlen gelden en dat de uitwerking van het beleid en de daarmee samenhangende ambities zoveel
mogelijk het GBEV-L moeten volgen. Hierbij moet naar de mening van de gemeente Heerlen de volgende
kanttekening worden geplaatst. Het PR 10 -6 is een wettelijke norm voor kwetsbare objecten en is
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 03 12 september 2011
10

in deze zin geen ambitie. Voor wat betreft beperkt kwetsbare objecten stelt de gemeente Heerlen zich
op het standpunt dat de PR 10 -6 voor nieuwe situaties zoveel mogelijk bereikt dient te worden. Het verkleinen
van risico’s kan betrekking hebben op bestaande situaties en op nieuwe situaties. Het verkleinen
van bestaande risico’s is in principe mogelijk aan de bron. Zoals aangegeven is dat bij het transport
van gevaarlijke stoffen over het spoor of bij buisleidingen alleen mogelijk via landelijk beleid. Voor het
transport over de weg bestaat de mogelijkheid van routering voor de gemeente. Daarover is opgemerkt
dat dit onderwerp van studie zal zijn. Het verkleinen van risico’s vanuit de omgeving is alleen mogelijk
door objecten te verwijderen uit het invloedsgebied van de risicobron. Daarover is opgemerkt dat de
verwachte krimp van de bevolking in beginsel mogelijkheden hiertoe biedt. In het volgende hoofdstuk
zijn de ambities van de gemeente Heerlen uitgewerkt.
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 03 12 september 2011
11

3. DOELSTELLING EN AMBITIES GEMEENTE HEERLEN
3.1. Doelstelling en ambitie gemeente Heerlen
Het doel van het externe veiligheidsbeleid van de gemeente Heerlen is als volgt geformuleerd:
behouden van een verantwoord en aanvaardbaar veiligheidsniveau
De uitgangspunten hierbij zijn:
- het huidige veiligheidsniveau;
Het huidige veiligheidsniveau (september 2010) is bekend en in de meeste gevallen verantwoord.
Op korte termijn moeten de risico’s op aanvaardbare wijze zijn verantwoord.
- economische ontwikkelingen in de gemeente Heerlen;
Binnen de gemeente Heerlen moet ruimte aanwezig zijn om arbeidsintensieve bedrijvigheid te ontwikkelen,
ook wanneer het bedrijven zijn die een risico voor de omgeving inhouden.
- ruimtelijke ontwikkelingen in de gemeente Heerlen;
De gemeente Heerlen heeft te maken met terugloop van inwoneraantallen: de bevolking krimpt.
Deze krimp biedt mogelijkheden in het verhogen van het veiligheidsniveau van de gemeente. Daar
waar de risico’s naar verhouding het hoogst zijn moet worden ingezet op saneren van woningen.
Daarnaast moet eventueel nieuwe woningbouw worden gesitueerd op grote afstand van de risicobronnen.
- de veiligheidsladder;
Het algemeen ordeningsprincipe is het volgen van de veiligheidsladder (RCSM), dat houdt in:
⋅ Risicoreductie bij de bron;
⋅ Clusteren risicovolle activiteiten;
⋅ Scheiden risicobron en -ontvanger;
⋅ Maatregelen in de (ruimtelijke) omgeving van de risicobron.
De ladder is gebaseerd op een economisch uitgangspunt. In principe is het kostbaarder bij elke volgende
‘trede’ dezelfde mate van veiligheid te realiseren dan die welke bij de voorgaande trede gerealiseerd
had kunnen worden. Het idee achter de veiligheidsladder is in afbeelding 2.1 gevisualiseerd. Uiteraard
zijn hierbij de nodige nuanceringen te maken. Het gaat om het principe dat grofweg is te onderkennen.
afbeelding 2.1. Veiligheidsladder en kosten-effectiviteit
Kosten-effectiviteit per laddertrede
HOOG
Mate van risicoreductie
LAAG Reductie bron (nieuwe
situaties)
Clusteren risicovolle
activiteiten
Ruimtelijk scheiden bron en
omgeving
HOOG
LAAG
Kosten-effectiviteit maatregelen per laddertrede
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 03 12 september 2011
Maatregelen in omgeving
(gebouwniveau)
12

- De eerste trede van de ladder is het reduceren van risico’s bij de bron. Denk hierbij bijvoorbeeld
aan het verminderen van de hoeveelheid of de aard van de gevaarlijke stoffen, verbeterde opslagvoorzieningen
of het aanbrengen van veiligheidssystemen. Risicoreductie aan de bron is voor vergunde
situaties niet zonder meer mogelijk. Bij de LPG-tankstations in het stedelijk gebied kan bijvoorbeeld
de LPG-verkoop worden uitgekocht. Dit vraagt om een politiek bestuurlijk besluit. Hier is
de vraag immers aan de orde worden hoeveel geld de burgers van Heerlen over hebben voor de
beoogde risicoreductie.
- Als de eerste trede is genomen en alle redelijkerwijs te treffen maatregelen aan de bron zijn getroffen
is de volgende trede van de veiligheidsladder het clusteren van risicovolle activiteiten. Hierdoor
worden de risico’s beperkt tot een bepaald gebied, waardoor er elders ruimte ontstaat voor ruimtelijke
ontwikkelingen. Het clusteren van risicovolle activiteiten vraag om een gericht beleid bij de
(her)inrichting van bedrijventerreinen. Delen van het bedrijventerrein zullen dan gereserveerd moeten
blijven voor bedrijven met een significant risico voor de omgeving. De bestemmingsplannen die
bedrijventerreinen omvatten zullen hierop moeten worden afgestemd.
- De derde trede op de ladder gaat over het scheiden van risicovolle activiteiten van de ontvangers.
Denk hierbij aan (beperkt) kwetsbare objecten. Door afstand te creëren wordt bewerkstelligd dat de
effecten van een eventuele calamiteit bij een risicovol object geen of weinig invloed hebben op deze
kwetsbare objecten. Ook hier geldt dat dit in de bestemmingsplannen wordt verankerd.
- De laatste trede van de ladder wordt gebruikt, als het niet mogelijk is om met de andere maatregelen
tot een acceptabele situatie te komen. Hier gaat het om maatregelen te treffen bij de ontvanger
van het risico om zo de gevolgen van een eventuele calamiteit zoveel mogelijk te beperken. Denk
hierbij aan het bevorderen van de zelfredzaamheid (vluchtwegen), signaleringssystemen, de capaciteit
van de hulpverlening of voorzieningen aan gebouwen. Diverse voorzieningen op gebouwniveau
blijken vanuit het oogpunt van risicobeheersing niet erg kosteneffectief. Dit betekent niet dat
het niet nodig kan blijken toch dergelijke maatregelen te treffen. Vooral als de bestaande situatie al
een relatief hoog risiconiveau kent en men de ruimtelijke ontwikkeling toch wenst.
Met in achtneming van bovenstaand kader van uitgangspunten en met het realiseren van onderstaande
ambities is het veiligheidsniveau van de gemeente verantwoord en aanvaardbaar te houden.
3.2. Uitwerking ambities
In deze paragraaf zijn de algemene ambities van het GBEV-L uitgewerkt. Aanvullend zijn nog specifiek
voor de gemeente Heerlen ambities geformuleerd en uitgewerkt.
3.2.1. Plaatsgebonden risico
Ambitie: Activiteiten mogen geen significante risico’s veroorzaken in de directe omgeving.
Binnen de PR 10 -6 contour zijn geen nieuwe beperkt kwetsbare objecten toegestaan), tenzij zwaarwegende
maatschappelijke en/of economische belangen in het geding zijn. Bestaande beperkt kwetsbare
objecten zijn toegestaan.
Daar waar mogelijk worden de risicobronnen geconcentreerd. Hierdoor:
- overlappen de veiligheidszones, waardoor het beslag op de ‘veilige’ ruimte wordt beperkt;
- kunnen mogelijkheden in het concentratiegebied ontstaan voor specifieke maatregelen om calamiteiten
te voorkomen en de gevolgen van calamiteiten te mitigeren. De effectiviteit van deze
maatregelen neemt toe omdat de maatregel werkt voor meerdere inrichtingen waardoor ook de
kosten worden verdeeld (bijvoorbeeld bovengenormeerde bluswatervoorziening);
- kunnen mogelijkheden ontstaan voor de hulpdiensten om hun preparatie en repressie inspanning
gerichter inzetten.
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 03 12 september 2011
13

