Transgene dieren

volgen en zo de effecten van interventiemethoden te testen
(zie figuur 3A en 3B).
Door in muizen met een tumor genen op gewenste
momenten aan of uit te schakelen, kan het genezende
effect van een medicijn dat specifiek op die genen
inwerkt, worden ingeschat. Juist omdat we ons realiseren
dat de succesvolle behandeling van kanker toediening
van meerdere medicijnen zal vereisen, zullen muismodellen
van grote waarde zijn om zicht te krijgen op wat de
meest kansrijke combinaties zijn. Deze kunnen vervolgens
bij patiënten in klinische trials getest worden.
Ook voor ons inzicht in het ontstaan van resistentie tegen
chemotherapie zijn studies in genetisch-gemodificeerde
muizen zeer waardevol. Door specifiek de “pompen” die
giftige stoffen uit cellen kunnen verwijderen door middel
van genetische modificatie onklaar te maken, kon worden
vastgesteld hoe deze pompen de opname en uitscheiding
van toegepaste geneesmiddelen beïnvloeden.
Daarna is gekeken of het remmen van de pompen met
behulp van geneesmiddelen eenzelfde effect had als wat
was waargenomen in muizen waarin de genen coderend
voor deze pompen waren “uitgeknockt”. Dit bleek het
geval en heeft ertoe geleid dat bijvoorbeeld sommige
antikankermiddelen die eerst intraveneus in het ziekenhuis
werden toegediend (hetgeen vaak extra bijwerkingen
veroorzaakte ten gevolge van de gebruikte oplosmiddelen)
in het vervolg als pil thuis kunnen worden
ingenomen.
Genetisch-gemodificeerde muizen kunnen ook aanwijzingen
geven over te verwachten bijwerkingen van medicij-
BLU: relatief aantal fotonen
Figuur 3A: De lichtgevende muis. Via micro-injectie is deze muis transgeen gemaakt voor een luciferase (LUC) construct, dat inactief is tenzij de cel wordt blootgesteld
aan het Cre-recombinase dat aangrijpt op de met groene pijlen aangegeven recombinatiesignalen. Hierdoor wordt een transcriptie-stopelement (Stop)
verwijderd, waardoor het Luciferase gen tot expressie komt (Prom = promotor). Wanneer het Cre-recombinase vroeg in embryogenese tot expressie kan komen,
(in dit voorbeeld is de Luciferase muis gekruist met een Cre-transgene muis die Cre vroeg in de embryogenese tot expressie brengt waardoor het in alle cellen
van het organisme wordt gevormd) zullen alle lichaamscellen het Luciferase tot expressie brengen. Wanneer een dergelijke muis wordt ingespoten met luciferine
en kort wordt verdoofd, kan met een gevoelige camera het licht worden gemeten dat de muis uitstraalt. De bovenste muis laat de lichtemissie zien wanneer het
stopelement aanwezig is, de onderste wanneer het stopelement is verwijderd.
33