Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 - Gemeente Heerlen

1. INLEIDING
Externe veiligheid 1 (EV) is een onderwerp dat aandacht verdient. De vuurwerkramp in Enschede en
andere incidenten in binnen- en buitenland zijn aanleiding geweest om wet- en regelgeving voor het
transport, opslag en de verwerking van gevaarlijke stoffen vast te stellen of te herzien. We willen een
omgeving waarin we ons voldoende veilig kunnen voelen. De gemeente is verantwoordelijk voor vergunningverlening,
handhaving en ruimtelijke ordening en heeft daarmee een grote verantwoordelijkheid
als het gaat om externe veiligheid.
Externe veiligheid gaat over het beheersen van de omgevingsrisico’s die ontstaan bij het gebruik, de
opslag en het vervoer van gevaarlijke stoffen over de weg, water, spoor en door buisleidingen. Voorbeelden
hiervan zijn het transport van gevaarlijke stoffen over het spoor en het transport van LPG naar
tankstations. De gemeente beschikt over een aantal instrumenten om de risico’s te beheersen. De belangrijkste
zijn de ruimtelijke ordening en vergunningverlening. Hiermee kan Heerlen ervoor zorgen dat
de risico’s aanvaardbaar zijn en blijven. In essentie is de ruimtelijke ordening waar het om draait. Binnen
de Wm-vergunningverlening zijn de mogelijkheden veelal beperkter dan verondersteld wordt.
In 2004 is regelgeving van kracht geworden die de gemeente verplicht externe veiligheid mee te nemen
bij de vergunningverlening voor bedrijven met gevaarlijke stoffen en bij het vaststellen van een ruimtelijk
besluit voor een gebied met of bij een risicobron. Zo geldt er een bepaalde minimale afstand tussen
de risicobron en de zogeheten kwetsbare objecten en moet het groepsrisico worden verantwoord.
Bij deze verantwoording spelen natuurlijk ook andere belangen een rol, bijvoorbeeld de economische
haalbaarheid en maatschappelijke wenselijkheid van een ontwikkeling. Risico’s worden immers niet
voor niets geaccepteerd. Ze zijn een onvermijdelijk gevolg van de veranderingen die we wensen. De
regelgeving biedt beleidsruimte voor een verantwoorde afweging van deze belangen.
Die beleidsruimte biedt de mogelijkheid heldere en eenduidig toepasbare bestuurlijke uitgangspunten te
formuleren. Het doorlopen van RO-procedures voor ontwikkelingen waarbij EV-risico’s zijn gemoeid is
een ingewikkeld proces, vanwege alle aspecten en belangen waarmee rekening gehouden moet worden.
De externe veiligheid is daar één van. Steeds moeten we ons afvragen hoe groot het risico is en
hoe groot het maatschappelijke belang van de ontwikkeling is. Is een EV-risico (met een aantal potentiele
slachtoffers) meer aanvaardbaar als het maatschappelijk belang groter is? Natuurlijk maakt een
groter (lokaal) maatschappelijk belang een hoger risico in principe sneller aanvaardbaar. De vraag is
waar houdt het op om de risico’s nog te accepteren. Er is behoefte aan aanvullend beleid waarin een
zorgvuldige maar ook praktische uitwerking van een verantwoorde risicobenadering is uitgewerkt.
De gemeente Heerlen was actief betrokken bij het opstellen en actualiseren van de gezamenlijke beleidsvisie
Externe Veiligheid in het kader van het provinciale programma ‘Veiligheid maken we samen’.
Die beleidsvisie diende te worden vertaald naar een maatwerk gemeentelijk beleidsplan externe veiligheid.
Deze vertaling heeft geresulteerd in het maatwerk EV-beleid dat u nu voor zich heeft.
1.1. Risicobenadering
De risicobenadering houdt in wat de naam eigenlijk al aangeeft: Niet ten koste van alles risico’s uit de
weg gaan, maar bekijken of en hoe we de risico’s willen accepteren. De activiteiten waaraan de risico’s
zijn verbonden voorzien namelijk ook in maatschappelijke behoeften. Zoals opgemerkt: een risico neem
je nu eenmaal niet voor niets. Daar staat iets tegenover. Risicobereidheid is een voorwaarde voor het
realiseren van doelen. Zonder de bereidheid om een bepaald veiligheidsniveau te accepteren is weinig
meer mogelijk, want absolute veiligheid is nauwelijks of niet te realiseren. De risicobenadering maakt
de balans expliciet tussen de kosten enerzijds om een hoog veiligheidsniveau te realiseren en de baten
anderzijds door het risico aan te gaan, met als resultaat een welbewust aanvaard veiligheidsniveau c.q.
risico.
1 De vetgedrukte woorden in de tekst worden uitgelegd in bijlage II.
Witteveen+Bos
HRL259-1 Beleid externe veiligheid 2011 - 2015 definitief 03 12 september 2011
1