3.2.2. Groepsrisico
Zoals in paragraaf 1.4.3. is beschreven is in de wettelijke systematiek geen vast veiligheidsniveau voor
het groepsrisico opgenomen, maar geldt een referentieniveau (oriëntatiewaarde) voor vergelijking van
de hoogte van dat risico. Hoe men de oriëntatiewaarde betekenis wenst te geven is de bestuurlijke vrijheid
waaraan in deze visie vorm gegeven wordt. Het bevoegd gezag kàn kiezen voor een vast veiligheidsniveau
in een afgebakend gebied, zoals bijvoorbeeld de gemeenteraad deed voor de spoorzone
in 2005 [ref. 13.]), maar de wettelijke systematiek geeft de ruimte om het veiligheidsniveau voor elke situatie
weer opnieuw te kiezen.
Uit de recentelijk uitgevoerde evaluatie van het groepsrisico [ref. 14.] blijkt dat het hanteren van de orientatiewaarde
als grenswaarde niet wenselijk is. Landelijk wordt de oriëntatiewaarde van het groepsrisico
niet gehanteerd als grenswaarde. Tevens heeft voortschrijdend inzicht ervoor gezorgd dat het hanteren
van de oriëntatiewaarde als grenswaarde voor de gemeente Heerlen ongewenst is.
Ten eerste omdat het hanteren van de oriëntatiewaarde en de daaraan verbonden verantwoording van
het groepsrisico de gemeente dwingt om bij een ruimtelijk besluit het groepsrisico bewust af te wegen
tegen (andere) maatschappelijke en economische belangen. Dit gebeurt in beduidend mindere mate
indien het groepsrisico wordt getoetst aan een vaste grenswaarde. Daarmee ontstaat een dynamiek die
ongewenst is. Een afweging tussen het maatschappelijk belang van een ontwikkeling en de inspanning
om het groepsrisico zo beperkt mogelijk te houden wordt hierdoor met name langs de belangrijke
spoorzone niet meer mogelijk.
Ten tweede is de oriëntatiewaarde een ijkpunt waaraan de veiligheidssituatie getoetst moet worden.
De hoogte van het groepsrisico (boven of onder de oriëntatiewaarde) zegt iets over de kans op een
ramp ten opzichte van een kans (de oriëntatiewaarde) die algeheel wordt opgevat als een waarde waar
men zonder goede argumenten niet boven moet willen komen. Daarbij is het ook van belang te kijken in
welke mate het groepsrisico de oriëntatiewaarde overschrijdt. Een overschrijding van 10 of 30 procent
is in het licht van de orde grootte schatting, die het groepsrisico is, niet van erg grote betekenis. Een
overschrijding met een factor 10 bijvoorbeeld is daarentegen wel van betekenis.
Ten derde bepalen naast de hoogte van het groepsrisico ook de mogelijkheden van de hulpverleningsdiensten
om een incident te bestrijden, de mate van zelfredzaamheid van personen in het invloedsgebied
en de ruimtelijke inrichting en verdeling van het plangebied het veiligheidsniveau van de ontwikkeling.
Het uitgangspunt van het voorliggende beleid is dat voor elke situatie een geschikt veiligheidsniveau
wordt vastgesteld met in achtneming van de economische en maatschappelijke belangen van het moment.
De oriëntatiewaarde wordt gebruikt zoals de wettelijke systematiek beoogt.
Dit wil echter niet zeggen dat het groepsrisico onbeperkt zal kunnen groeien. We roepen de afbeelding
1.1 in herinnering die het principe van de risicobenadering visualiseert. Hoe hoger men de kansen laat
toenemen op een ramp des te meer schuift men op naar het bagatelliseren van het risico en dus een
naïeve risicotolerantie. Bij significante toename van het groepsrisico of overschrijding van de oriëntatiewaarde
handelt de gemeente met grote zorgvuldigheid. Zij gaat alle maatregelen na die binnen haar
bevoegdheid liggen en die redelijkerwijs genomen kunnen worden om de veiligheid te verhogen en zal
die dan ook nemen.
Concreet wordt het volgende beleid uitgevoerd:
- kwetsbare objecten waar mensen in verblijven die minder dan gemiddeld zelfredzaam zijn (de
zogenaamd bijzonder kwetsbare objecten), verdienen naast extra aandacht voor maatregelen
ook extra ruimtelijke bescherming. Het gaat dan bijvoorbeeld om ziekenhuizen, zorginstellingen,
penitentiaire inrichtingen en scholen. Deze bijzonder kwetsbare objecten verdienen extra bescherming
en worden bij voorkeur niet binnen invloedsgebieden van risicobronnen geplaatst. Zij
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 03 12 september 2011
14

worden in elk geval niet binnen de zogenoemde 100 % letaliteitszone geplaatst en bij voorkeur
buiten de 1 % letaliteitsgrens;
- systematiek verantwoording groepsrisico Heerlen: het verkeerslichtmodel.
De gemeente Heerlen heeft een differentiatie aangebracht voor de zwaarte van de verantwoording van
het groepsrisico in drie varianten, het zogenaamde ‘verkeerslichtmodel [ref. 15.]:
1. zware verantwoording groepsrisico (GR > 1 OW);
2. standaard verantwoording groepsrisico (GR 0,1 - 1 OW);
3. lichte verantwoording groepsrisico (GR 0 - 0,1 OW).
Dit verkeerslichtmodel wordt hieronder uitgelegd.
het verkeerslichtmodel
Zoals de wetgever dat heeft beoogd, beschouwt de gemeente Heerlen de oriëntatiewaarde niet als een
grens voor het groepsrisico. Het bestuur beschouwt de oriëntatiewaarde als criterium voor de procedure
die gevolgd moet worden voor de inhoudelijke uitwerking van de verantwoording groepsrisico en
daarmee voor een toenemende mate van zorgvuldigheid voor de uiteindelijke afweging om het risico te
kunnen accepteren. Afbeelding 3.2 (volgende bladzijde) vertaalt de uitgangspunten en toont het afwegingskader.
De oriëntatiewaarde ligt voor transportroutes een factor 10 hoger. Het voor transport van
toepassing zijnde diagram is identiek aan het bovenstaande diagram, zij het dat de waarden op de Y-as
met een factor 10 moeten worden vermenigvuldigd.
Afbeelding 3.2 maakt onderscheid in 3 kleuren (oranje, geel en groen). In iedere kleur geldt een andere
afweging en deze afweging verschilt per gebied:
- voor risicobronnen in woongebieden 6 geldt altijd het afwegingskader dat past bij het oranje gebied;
- voor de overige gebieden geldt afbeelding 3.2, maar de invulling verschilt per gebied. Onder afbeelding
3.2 is dit verder uitgewerkt.
De betekenis van de verschillende kleuren zijn na afbeelding 3.2. beschreven.
6 Woongebieden zijn bedoeld voor woningen en de functies die daarbij horen, zoals winkels, scholen, ziekenhuizen, verzorgingstehui-
zen en recreatieve voorzieningen.
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 03 12 september 2011
15

afbeelding 3.2. Overzicht systematiek die door gemeente Heerlen wordt gehanteerd [ref. 15.]
kans (Cumulatief)
kans (Cumulatief)
kans (Cumulatief)
groepsrisico
10 100 1000
groepsrisico
10 100 1000
groepsrisico
10 100 1000
doden
doden
doden
Groepsrisico niveau bij
ruimtelijk besluit
GR > OW
GR > 0,1 x OW
GR< OW
GR< 0,1 x OW
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 03 12 september 2011
Verantwoording
groepsrisico volgens
oranje uitwerking
Richtsnoeren voor ruimtelijke in-
deling toepassen
Verantwoording
groepsrisico volgens
gele uitwerking
Richtsnoeren voor ruimtelijke in-
deling toepassen
Verantwoording
groepsrisico volgens
groene uitwerking
Richtsnoeren voor ruimtelijke in-
deling toepassen
ruimtelijk besluit
groepsrisico aanvaardbaar onder
voorwaarde dat risicobeperking is
toegepast + directe betrokkenheid
bestuur
Zware procedure
maatregelen inventariseren, effectiviteit beoordelen,
kosten in beeld brengen.
afwegingen aangeven van haalbaarheid maatregelen
en gemaakte keuzes
niet/beperkt toepassen van richtsnoeren alleen gemoti
veerd mogelijk
groepsrisico aanvaardbaar onder
voorwaarde dat risicobeperking
expliciet is afgewogen
Standaard procedure
mogelijkheden maatregelen minder diepgaand nagaan
afwegingen aangeven bij gemaakte keuzes maatregelen
niet/beperkt toepassen richtsnoeren aangeven
groepsrisico aanvaardbaar op
grond van generieke algemeen
aanwezige veiligheidsmaatregelen
Lichte procedure
mogelijkheden maatregelen globaal nagaan (checklist)
afweging aangeven van gemaakte keuzes maatregelen
aangeven waar wel/niet/beperkt richtsnoeren zijn toege
past
Altijd nagaan of op eenvoudige wijze zonder extra of lage kosten maatregelen mogelijk
zijn voor risicobeperking.
Schematische weergave verantwoording groepsrisico i.r.t. hoogte groepsrisico t.o.v. oriëntatiewaarde
16

oranje: GR is groter dan de OW
Een overschrijding van de oriëntatiewaarde is onder strikte voorwaarden toegestaan. Er kunnen
zwaarwegende maatschappelijke en/of economische redenen zijn een ontwikkeling toe te laten.
‘Oranje’ zal daarom niet geheel vermeden kunnen worden. Gaat het om nieuwe bedrijventerreinen voor
de vestiging van activiteiten met gevaarlijke stoffen, dan zijn activiteiten die bijdragen aan een toename
van het risico niet toegestaan tenzij gemotiveerd is dat:
- alle redelijkerwijs te treffen maatregelen om het risico bij de bron te beperken zijn benut;
- het niet mogelijk is het invloedsgebied van de activiteiten op het bedrijventerrein beperkt te houden
tot waar woongebieden beginnen (mede in het licht van voorgaand criterium);
- er geen bijzondere kwetsbare objecten in het invloedsgebied van de nieuwe activiteit aanwezig
zijn;
- er voorzieningen zijn getroffen die maken dat de hulpdiensten tijdig worden gealarmeerd, snel
ter plaatse kunnen zijn en de toegankelijkheid van het gebied voldoende is gewaarborgd.
Gaat het om andere bedrijventerreinen en overige gebieden (niet bestemd voor de vestiging van bedrijven
die met gevaarlijke stoffen werken 7 ) dan is het voorgenomen besluit niet mogelijk tenzij:
- de betreffende activiteit een groot maatschappelijk nut heeft op de betreffende locatie;
- alle mogelijke te treffen maatregelen om het risico bij de bron te beperken zijn benut;
- er zicht is op een toekomstige afname van het groepsrisico tot bij voorkeur onder de oriëntatiewaarde;
- er voorzieningen zijn getroffen die maken dat de hulpdiensten tijdig worden gealarmeerd, snel
ter plaatse kunnen zijn en de toegankelijkheid van het gebied voldoende is gewaarborgd;
- de bevolking actief is en blijft geïnformeerd, en weet wat er te doen staat in het geval van een
calamiteit en
- er zich geen beperkt zelfredzame personen binnen de 100 % letaliteitsgrens, of indien mogelijk
het invloedsgebied, van de risicobron bevinden.
geel: GR ligt tussen OW en 0,1 OW
Gaat het om nieuwe bedrijventerreinen die bestemd zijn voor de vestiging van activiteiten met gevaarlijke
stoffen, dan is dat toegestaan mits redelijkerwijs kosten-effectief maatregelen zijn te treffen om het
risico beperkt te houden. Voor de overige gebieden geldt dat het besluit alleen kan worden genomen
mits:
- alle redelijkerwijs te treffen maatregelen zijn getroffen om het groepsrisico beperkt te houden;
- de bereikbaarheid voor hulpdiensten zo optimaal mogelijk is;
- de bevolking goed is geïnformeerd over hoe te handelen bij een calamiteit.
groen: GR is kleiner dan 0,1 keer OW
Het GR is voldoende klein om in principe te kunnen accepteren, activiteiten die tot een toename van
het GR leiden worden toegestaan zolang het GR onder de grens van 0,1 OW blijft. Er zijn in beginsel
geen extra veiligheidsmaatregelen nodig. Veiligheidsbevorderende maatregelen die eenvoudig en kosteneffectief
kunnen worden getroffen, moeten wel worden uitgevoerd.
7 Op deze bedrijventerreinen is het vestigen van risicobronnen uitgesloten, maar ze liggen wel (deels) binnen invloedsgebieden van an-
dere risicobronnen.
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 03 12 september 2011
17

3.2.3. Gebiedsgericht beleid
Risiconormering is afhankelijk van de gebruiksfunctie van het gebied. Ook de eisen die we stellen aan
de veiligheid zijn per soort gebied anders.
Het gebiedsgericht beleid maakt onderscheid tussen:
- locaties geschikt voor vestiging van kwetsbare objecten (woonwijken, centrumlocaties, terreinen
voor lichte bedrijvigheid en het buitengebied);
- locaties voor risicobronnen (bedrijventerrein);
- locaties waar risico’s niet uitgesloten kunnen worden, maar wel kwetsbare objecten wenselijk
kunnen zijn (stationsomgeving, hoofdwegenstructuur en regionale luchthaven). Hier is maatwerk
gewenst;
- locaties geschikt voor vestiging van bijzonder kwetsbare objecten.
Concreet wordt het volgende beleid uitgevoerd:
- externe veiligheid als onderdeel van het gebiedsgerichte leefomgevingsplan wordt uitgewerkt en
als aanvulling aan dit beleid toegevoegd (juni 2012);
- op lange termijn wordt ernaar gestreefd alle risicobronnen uit de woongebieden te verplaatsen
naar daarvoor speciaal aangewezen bedrijventerreinen met infrastructuur;
- er wordt een koppeling gelegd tussen de gebiedstypen enerzijds en de zwaarte van de verantwoording
anderzijds;
- ongewenste ontwikkelingen die niet kunnen worden tegengehouden op basis van vigerende bestemmingsplannen
worden opgespoord en aangereikt voor de actualisatie van bestemmingsplannen.
3.2.4. Krimp
De gemeente heeft te maken met een terugloop van het inwoneraantal. Het ligt in het kader van externe
veiligheid voor de hand om de woningsanering binnen invloedsgebieden van het groepsrisico plaats
te laten vinden, omdat op deze manier het groepsrisico wordt verlaagd en de veiligheid wordt verhoogd.
Waarbij de zones nabij de risicobronnen de voorkeur verdienen.
Om zoveel mogelijk arbeidsplaatsen te behouden voor de gemeente moeten werkgevers die veel arbeidsplaatsen
genereren gestimuleerd worden zich in Heerlen te vestigen, ook als het bedrijven zijn die
een risico voor de omgeving inhouden. Deze bedrijven moeten dan wel zo ver mogelijk van woongebieden
worden geplaatst. Zie ook schema bij paragraaf 1.5.1 en de uitwerking van 3.2.3 (gebiedsgericht
beleid).
Concreet wordt het volgende beleid uitgevoerd:
- het onderwerp externe veiligheid is een van de afwegingscriteria bij herstructurering in het kader
van de krimp;
- (nieuwe) bedrijven met een EV-risico voor de omgeving worden in de gemeente toegestaan,
mits deze op zo groot mogelijke afstand van woongebieden worden geplaatst.
3.2.5. Vervoer van gevaarlijke stoffen
De Rijksoverheid en de provincie Limburg hebben de wegen onder hun beheer in principe opengesteld
voor het vervoer van gevaarlijke stoffen.
Het belang van het transport van gevaarlijke stoffen op nationale schaal gaat boven het regionale of locale
belang van ruimtelijke ordening.
huidige situatie
Het vervoer van gevaarlijke stoffen vindt plaats over de weg, het spoor en buisleidingen (voor buisleidingen
zie par. 3.2.7). In Heerlen is in 2004 een beleidsnota vervoer gevaarlijke stoffen opgesteld.
Transport over de weg vindt voornamelijk plaats over de A76 en de N281 (zie ook bijlage III).
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 03 12 september 2011
18

Ook over het spoor vindt vervoer van gevaarlijke stoffen plaats.
gewenste situatie
De routering vervoer gevaarlijke stoffen wordt geëvalueerd en er wordt op korte termijn een nieuw besluit
daarover genomen.
Er wordt naar gestreefd om het groepsrisico als gevolg van het transport van gevaarlijke stoffen over de
weg onder de oriëntatiewaarde te houden.
De ontwikkeling van het groepsrisico als gevolg van transport over het spoor wordt goed in de gaten
gehouden. Wanneer deze leiden tot een toename van het groepsrisico er uitvoerig moet worden gekeken
naar maatregelen om de bereikbaarheid, bestrijdbaarheid en zelfredzaamheid te verbeteren.
basisnet spoor
Het Basisnet spoor zorgt ervoor, door verschillende maatregelen, dat de het groepsrisico in Heerlen
onder de oriëntatiewaarde komt (zie ook paragraaf 1.3.2).
Concreet wordt het volgende beleid uitgevoerd:
- de routering vervoer gevaarlijke stoffen wordt geëvalueerd en indien nodig geactualiseerd;
- bij ruimtelijke ontwikkelingen rond de spoorzone is het onderwerp externe veiligheid een randvoorwaarde
en ontwerpvariabele. Dit betekent dat externe veiligheid al in de initiatieffase van de
planvorming moet worden betrokken.
3.2.6. LPG tankstations
huidige situatie
In het beleid motorbrandstofverkooppunten [ref. 16.] is aangegeven dat er een aantal uitgangspunten
ten grondslag liggen aan de ruimtelijk-economische ontwikkelingsrichting voor motorbrandstofverkooppunten
in Heerlen. Deze zijn:
- streven naar een optimale verzorgingsstructuur van brandstofverkooppunten;
- verbeteren van de bedrijfsvoering door ‘zuinig’ met eventuele marktruimte om te gaan en initiatieven
zorgvuldig af te wegen;
- bevorderen van diversiteit in het aanbod;
- het oplossen van huidige knelpunten en bepalen hoe om te gaan met de huidige plannen en
aanvragen;
- goede communicatie richting de ondernemers.
Voor LPG tankstations zijn milieuhygiënische randvoorwaarden aangegeven in wet- en regelgeving.
Deze randvoorwaarden waarin wordt verwezen naar landelijke richtlijnen zoals de Integrale Nota LPG,
stammen nog uit het ‘pre-Bevi tijdperk’. De genoemde afstanden in het beleid motorbrandstofverkooppunten
uit 2000 ten opzichte van milieugevoelige objecten voldoen niet meer aan de huidige wet- en
regelgeving. LPG tankstations moeten voldoen aan de afstanden genoemd in de regeling externe veiligheid
inrichtingen (Revi).
plaatsgebonden risico
Alle LPG-tankstations voldoen aan de normen die voortvloeien uit het Bevi. Er zijn dus geen saneringssituaties
aanwezig in de gemeente Heerlen.
groepsrisico
Voor een doorzet van 1000 m 3 /jr. is het groepsrisico voor het tankstation aan de Palemigerboord gelijk
aan de oriëntatiewaarde en voor het tankstation aan de John F. Kennedylaan net lager dan de oriëntatiewaarde.
Het groepsrisico van de overige LPG tankstations is lager dan de oriëntatiewaarde.
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 03 12 september 2011
19

gewenste situatie
LPG tankstations zijn niet gewenst binnen woongebieden 8 . De gemeente Heerlen zet zich in om LPGtankstations
uit de bebouwde kom te weren. Naast het feit dat er dan geen risico’s van LPGtankstations
binnen de bebouwde kom zijn, worden ook de risico’s van het vervoer van LPG verkleind.
Hierdoor wordt de veiligheid voor bewoners substantieel verbeterd.
Concreet wordt het volgende beleid uitgevoerd:
- bestaande situaties:
o er geldt een ‘stand-still’: Bestaande LPG tankstations binnen woongebieden zullen, zodra
de kans zich voordoet, worden gesaneerd en/of verplaatst uit de bebouwde kom;
o bestaande LPG tankstations mogen niet naar een locatie binnen woongebieden worden verplaatst;
- nieuwe situaties:
o binnen woongebieden worden geen nieuwe LPG tankstations toegestaan;
o nieuwe LPG tankstations mogen zich alleen vestigen aan de Binnenring, Buitenring en het
Basisnet weg. Bestaande tankstations mogen niet naar een locatie buiten de genoemde wegen
worden verplaatst. ‘Aan het Basisnet’ omvat in dit verband ook locaties aan een provinciale
of gemeentelijke weg die geschikt is voor het vervoer van gevaarlijke stoffen, nabij de
aansluiting op het Basisnet.
3.2.7. Buisleidingen
Het belang van het transport van gevaarlijke stoffen op nationale schaal gaat boven het regionale of locale
belang van ruimtelijke ordening.
Wetgeving voor buisleidingen is in ontwikkeling. In afwachting daarvan wordt het toestaan van nieuwe
(beperkt) kwetsbare objecten nabij leidingen voor het vervoer van gevaarlijke stoffen ongewenst geacht.
Initiatiefnemers die een kwetsbaar object binnen het invloedsgebied van een transportleiding voor
gevaarlijke stoffen willen realiseren, moeten aangeven wat de gevolgen zijn van hun initiatief voor het
plaatsgebonden risico en het groepsrisico.
huidige situatie
Binnen de gemeente lopen enkele hogedruk aardgastransportleidingen. Net buiten het grondgebied
van de gemeente liggen ook aardgastransportleidingen (zie kaart in bijlage IV). De oriëntatiewaarde
van het groepsrisico van deze buisleidingen wordt niet overschreden.
gewenste situatie
Nieuwe transportleidingen worden zoveel mogelijk gebundeld met bestaande leidingtracés. Om de risico’s
in de gemeente te beheersen worden (bijzonder) kwetsbare objecten op gepaste afstand van buisleidingen
toegestaan.
Concreet wordt het volgende beleid uitgevoerd:
- bestaande situaties:
o voor bestaande situaties geldt een ‘stand-still’. Dit houdt in dat bestaande (bijzonder) kwetsbare
objecten worden gedoogd binnen het invloedsgebied van buisleidingen. Zodra de kans
zich voordoet worden deze objecten gesaneerd of krijgen ze een andere functie, zodat het
object niet meer (bijzonder) kwetsbaar is;
- nieuwe situaties:
o binnen de 100 % letaliteitsgrens van aardgastransportleidingen zijn geen nieuwe kwetsbare
objecten toegestaan;
8 Woongebieden zijn bedoeld voor woningen en de functies die daarbij horen, zoals winkels, scholen, ziekenhuizen, verzorgingstehui-
zen en recreatieve voorzieningen.
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 03 12 september 2011
20

o nieuwe bijzonder kwetsbare objecten mogen alleen buiten de 100 % letaliteitszone, en bij
voorkeur buiten de 1 % letaliteitsgrens, worden toegestaan.
3.2.8. Risicocommunicatie
Risicocommunicatie gaat zowel over het communiceren met burgers en hulpverleners over risico’s als
over het informeren over risico’s: de veelal met onzekerheden omgeven kans op het optreden van, de
omvang van de gevolgen (effecten) van negatieve consequenties van activiteiten, gebeurtenissen en
processen. We spreken van risicocommunicatie als er (nog) niets aan de hand is. Als er een ramp
dreigt, plaats vindt of direct daarna, dan spreken we van crisiscommunicatie. Deze vorm van communicatie
heeft als doel de rampenbestrijding en hulpverlening zo goed mogelijk te laten verlopen en de gevolgen
van de ramp voor de burgers te minimaliseren.
Risicocommunicatie richt zich op burgers en hulpverleners en gaat over:
- de risicobronnen in hun woon-, werk- en leefomgeving;
- de gevolgen die een mogelijke ramp heeft voor hun gezondheid en welzijn;
- de kans dat zich een ramp voordoet: gevaar en dreiging;
- de maatregelen die het bedrijf en de overheid hebben getroffen om risico te beperken en de gevolgen
van een mogelijke ramp te verkleinen;
- de maatregelen die burgers zelf kunnen treffen (zelfredzaamheid en handelingsperspectief).
De verantwoordelijkheid van risicocommunicatie ligt in de eerste plaats bij de gemeenten: zij zijn wettelijk
verplicht te communiceren over risico’s en risicobronnen in de (leef)omgeving van haar inwoners.
Met de Wet veiligheidsregio (Wvr) per 1 oktober 2010 krijgen de veiligheidsregio's de verantwoordelijkheid
voor risicocommunicatie. Dat was tot dusver met de Wrzo, de burgemeester van de gemeente. In
de Wet veiligheidsregio’s staat dat de besturen van de veiligheidsregio’s voortaan verantwoordelijk zijn
voor risicocommunicatie. Formeel is het dan geen taak meer van de gemeente. Belangrijk aspect is
dat de burgemeesters van de gemeenten gezamenlijk het bestuur van de veiligheidsregio vormen.
Voor alle risicocommunicatiesporen geldt dat veiligheidsregio’s en gemeenten niet zonder elkaar kunnen
en dus moeten samenwerken. Dat is logisch omdat tot heden de uitvoering van de risicocommunicatie
een verantwoordelijkheid was van de burgemeester. Voor burgers zijn veiligheidsregio’s of andere
overheden minder geschikte zenders dan hun eigen gemeente. Vooral de burgemeester, als boegbeeld
voor de veiligheid, heeft in die rol doorgaans een sterke geloofwaardigheid en autoriteit. Ofwel veiligheidsregio’s
kunnen (met of zonder Wvr) nooit deze ‘natuurlijke’ rol van de gemeenten overnemen. Ze
kunnen de gemeente wel ondersteunen en regionale activiteiten coördineren.
In de gemeente Heerlen wordt de risicocommunicatie alleen projectvolgend opgepakt. Dat wil zeggen
er wordt aangesloten bij een natuurlijk voorlichtingsmoment, bijvoorbeeld een informatieavond van een
bestemmingsplanprocedure. De kadernota integrale veiligheid geeft aan dat verdere structurering/versterking
van de risicocommunicatie met bewoners noodzakelijk is. Daarvoor dient een oriëntatie
op effectieve instrumenten uitgevoerd te worden.
Daarnaast is belangrijk dat de toelichtingen van milieuvergunningen en RO-plannen voor burgers begrijpelijke
teksten bevatten over de externe veiligheidsafweging. Hieraan zal in het kader van de centrumgemeenten
(zie paragraaf 3.2.11) aandacht worden besteed door het vergroten van RO-capaciteit
met specialisatie externe veiligheid.
3.2.9. Kleine bouwprojecten
Deze bouwsteen uit het GBEV-L is niet relevant voor het EV-beleid van Heerlen. Deze Bouwsteen
wordt in dit beleid ondervangen door de in paragraaf 3.2.2 genoemde differentiatie van de verantwoordingsprocedure
voor het groepsrisico. Hierdoor wordt er niet onnodig veel inspanning gevraagd voor
plannen waar externe veiligheid nauwelijks een rol speelt en kunnen de schaarse tijd en kosten worden
ingezet daar waar het werkelijk toe doet.
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 03 12 september 2011
21

3.2.10. Luchthavens
De externe veiligheid van luchthavens is niet van belang voor het externe veiligheidsbeleid van de gemeente
Heerlen, omdat de risico’s van luchthavens in de omgeving van Heerlen geen invloed hebben
op de externe veiligheid van het grondgebied van de gemeente Heerlen.
3.2.11. Afstemming en borging EV-beleid binnen de gemeente Heerlen
Toepassing van landelijk EV-beleid en wet- en regelgeving vraagt om kennis, capaciteit, vaardigheden
en niet in de laatste plaats om integraal werken: weinig andere onderwerpen brengen (vooral) de disciplines
milieu en ruimte zo dicht bij elkaar als het onderwerp externe veiligheid. Uitvoering van EV-taken
vraagt immers om professionele inbreng van de volgende afdelingen en disciplines:
- afdeling Stadsplanning:
o implementatie bestemmingsplannen;
o ruimtelijk beleid (stedenbouwkundige);
o economie;
o milieu & duurzaamheid;
o actieve acquisitie;
o verkeer;
- afdeling Integrale veiligheid:
o rampenbestrijding/crisisbeheersing;
o toezicht en handhaving wabo/veiligheid;
- afdeling Publiekszaken:
o vergunningverlening wabo;
o vergunningverlening milieubeheer;
- afdeling Communicatie:
o risicocommunicatie;
- brandweer Zuid-Limburg.
Verscholen in het doel van de gemeente Heerlen ‘Behouden van een verantwoord en aanvaardbaar
veiligheidsniveau’ ligt het feit dat absolute veiligheid nimmer kan worden gegarandeerd. Alleen door risico’s
tijdig te identificeren en maatregelen te treffen, kan de veiligheid worden verhoogd. Om in staat te
zijn risico’s tijdig te identificeren en integraal te kunnen afwegen, moet geïnvesteerd worden in kennisvergaring
en -uitwisseling binnen de gemeentelijke organisatie. Dit dient te worden geborgd in het
werkprogramma externe veiligheid (zie bijlage V).
centrumgemeenten
In 2007 heeft, in het kader van het Provinciaal Uitvoeringsprogramma Externe Veiligheid (‘Veiligheid
maken we samen’), een bestuurlijke conferentie rondom samenwerking en structurele formatie externe
veiligheid plaats gehad. Er is toen voor gekozen om de samenwerking bij de uitvoering van gemeentelijke
taken op het gebied van EV in te vullen aan de hand van het model ‘centrumgemeente’. Het model
‘Centrumgemeente’ houdt in dat de capaciteit van een aantal centrumgemeenten op het gebied van externe
veiligheid wordt versterkt en dat omliggende gemeenten een recht krijgen op ondersteuning door
centrumgemeente(n) bij de uitvoering van hun EV-taken. De gemeente Heerlen is een van de centrumgemeenten
(naast Venlo, Sittard-Geleen en Maastricht).
deskundigenpool externe veiligheid
Naast het model centrumgemeente is er vanuit het Provinciaal Programma Externe Veiligheid nog een
ander initiatief opgepakt, namelijk een Deskundigenpool Externe Veiligheid. Deze deskundigenpool
voert specialistische externe veiligheidstaken uit. Beschikbare capaciteit en deskundigheid op het vlak
van externe veiligheid binnen de provincie wordt gebundeld. Deze deskundigenpool opereert vanuit
een aantal grote gemeenten, waaronder Heerlen, en de provincie Limburg richting andere Limburgse
gemeenten met als doel bij te dragen aan de beoogde kwaliteitsverbetering in de uitvoering van externe
veiligheidstaken.
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 03 12 september 2011
22

3.2.12. Evaluatie van het beleid
Het beleid externe veiligheid anticipeert op verwachte ontwikkelingen en verwachtingen over de bruikbaarheid
van de uitgangspunten waarop het beleid berust. Het is om deze reden zeer wenselijk na 2
jaar de beleidsvisie te evalueren. Er zal dan voldoende ervaring zijn opgedaan met de toepassing van
dit beleid bij de bestemmingsplannen en mogelijk ook bij de Wm-vergunningverlening. Ook nieuwe ontwikkelingen
in de externe veiligheid wet- en regelgeving of de ontwikkeling van ‘good practices’ kunnen
aanleiding zijn de beleidsvisie te evalueren en indien nodig te actualiseren.
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 03 12 september 2011
23

4. BELEIDSAGENDA
Voor de uitvoering van het beleid externe veiligheid zijn onderstaande activiteiten benoemd die we op
korte, middellange en lange termijn tot uitvoering willen brengen. Deze activiteiten dienen voor de tweejaarlijkse
evaluatie van het beleid en monitoring van de uitvoering ervan.
4.1. Uitvoering korte termijn (2011 - 2013)
- er wordt een concreet besliskader uitgewerkt voor de verantwoording van het groepsrisico voor
de gemeente en brandweer (verkeerslichtmodel) maart 2012;
- voor het plan van aanpak Actualisatie bestemmingsplannen wordt een prioritering aangereikt ten
behoeve van doorwerking van dit beleid ten aanzien van de vestigingsmogelijkheden van bijzonder
kwetsbare objecten en beperkt kwetsbare objecten (o.a. ongewenste ontwikkelingen);
- er wordt een gebiedsgericht externe veiligheidsbeleid uitgewerkt. Resultaat is een kaart waarop
de risicobronnen binnen de gemeente zijn aangegeven evenals de verschillende gebiedstypen
in de gemeente. Per gebiedstype geldt een ander externe veiligheidsregime maart 2012;
- de beleidsnota vervoer gevaarlijke stoffen wordt geëvalueerd en indien nodig geactualiseerd.
februari 2012;
- de uitvoeringsorganisatie externe veiligheid is opgenomen in het Werkprogramma externe veiligheid
(benoeming taken centrumgemeente, regiogemeente en brandweer);
- er is in de gemeente aandacht voor risicocommunicatie over gevaarlijke stoffen. Daarvoor dient
een oriëntatie op effectieve instrumenten uitgevoerd te worden;
- het externe veiligheidsbeleid van de gemeente Heerlen wordt tweejaarlijks gemonitord en geëvalueerd,
waarbij de doelstelling, ambities en de uitvoering ervan als leidraad dienen
december 2012;
- Een signaleringskaart wordt uitgewerkt voor kansrijke ontwikkelgebieden februari 2012;
- In ontwerpprocessen wordt vroegtijdig aangehaakt, dit wordt geborgd in werkprogramma; tevens
wordt hiervoor signaleringskaart ingezet.
4.2. Uitvoering middellange termijn (2013 - 2015)
- bestemmingsplannen actualiseren voor doorwerking van dit beleid met het oog op EV.
- er is in de gemeente aandacht voor risicocommunicatie over gevaarlijke stoffen met gebruikmaking
van effectieve instrumenten.
4.3. Wensbeeld lange termijn (2015 - 2020)
- alle LPG tankstations zijn verplaatst naar buiten woongebieden of zijn opgeheven;
- de risicobronnen zijn zoveel mogelijk geconcentreerd op daarvoor aangewezen bedrijventerreinen;
- er zijn geen bijzonder kwetsbare objecten binnen invloedsgebieden van risicovolle activiteiten.
4.4. Financiering
Alle werkzaamheden worden in de afdelingsplannen voor 2011 en verder meegenomen. Op basis van
de beleidsagenda zijn alleen apparaatskosten voor uren voorzien. Kosten van ingrepen in de fysieke
omgeving komen voor rekening van de afzonderlijke projecten en exploitatieplannen en maken deel uit
van een separate integrale afweging.
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 03 12 september 2011
24

5. REFERENTIES
1. AVIV (2006). Groepsrisico LPG-tankstations gemeente Heerlen.
2. Ministerie VROM (2010). Knelpuntenlijst 2 de fase LPG tankstations, versie februari 2010.
3. Ministerie V&W (2010). Basisnet Spoor vastgesteld. Nieuwsbericht van 9 juli 2010, site V&W.
4. Ministerie V&W (2008). Bijlage 3 bij VenW/DGMo-2008/4424: Tussenstand concept-ontwerp Basis
net Spoor.
5. Provincie Limburg (2008). Programma Werklocaties Limburg 2020.
6. Gemeente Heerlen (mei 2010). Structuurvisie Heerlen 2040, concept.
7. Gemeente Heerlen (2009). Kadernota integrale veiligheid 2010 - 2013.
8. Gemeente Heerlen (2004). Beleidsplan vervoer gevaarlijke stoffen.
9. IPO, VNG, NVBR (2010). Verantwoorde brandweeradvisering in het kader van externe veiligheid,
een samenspel tussen veiligheid, ruimtelijke ordening en milieu.
10 NVBR (2005). Bluswater en Bereikbaarheid.
11. Provincie Limburg (2010). Gezamenlijke beleidsvisie externe veiligheid Limburg.
12. Provincie Limburg (2007). Provinciaal Uitvoeringsprogramma Externe Veiligheid, ‘Veiligheid maken
we samen’.
13. Gemeenteraad Heerlen, 22 september 2005, registratienummer SO/2005/16538.
14. Ministerie VROM (2010). Evaluatie verantwoordingsplicht groepsrisico, eindrapportage.
15. AVIV (2010). In opdracht van het Stadgewest Haaglanden. Ruimtelijke ordening en het hoofdstuk
externe veiligheid: een format.
16. Gemeente Heerlen (2000). Beleid motorbrandstofverkooppunten.
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 03 12 september 2011
25

6. SAMENSTELLING PROJECTTEAM
projectteam
Sylvia Göttgens (projectleider) - Stadsplanning
Ber Kesselaar - Vergunningverlening
Peter Bindels - Integrale veiligheid
Jolanda Pletsers - Integrale veiligheid
Barry Cremers - Ruimtelijke ontwikkeling
Maurice Weelen - Brandweer Zuid-Limburg
Wim Plug - Brandweer Zuid-Limburg
klankbord
Astrid Dritty - Actieve acquisitie
Marjan Slenter - Handhaving
Reina Cobussen - Communicatie
begeleiding/auteurs
Reinoud Scheres - Witteveen+Bos
Robert Geerts - AVIV
Jan Heitink - AVIV
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 02 d.d. 22 december 2010
26

BIJLAGE I Werkproces tot stand komen EV beleid Heerlen
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 02 d.d. 22 december 2010

WORKSHOP 1: AMBITIE & GEDACHTENVORMING
□ Een presentatie waarin de essentie van een beleids
visie EV wordt aangegeven + discussie.
□ Presentatie waarin verschillen tussen mogelijke
beleidsvisies EV worden aangegeven + discussie.
□ Presentatie van onderwerpen die in de beleidsvisie
aandacht kunnen krijgen + discussie.
WORKSHOPRAPPORTAGE:
- Handout van presentatie + toelichting
- Verslaglegging workshopdiscussie + resultaat.
- Beslispunten over:
□ structuur beleidsnota
□ onderwerpen + afbakening uitwerking
□ eventuele actiepunten
WORKSHOPS 2 EN 3: UITGEWERKT CONCEPT 1 STE
DEEL ON-
DERWERPEN
□ Een presentatie van resultaat.
□ bespreking.
□ doorkijk naar uitwerking volgende onderwerp(en
WORKSHOPRAPPORTAGE:
- Handout van presentatie + toelichting
- Verslaglegging workshopdiscussie + resultaat.
- Beslispunten over:
□ aanpassing concept 1 ste onderwerp(en)
□ uitwerking vervolg onderwerpen
□ eventuele actiepunten
WORKSHOP 4: UITGEWERKT CONCEPT 2 DE
DEEL ONDER-
WERPEN
□ Als bij workshop 2
(vervolg op volgende pagina)
WORKSHOPRAPPORTAGE:
- Als bij workshop 2
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 02 d.d. 22 december 2010
Ideeën/wensen/opvattingen over de functie (meerwaarde)
van het bestuurlijke beleidskader voor de
EV van Heerlen.
Dit expliciet krijgen
Hierin structuur aanbrengen:
□ waarover overeenstemming
□ waarover mogelijk verschil van mening
□ welke richting moet het op met de uitwerking van
de verschillende onderwerpen van het beleidskader.
Toelichting op gemaakte keuzes en uitwerking resultaat.
Wat betekent het resultaat voor de praktische
toepassing van de beleidsnota.
Helder beeld krijgen van consequenties
Check op ambities en keuzes:
□ tijdshorizon/uitvoerbaarheid/wenselijkheid
□ beleidsuitgangspunten voldoende navolgbaar en
realistisch?
□ toepassing beschikbare instrumenten voor uit
voering beleid.

WORKSHOP 5: EINDCONCEPT BELEIDSVISIE
□ Presentatie waarin de samenhang en consistentie
van de beleidsvisie wordt toegelicht.
□ korte toelichting werkproces dat tot het resultaat
heeft geleid.
WORKSHOPRAPPORTAGE:
- Handout van presentatie + toelichting
- Verslaglegging workshop.
- Beslispunten over:
□ definitief maken eindconcept
COMMUNICATIE BELEIDSVISIE (WORKSHOP 6)
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 02 d.d. 22 december 2010
Toelichting op resultaat. Hoe kan het resultaat in
de praktijk worden gebruikt?
Helder beeld krijgen van
follow up toepassen beleidskader
□ Evaluatie hoe ambities en keuzes zijn gerea liseerd
□ borging van EV-taken in de organisatie

BIJLAGE II Uitleg belangrijkste begrippen (inclusief afbeeldingen Bleve)
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 02 d.d. 22 december 2010

externe veiligheid
Externe veiligheid gaat over het beheersen van de risico's voor de omgeving bij gebruik, opslag en vervoer
van gevaarlijke stoffen als vuurwerk, lpg en munitie over weg, water en spoor en door buisleidingen.
Ook de risico's van het gebruik van luchthavens vallen onder externe veiligheid.
risicobron
Een bron (weg, water, spoor, buisleiding, inrichting) waar gevaarlijke stoffen in, over of door worden
vervoerd, verwerkt, opgeslagen of gebruikt die een dodelijk effect kan hebben dat tot buiten de bron
zelf komt. Kortom: een activiteit met gevaarlijke stoffen.
plaatsgebonden risico
Het plaatsgebonden risico is bedoeld om te zorgen dat het individu aan een te verwaarlozen overlijdenskans
blootstaat als hij in de (wijde) omgeving verblijft van een risicobron. Het plaatsgebonden risico
is van toepassing op kwetsbare en beperkt kwetsbare objecten.
kwetsbare objecten
Gebouwen of gebieden waar zich veel mensen gedurende langere tijd bevinden, zoals woonwijken,
grote kantoren, winkelcentra, scholen en grote sportcomplexen.
beperkt kwetsbare objecten
Beperkt kwetsbare objecten zijn objecten die vanwege de aard ervan iets minder bescherming nodig
hebben dan kwetsbare objecten.
bijzonder kwetsbare objecten
Objecten die vanwege de aard ervan meer bescherming nodig hebben dan kwetsbare objecten. Dit zijn
objecten waarin zich doorgaan personen bevinden die minder dan gemiddeld zelfredzaam zijn. Denk
hierbij aan geestelijk en lichamelijk gehandicapten, zieken, ouderen, kinderen in een basisschool en
gevangenen.
10 -6 contour
Burgers moeten voldoende beschermd zijn tegen ongevallen met gevaarlijke stoffen. Het basisbeschermingsniveau
is een basisnorm die de kans uitdrukt dat een omwonende overlijdt door een ongeluk
met een gevaarlijke stof. Het is uitgedrukt in een getal: het plaatsgebonden risico (PR). Dat is de
kans dat een persoon die een jaar lang permanent en onbeschermd op een bepaalde plaats aanwezig
is, als rechtstreeks gevolg van een ongeluk met gevaarlijke stoffen overlijdt. Het PR mag maximaal 10 -
6 per jaar bedragen. Dat betekent dat de kans op overlijden niet hoger mag zijn dan één op de miljoen
(10 -6 ) per jaar. Binnen de PR 10 -6 contour mogen geen kwetsbare en bijzonder kwetsbare objecten
(geprojecteerd) zijn.
groepsrisico
Het groepsrisico is bedoeld om de kans op een ramp (sociale ontwrichting) voldoende klein te houden
opdat dit risico, hoewel aanwezig, verwaarloosbaar geacht mag worden. Bij de beoordeling van de
aanvaardbaarheid van dit risico staat de afweging van de voordelen van de gewenste activiteit centraal
in samenhang met een beoordeling van de mogelijkheden en haalbaarheid van extra veiligheidsmaatregelen
om de kans en of gevolgen verder te beperken.
restrisico
Zie ‘groepsrisico’.
invloedsgebied
Het invloedsgebied is het gebied dat wordt bepaald door na te gaan op welke afstand een dodelijk effect
zover is uitgedempt dat de kans om er aan te overlijden bijna nul is geworden. Om precies te zijn
een kans van 0,01 ofwel 1 %. Binnen dit invloedsgebied wordt de hoogte van het groepsrisico bepaald.
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 02 d.d. 22 december 2010

oriëntatiewaarde
Voor het groepsrisico geldt een oriëntatiewaarde. Dit is geen norm, maar een ijkpunt. Iedere verandering
boven of onder deze waarde moet worden verantwoord. Deze verantwoordingsplicht moet aanzetten
tot discussie over de omvang van het groepsrisico en de verhouding tot de oriëntatiewaarde. Maar
ook over de veiligheid van de risicovolle situatie, de gevolgen voor de omgeving, de hulpverlening en
de zelfredzaamheid van omwonenden.
De oriëntatiewaarde wordt uitgedrukt in een grafiek. In die curve (de zogenaamde Fn-curve) wordt de
calamiteitfrequentie afgezet tegen het verwachte aantal doden. Met de komst van de verantwoordingsplicht
is de oriëntatiewaarde niet meer dan een ijkpunt in een totale afweging (zie ‘groepsrisico’).
basisnet vervoer gevaarlijke stoffen
In het Basisnet wordt voor alle rijkswegen, hoofdvaarwegen en spoorwegen vastgesteld hoeveel risico
er maximaal mag zijn. Daarbij wordt beschreven welke ruimtelijke ontwikkelingen wel en niet zijn toegestaan
in de omgeving van deze wegen.
Het vervoer van gevaarlijke stoffen is voor een groot deel verbonden aan industriële activiteiten, zoals
het Rotterdamse havengebied, het Amsterdam-Noordzeekanaalgebied, Chemelot en enkele andere
grote industrielocaties elders in Nederland. Het Basisnet verbindt in ieder geval deze gebieden en zorgt
voor goede oost-west- en noord-zuidverbindingen met Duitsland en België.
domino-effecten
Domino-effecten doen zich voor als een incident bij het ene bedrijf een reactie bij een ander nabijgelegen
bedrijf veroorzaakt, waardoor het effect van het incident mogelijk vergroot wordt. Artikel 7 van het
Besluit Risico’s Zware Ongevallen (BRZO) bepaalt dat die inrichtingen geïdentificeerd moeten worden
waar zware ongevallen kunnen leiden tot domino-effecten bij naburige bedrijven. Zowel aan de veroorzaker
van het risico als aan het blootgestelde bedrijf stelt het BRZO aanvullende eisen. Voor de identificatie
van deze inrichtingen is een instrument ontwikkeld: het instrument domino-effecten (IDE).
zelfredzaamheid
Zelfredzaamheid is het zichzelf kunnen onttrekken aan een dreigend gevaar, zonder daadwerkelijk hulp
van hulpverleningsdiensten. Het zelfredzame vermogen van personen is een belangrijke voorwaarde
om grote calamiteiten bij een incident te voorkomen. De mogelijkheden voor zelfredzaamheid bestaan,
afhankelijk van de vrijgekomen gevaarlijke stof, globaal uit schuilen en ontvluchting.
stand-still
Het ‘stand-still beginsel’ houdt in dat de huidige toestand niet verslechtert en dat waarden of milieuomstandigheden
die gunstige voorwaarden kunnen scheppen voor de omgeving beschermd worden
voor toekomstige generaties.
PBZO-bedrijf
Een PBZO-bedrijf is een Brzo-bedrijf dat tussen de lage en hoge drempelwaarde van het Brzo 1999 zit
en is niet verplicht een VR op te stellen.
BLEVE
BLEVE staat voor ‘boiling liquid expanding vapour explosion’. Er wordt onderscheid gemaakt in het optreden
van een zogenaamde ‘warme’ BLEVE en ‘koude’ BLEVE. De BLEVE geeft zowel een drukgolf
als een intense warmtestraling en treedt meteen op bij een calamiteit met een tankwagen gevuld met
brandbare gassen.
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 02 d.d. 22 december 2010

Een BLEVE van bijvoorbeeld een LPG-spoorketelwagen is een ongeluk dat ontstaat als ineens de volle
inhoud van de tank vrijkomt en direct tot ontbranding komt. Er zijn twee soorten oorzaken waardoor de
inhoud ineens volledig vrijkomt:
- de tank scheurt open door de één of andere mechanische inwerking op de tank;
- de tank scheurt open omdat de druk in de tank zo hoog oploopt dat de sterkte van de tankwand onvoldoende
is om heel te blijven.
De eerste wordt aangeduid als koude BLEVE en de tweede wordt aangeduid als warme BLEVE. Dit
laatste omdat de drukstijging in de tank het gevolg is van een brand die de tank aanstraalt. De onderstaande
foto (links boven) is een BLEVE van een LPG- spoorketelwagen. De afmetingen van een
BLEVE van een volle LPG-tankwagen zijn kleiner. Reden is dat een LPG-spoorketelwagen meer LPG
bevat dan een LPG-tankwagen.
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 02 d.d. 22 december 2010

BIJLAGE III Huidige routering gevaarlijke stoffen (kaart)
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 02 d.d. 22 december 2010

Nuth
Schinnen
Voerendaal
Gulpen-Wittem
Gemeentelijke routering
Provinciale weg
Rijksweg
Heerlen
Brunssum
Simpelveld
Landgraaf
Kerkrade

BIJLAGE IV Risicobronnen Heerlen (kaart)
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 02 d.d. 22 december 2010

Nuth
Schinnen
E Inrichtingen
Rijksweg
Provinciale weg
Voerendaal
Gulpen-Wittem
Hogedruk aardgasleiding
Spoor
E
E
E
Total Ganzeweide
De Koumen / Servauto
Fina Heerlen
Autorette Terworm Ten Esschen
E
Heerlen Van Dooren B.v.
E
Brunssum
E
Q8-Servicestation Jansen Texaco Tankstation
E E
Texaco Heerlen V.O.F
E
E
E
E
E
Tamoil - De Kissel
E
E
Landgraaf
Brouwers
BP-Tankstation De Beitel
Kerkrade
Euro Frigo Venlo Bv
Scotts Europe BV
Flopak BV
Simpelveld
Moxba Metrex
Esso Tankstation Langveld
Tienbaan
E E

BIJLAGE V EV takenlijst ten behoeve van werkprogramma externe veiligheid 2009
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 02 d.d. 22 december 2010

Werkprogramma externe veiligheid (benoeming taken centrumgemeente en regiogemeente)
Wettelijke basis van taken Nr Taken / Activiteiten Toelichting / beheersmiddel
Capaciteit in uren
Kosten (in euro's)
Speerpunt in Eindverantwoordelijkheid Wie organiseert de uitvoering van de Wie voert de taak/activiteit uit (actief /
2009 regiogemeente
taak/activiteit?
waar mogelijk pro-actief)?
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2009 2010 2011 2012 2013 2014 centrumgemeente Regiogemeente centrumgemeente Regiogemeente
1 BELEIDSVISIE
1.1 Opstellen gemeentelijk beleidsvisie EV, doorwerking in
beleidsplan, vaststellen en implementeren
Volgen van actuele (beleids)ontwikkelingen op het vlak van
externe veiligheid via participatie in het Limburgse Platform
externe veiligheid
Eind 2007 begin 2008 is een gezamelijke beleidsvisie externe
veiligheid opgesteld. Deze wordt jaarlijkse door het Platform EV
geactualiseerd
Het platform EV is een ontmoetingsplek waar Limburgse
gemeente, de provincie, regionale brandweer en VROM-inspectie
kennis delen, ervaringen uitwisselen en nieuwe ontwikkelingen
bespreken. Het platform richt zich vooral op beleidsmatige en
bovenlokale EV-vraagstukken. Alle centrumgemeenten diverse
andere Limburgse gemeenten participeren in het platform. Via de
centrumgemeenten worden signalen uit de regio in het platform EV
geagendeerd.
1.2 Opstellen jaarverantwoording werkprogramma externe veiligheid Alleen relevant indien individuele gemeente een werkprogramma
EV heeft
Actueel houden van Risicoregister 2 RISICO-INFORMATIE
gevaarlijke stoffen (RRGS); Wrzo, 2.1 Risicoregister Gevaarlijke Stoffen (RRGS)
Registratiebesluit en Regeling prov. 2.2.2 Uitvoeren van coördinatietaken RRGS (borging van beheer van Benoemen van verantwoordelijk functionaris; Goede uitwisseling
Risicokaart
risico-informatie over inrichtingen en lokale wegen)
risicodata tussen EV-partners en opnemen in de werkprocessen
van de gemeentelijke organisatie; Presenteren en communiceren
PRK richting gebruikers en doelgroepen
Actueel houden Informatiesysteem
Overige Ramptypen (ISOR); Wrzo,
Regeling prov. Risicokaart
Afgifte Wm-vergunningen voor
nieuwe bedrijven, waarbij EV
relevant is; Wm en BEVI
Actualiseren van Wm-vergunningen
met EV-relevantie
Centrumgemeente is
ondersteunend
X X X X
X X X
X X X X
X X X X
2.1.1 Invoeren in het RRGS van nieuwe inrichtingen Vastleggen risicobronnen (inrichtingen en relevante lokale wegen)
in het RRGS conform het Registratiebesluit en de Leidraad RI-GS X X X X
Uitvoeren van jaarlijkse actualisatie van het RRGS Jaarlijkse controle op volledigheid RRGS en doorwerking van
wijzigingen in de Leidraad en Wet- en regelgeving in de
geregistreerde informatie
Informatiesysteem Overige Ramptypen (ISOR)
Uitvoeren van coördinatietaken ISOR (borging van beheer van
risico-informatie over kwetsbare objecten en overige ramptypen)
X X X X
Inbedding van werkprocessen en informatiesystemen in de
organisatie van regiogemeenten X X X X
2.1.2 (Eenmalige) Inventariseren kwetsbare objecten en vastgeleggen
in ISOR.
Uitvoeren door vakdiensten (milieu/RO/brandweer)
X X X
Invoer van nieuwe kwetsbare objecten in het ISOR Vastleggen kwetsbare objecten in het ISOR conform de
registratieverplichting die volgt uit de Regeling prov risicokaart en
conform de Leidraad RI-OR
X X X
2.2.1 Bronbestanden kwetsbare objecten actueel houden Jaarlijkse controle op volledigheid ISOR X X X
3 Vergunningverlening en handhaving bedrijven
3.1 Vergunningverlening
Toets vergunningaanvraag op risico's (drempelwaarden tabel
RRGS
In kaart brengen opslag en gebruik gevaarlijke stoffen
X
X
X
X
X X
In onderling overleg tussen centrumgemeente en
X X
Inzicht krijgen in risico's (PR/GR) van activiteiten aan de hand van
leidraden e.d.
X X regiogemeente wordt Xbepaald welke taken X door
Inzicht krijgen in risico's (PR/GR) van activiteiten aan de hand van
QRA's
X X wie worden uitgevoerd X en tot op welke hoogte. X
Toetsen van de QRA op ontvankelijkheid en het beoordelen van
de QRA
X X Uitgangspunt is dat de regiogemeenten X organiseert X
Het vatten van dit verkregen inzicht in een advies, richting de
vergunningverlener
X X X X
en per activiteit beoordeelt of zij de taak zelf
Confronteren van deze risico's met de huidige en toekomstige Toetsen aan de normen van het BEVI
ruimtelijke ontwikkelingen/strategie, zodat de knelpunten in beeld
komen
X X willen uitvoeren (met X ondersteuning van X de
Opstellen van voorschriften EV voor in de vergunning
Adviesvraag richting regionale brandweer (incl. eventuele
toelichting)
Opstellen van een verantwoording voor het groepsrisico
X
X
X
X
X
X
X X
centrumgemeente) of door de centrumgemeente
X X
willen laten uitvoeren
X
Vastleggen van de uitgangspunten die gehanteerd zijn bij het Opstellen van de EV-paragraaf van de considerans
bepalen van de risicoafstanden en de berekening van het
groepsrisico in de considerans
X X X
3.1.1 Toets vergunningen op EV-relevantie en actualisatiebehoefte Werkplan voor het Inventariseren van actualiteit EVinrichtingenbestand
en beoordelen van de actualisatiebehoefte
hiervan
* X X X X
3.1.2 Milieuvergunningen aanpassen aan EV-wet- en regelgeving Instrument: Wegwijzer EV in de Wm-vergunning en IPO-projecten
* X X X X
3.1.3 Inzicht in knelpunten mbt GR bij de LPG-tankstations (volgens het Specifieke actie milieu doorzet LPG in overleg met bedrijven
LPG-convenant)
vastleggen in milieuvergunning
Handhaving risicovolle inrichtingen; 3.2 Handhaving
Wm, BEVI, BRZO
3.2.1 Uitvoeren van controles met extra aandacht voor EV Goede beheersing van het Aspect externe veiligheid en hh EV
betrekken in het handhavingsprogramma; Via SKP deskundigheid
betrekken voor EV-controles
Implementatie Besluit Risico’s Zware 3.1.4 Volledige implementatie van BeteRZO in de eigen organisatie Uitvoering van de taak ligt bij de BRZO Maatlatorganisatie:
Ongevallen
afspraken over uitvoering worden tussen regiogemeente en
maatlatorganisatie gemaakt.
3.2.2 Uitvoeren BRZO-inspecties door maatlat-organisatie Uitvoering van de taak ligt bij de BRZO Maatlatorganisatie:
afspraken over uitvoering worden tussen regiogemeente en
maatlatorganisatie gemaakt.
Saneringen ingevolge BEVI / REVI 3.3 Sanering
3.3.1 Inventariseren van de urgente als niet-urgente saneringssituaties.
(Bevi/Revi)
3.3.5 Inzicht krijgen in de potentiële saneringssituaties in bestaande Bouwvergunningen voor kwetsbare objecten binnen de contouren
bestemmingsplannen (2009?).
van risicovolle bedrijven kunnen niet worden geweigerd op grond
van het Bevi.
* X X X X
X X X X
* X X X X
* X X X X

Werkprogramma externe veiligheid (benoeming taken centrumgemeente en regiogemeente)
Wettelijke basis van taken Nr Taken / Activiteiten Toelichting / beheersmiddel
Capaciteit in uren
Kosten (in euro's)
Speerpunt in Eindverantwoordelijkheid Wie organiseert de uitvoering van de Wie voert de taak/activiteit uit (actief / Centrumgemeente is
2009 regiogemeente
taak/activiteit?
waar mogelijk pro-actief)?
ondersteunend
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2009 2010 2011 2012 2013 2014 centrumgemeente Regiogemeente centrumgemeente Regiogemeente
3.3.3 Visie en strategie uitwerken voor niet-urgente situaties en
uitvoeren van de niet-urgente situaties t/m 31-12-2010).
* X X X X X
Opstellen van
Opstellen of actualiseren van het saneringsprogramma integraal saneringsprogramma voor urente en niet-urgente
saneringsprogramma’s en -
saneringen van bedrijven en saneringssituaties bestaande
* X X X X
voorstellen (BEVI)
bestemmingsplannen
3.3.2 Uitvoeren urgente saneringen X X X X
3.3.4 Vanaf 1 januari 2008 ontstaan geen nieuwe saneringssituaties Controleren bij vergunningverlening en ontwikkeling van ruimtelijke
meer.
plannen of er sprake kan zijn van bestaande of toekomstige
saneringssituaties.
X X X X
5 RUIMTELIJKE ORDENING
DoorwerkingEV- visies, -beleid en - Risiconormering in nieuwe bestemmingsplannen en
wet- en regeling in
projectbesluiten opnemen
bestemmingsplannen en
Toets plangebied op EV-relevante risicobronnen X X X X
projectbesluiten; Wro, BEVI,
Onderzoek naar risicobronnen EV X X In onderling overleg tussen X centrumgemeente X en
CRNVGS, SBUI
Inrichting krijgen in risico's (PR/GR) van de activiteit aan de hand
van vergunningen bedrijven
Inzicht krijgen in de risico's (PR/GR) van de activiteit aan de hand
X X X X
regiogemeente wordt bepaald welke taken door
van risicoberekeingen aan transportmodaliteiten en eventueel
inrichtingen (QRA's)
X X X X
wie worden uitgevoerd en tot op welke hoogte.
Het opstellen van QRA's (kwantitatieve risicoberekeningen met bv
RBM-II, Pipesafe, Safety.nl etc)
X X Uitgangspunt is dat de regiogemeenten X organiseert X
Het vatten van dit verkregen inzicht in een advies, richting de ROmedewerker
X X X X
en per activiteit beoordeelt of zij de taak zelf
Confronteren van contouren met de huidige en toekomstige
ruimtelijke ontwikkelingen, zodat knelpunten in beeld komen
X X X X
willen uitvoeren (met ondersteuning van de
Opstellen van bestemmingsplan-voorschriften EV X X X X
Adviesvraag regionale brandweer
Opstellen verantwoording groepsrisico
X
X
X
X
centrumgemeente) of door X de centrumgemeente X
X X
Vastleggen van de uitgangspunten die gehandeerd zijn bij het
bepalen van de risicoafstanden en de berekening van het
groepsrisico
X X
willen laten uitvoeren
X X
Actualiseren van
bestemmingsplannen voor wat
betreft EV; Wro, BEVI, CRNVGS,
SBUI
Risiconormering in bestaande bestemmingsplannen
Inventarisatie van EV-bronnen en 5.1 Toets bestemmingsplannen op EV-relevantie en
Quick-scan bestaande bestemmingsplannen. Bekijken of
beoordeling EV-paragraaf tbv
actualisatiebehoefte
bestaande bestemmingsplannen de mogelijkheid bieden tot afgifte
bestemmingsplan
van bouwvergunningen in de PR-contouren (dit moet voorkomen
worden; omdat anders nieuwe saneringssituaties ontstaan).
X X X
Handhaving Wro; Wro, BEVI en
CRNVGS
Gemeentelijke routering bepalen en
vastleggen; BTEV
Beheer en actualisatie routerende
maatregelen
Inbreng EV-aspecten in
milieueffectrapportages
5.2 Er is een plan van aanpak opgesteld waarin wordt beschreven
hoe de bestaande bestemmingsplannen op het gebied van
externe veiligheid worden geactualiseerd.
Bestemmingsplannen aanpassen aan EV-wet en regelgeving
5.3 Externe veiligheid wordt regulier meegenomen bij nieuwe
ruimtelijke plannen en/of actualisaties.
Hierin wordt duidelijk gemaakt hoe bestaande
bestemmingsplannen 'gerepareerd' worden, zodat afgifte van
bouwvergunningen binnen de PR-contouren wordt geblokkeerd.
X X X
X X X X
Door middel van het opstellen van een externe
veiligheidsparagraaf en toetsen X X X X
Handhavig Wro
Doorwerking Bevi en CRNVGS in handhaving Wro-besluiten X X X X
4 TRANSPORTASSEN
4.1. Wegtransport
Samen met Provincie, Rijkswaterstaat en omliggende gemeenten
routeringsnoodzaak en eventuele routering bepalen X X X
Van deze routering de risico's in kaart brengen X X
Routeringsbesluit nemen X X X X
Openbaar maken via gemeentelijke internetsite X X X
4.1.1 Geven van ontheffingen voor het afwijken van de route
gevaarlijke stoffen.
Routeplichtige stoffen kunnen door middel van een ontheffing van
de vastgestelde route vervoer gevaarlijke stoffen.
X X X
4.1.2 Handhaving ontheffingen routering vervoer gevaarlijke stoffen. In samenwerking met de politie: bij overtredingen volgt een procesverbaal
(geen prioriteit; politie/RMT (Regionaal Milieu Team) is
hierbij wel betrokken).
X Politie
4.1.3 De ontwikkelingen inzake het basisnet 'Weg' worden gevolgd. Het rijk wil een aantal snelwegen aanwijzen waarover het vervoer
van gevaarlijke stoffen zoveel mogelijk moet plaatsvinden. X X
4.1.4 Externe veiligheid wordt bij verkeersmaatregelen aantoonbaar
meegenomen.
Het betreffen verkeersmaatregelen waarbij vervoer van gevaarlijke
stoffen is betroken.
Werkafspraak binnen afdeling PZ en verkeer
4.2. Spoortransport
4.2.1 De ontwikkelingen inzake het basisnet 'Spoor' worden gevolgd. Via deelname aan de Urmondgroep is het CAEV vrij snel op de
hoogte van de ontwikkelingen inzake het basisnet.
4.3 Buisleidingen
4.3.1 De ontwikkelingen inzake de externe veiligheid van buisleidingen
(aardgas en brandbare vloeistoffen) worden gevolgd.
4.3.2 De relevante buisleidingen toetsen aan de nieuwe AMvB. Na inwerkingtreding nieuwe AMvB
EV in MER
Inrichting krijgen in risico's (PR/GR)
Het vatten van dit verkregen inzicht in een advies/vergelijking
voor de scenario's
7 RISICOCOMMUNICATIE
X X X
X X
Het betreft hier een nieuwe AMvB die naar verwachting in 2009
van kracht wordt. X X
* X X X X
X X X X
X X X

Werkprogramma externe veiligheid (benoeming taken centrumgemeente en regiogemeente)
Wettelijke basis van taken Nr Taken / Activiteiten Toelichting / beheersmiddel
Capaciteit in uren
Kosten (in euro's)
Speerpunt in Eindverantwoordelijkheid Wie organiseert de uitvoering van de Wie voert de taak/activiteit uit (actief / Centrumgemeente is
2009 regiogemeente
taak/activiteit?
waar mogelijk pro-actief)?
ondersteunend
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2009 2010 2011 2012 2013 2014 centrumgemeente Regiogemeente centrumgemeente Regiogemeente
Risicocommunicatie richting burgers 7.3 De gemeente communiceert over risico's. O.a. via de voor de burgers beschikbare provinciale en/of
gemeentelijke risicokaart
X X X X
Uitbouwen en onderhouden
kennisstructuur
Op peil houden kennisniveau
medewerkers
7.1 De gemeente beschikt over een vastgesteld communicatieplan
inzake risicocommunicatie rond externe veiligheid
8 ORGANISATORISCHE VERSTERKING &
PROFESSIONALISERING
8.1 Borging EV-taken in gemeentelijke organisatie en werkprocessen. O.a. taakomschrijvingen en budgetten. Vastleggen in een EVcollegevoorstelnotitie
8.2 Bevorderen van structurele formatie door het aangaan van een
regionaal samenwerkingsverband.
8.3 Kennisvergaring en -overdracht externe veiligheid. Gedeelde taak: regiogemeente is zelf verantwoordelijk voor
basiskennis EV, wordt in opleidingen die daarvoor nodig zijn door
centrumgemeente gefaciliteerd. Toekomstige Maatlat EV verbindt
eisen aan het kennisniveau.
Mogelijkheid tot het volgen van cursusmodules bij Saxion
Hogeschool.
Meerjarenplanning EV-werkzaamheden
Totaaloverzicht
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2009 2010 2011 2012 2013 2014
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
X X X
X X X X
X X
X X X

BIJLAGE VI Projectlijst stadsplanning (EV-relevant) en themakaart functie van alle projecten
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 02 d.d. 22 december 2010

A. Projectenlijst stadsplanning (EV-relevant)
nr. projectnaam status product functie risicobron
20 Overbroek (1 en 2e fase) bouw bouwplan woningbouw spoor
22 Uitwerkingsplan Nieuw Lotbroek lopend plan multifunctioneel spoor
24 Buitenring lopend project openbare ruimte BL kruising allee
40 Groeve gebieden lopend project woningbouw
41 Brunssummerpoort lopend project openbare ruimte
42 Groenspoor groen II en stadsparken lopend project openbare ruimte
44 SON/uwv lopend plan economie spoor
45 Zeswegen Vlek F stil plan woningbouw spoor
46 Woonboulevard vlek D lopend bouwplan economie spoor en N281
47 Franck/Sampermans stil plan woningbouw spoor
49 Grasbroekerweg Klooster/VIRIDARIA bouw bouwplan woningbouw lpg
50 Grasbroek-Midden lopend project woningbouw spoor
51 Grasbroek-Noord stil project woningbouw spoor
53 Spoorsingel stil plan multifunctioneel spoor
54 Van Cruchten stil plan woningbouw spoor
57 Bredastraat nieuwbouw lopend plan woningbouw binnenring
58 Centrum MSP lopend project multifunctioneel binnenring
60 Den Haagstraat herinrichting na sloop lopend plan openbare ruimte spoor
63 Glasmijterrein lopend plan openbare ruimte
64 Govert Flinckstraat nieuwbouw lopend plan woningbouw binnenring
67 Herinrichting openbare ruimte lopend plan openbare ruimte
70 Palemig-1 (West) lopend project woningbouw Binnenring
71 Palemig-2 (Oost) stil project woningbouw Binnenring
74 Pocketparks lopend project openbare ruimte
77 Landvoogdstraat bouw bouwplan woningbouw Spoor en N281
78 Uitbreiding Douvenrade lopend project woningbouw N281
79 Gasthuisstraat bouw bouwplan woningbouw spoor
80 Kruisstraat/Dk. Nicolayestraat lopend bouwplan woningbouw
81 Oude Lindestraat lopend bouwplan woningbouw
82 Putgraaf stil plan woningbouw spoor
86 Stationsgebied Maankwartier lopend project multifunctioneel spoor
87 Stationstraat lopend bouwplan multifunctioneel spoor
88 Vak C centrumplan (Parallelweg) stil bouwplan multifunctioneel spoor
89 Royaltheater herbestemming lopend plan maatschappelijk spoor
90 Herinrichting oranje nassaustraat lopend project openbare ruimte
91 Herbestemming de klomp lopend plan economie spoor
93 Hotel max, muziekschool en luijff lopend plan multifunctioneel spoor
98 Nic. Beetsstraat lopend project woningbouw binnenring
99 Voskuilenw. Plieger stil plan woningbouw spoor
100 Voskuilenweg (OW/Corus) Bergweide bouw bouwplan woningbouw Spoor
101 Vossepark bouw bouwplan woningbouw binnenring
109 TCN/voormalig philipsterrein lopend plan economie binnenring
114 Onderwijscampus lopend onderwerp maatschappelijk A76
118 Hoogveld bouw bouwplan woningbouw N281/binnenring/lpg
124 Avantis lopend plan economie N281/A76
125 Revitalisering Beitel lopend plan economie binnenring/n281/a76
127 Uitwerkingsvisie Imstenrade lopend visie multifunctioneel binnenring/n281/a76
128 Renaturering caumerbeek lopend project openbare ruimte
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 02 d.d. 22 december 2010

B. Themakaart functie van alle projecten stadsplanning
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 02 d.d. 22 december 2010

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
19
20
21
22
23
23
23
23
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
41
42
42
42
42
42
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
53
54
55
57
58
59
60
61
63
63
64
65
66
68
69
72
73
56
64
69
69
62 69
67
74
74
74
75
76
52
58
58
74
67
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
88
89
87
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
127
128
128
76
70
71
40
themakaart functie
woningbouw
economie
maatschappelijk
openbare ruimte
multifunctioneel
Zwart 5
Hofstraat
Euregioweg
Zwart 5
Zwart 5
Zwart 5
Zwart 5
A=180
R=%%42
R=406.777
A=180
A=180
R=406.777
R=%%42
A=180
154
153
151
150
147
* 200
154
BUS
BUS
BUS
A=180
R=%%42
R=406.777
A=180
A=180
R=406.777
R=%%42
A=180
154
153
151
150
147
* 200
*125
*125
* 200
154
bos
bos
bos
bos
wgr
bos
WIU
bos
wgr
bos
bos
Heidserpark
bos
WIU
park
bos
bos
park
bos
bos
bos
bos
bos
bos
bos
wgr
bos
wgr
wgr
bos
bos
bos
bos
WIU
bos
wgr
bos
bos
bos
bos
bos
wgr
wgr
bos
bos
bos
wgr
bos
bos
bos
wgr
wgr
bos
sportveld
sportveld
bos
bos
wgr
wgr
bos
wgr
wgr
bos
wgr
bos
bos
WIU
bos
sportveld
sportveld
sportveld
wgr
bos
sportveld
sportveld
sportveld
sportveld
bos
bos
sportveld
wgr
bos
bos
bos
bos
wgr
wgr
wgr
WIU
WIU
WIU
begraafplaats
begraafplaats
bos
bos
bos
begraafplaats
sportveld
wgr
begraafplaats
sportveld
sportveld
bos
wgr
wgr
bos
bos
bos
bos
WIU
begraafplaats
bos
bos
bos
wgr
bos
bos
bos
bos
bos
bos
bos
sportveld
bos
WIU
bos
recreatiepark
bos
bos
wgr
wgr
bos
WIU
bos
begraafplaats
sportveld
sportveld
begraafplaats
bos
bos
sportveld
begraafplaats
bos
bos
bos
bos
bos
bos
bos
bos
bos
bos
sportveld
bos
bos
bos
bos
bos
bos
bos
bos
Spoorbaan
WIU
Sportveld
Sportveld
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Sportveld
Sportveld
Sportveld
Sportveld
Sportveld
Sportveld
WIU
Sportveld
Bos
Bos
WIU
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Sportveld
WIU
Spoorbaan
Spoorbaan
Spoorbaan
Bos
Bos
Bos
Bos
Spoorbaan
Bos
Begraafplaats
Bos
Bos
Begraafplaats
WIU
Spoorbaan
WIU
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Begraafplaats
Begraafplaats
Sportveld
Sportveld
Bos
Bos
Bos
sportveld
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Sportveld
sportveld
sportveld
sportveld
sportveld
bos
wgr
bos
bos
bos
wgr
bos
bos
WIU
bos
WIU
bos
bos
bos
bos
bos
sportveld
sportveld
bos
bos
bos
bos
bos
bos
bos
bos
bos
bos
bos
wgr
sportveld
Spoorbaan
bos
Sportveld
Sportveld
Bos
Bos
Sportveld
Begraafplaats
School
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
Bos
bos
sportveld
bos
bos
bos
bos
bos
bos
bos
bos
bos
bos
wgr
bos
bos
bos
bos
bos
bos
bos
bos
bos
bos
bos
bos
bos
spoorbaan
Sportveld
Sportveld
Sportveld
Bos
Bos
Bos
spoorbaan
spoorbaan spoorbaan
bos
bos
bos
spoorbaan
spoorbaan
spoorbaan
Spoorbaan
Bos
Bos
bos
Bos
Spoorbaan
Bos
Bos
Bos
Bos
bos
wgr
bos
WIU
bos
bos
bos
bos
begraafplaats
bos
spoorbaan
sportveld
sportveld
spoorbaan
bos
wgr
bos
bos
bos
bos
wgr
bos
spoorbaan
bos
bos
spoorbaan
Bos
bos
bos
Spoorbaan
WIU
WIU
WIU
Spoorbaan
Spoorbaan
W.I.U.
W.I.U.
W.I.U.
Trafo
DUITSLAND
WIU
WIU
WIU
WIU
WIU