Transgene dieren

1. Het adviseren van de minister van VROM over de
indeling in risicogroepen van het vervaardigen van en
omgaan met ggo’s, en over veiligheidsmaatregelen
die in verband daarmee moeten worden getroffen.
Daaronder vallen ook de eisen die aan de deskundigheid
van personen die ggo’s vervaardigen of ermee
omgaan moeten worden gesteld;
2. Het adviseren zowel van vergunningverlenende
instanties over vergunningsaanvragen die betrekking
hebben op het vervaardigen van of het verrichten van
handelingen met ggo’s, alsook de advisering van de
Milieu inspectie die belast is met het toezicht daarop;
3. Het informeren van de minister van VROM of andere
ministers, als aan het vervaardigen van of omgaan
met ggo’s ethische of maatschappelijke aspecten zijn
verbonden die naar het oordeel van de Cogem van
belang zijn.
Het transgeen maken van dieren wordt ook beschouwd
als een dierproef in de zin van de Wet op de Dierproeven
(WOD). Dat betekent dat door iemand die biotechnologische
handelingen bij dieren wil verrichten ook de
Dierexperimentencommissie (DEC) moet worden gepasseerd.
Een DEC is geen landelijke commissie, zoals de
CBD en de Cogem, maar ze is meestal verbonden aan
een instelling die een vergunning heeft voor het doen van
dierexperimenteel onderzoek. Overigens kan zo’n vergunninghouder
ook gebruikmaken van de DEC van een
andere instelling. Er zijn in Nederland zo’n tachtig vergunninghouders
en ongeveer vijfentwintig DEC’s. Een
onderzoeker moet middels het invullen van een aanvraagformulier
de benodigde informatie verschaffen op
basis waarvan de commissie een oordeel kan vellen.
Omdat deze informatie van vertrouwelijke aard kan zijn,
zijn de vergaderingen van DEC’s besloten, wat overigens
de laatste tijd tot discussie aanleiding geeft. Het oordeel
van een DEC is bindend. Bij een negatief advies kan in
beroep gegaan worden bij de Centrale Commissie
Dierproeven en als die beoordeling eveneens negatief
uitvalt, mag de proef niet uitgevoerd worden.
De belangrijkste taak van een DEC is te beoordelen of het
belang van de dierproef opweegt tegen het ongerief – zeg
maar het lijden – dat het dier te verduren krijgt. In de
WOD worden een aantal belangen genoemd met het oog
waarop dierproeven zouden kunnen worden verricht:
pathologische, diagnostische, toxicologische, medicinale,
farmaceutische en veterinaire toepassingen en het
beantwoorden van wetenschappelijke vragen. Het zal
niemand verbazen dat deze verscheidenheid aan belangen
binnen de DEC’s soms aanleiding geeft tot interpretatieproblemen.
Bovendien kunnen DEC-leden het wel
eens moeilijk hebben met de doelstellingen van de dierproeven
die ze moeten beoordelen, bijvoorbeeld het ontwikkelen
van diergeneesmiddelen die gebruikt worden
voor het in stand houden van een vorm van dierhouderij
die zij als verre van ideaal beschouwen.
Daarnaast heeft een DEC tot taak zich ervan te vergewissen
of de herkomst, huisvesting en verzorging van de
proefdieren conform de wet is en of de onderzoeker voldoende
deskundig is. Ook moet gelet worden op de
zogenaamde drie V’s: Vermindering van het aantal proefdieren,
Verfijning van de proef met als gevolg het verminderen
van ongerief en Vervanging van proefdieren door
alternatieven (bijvoorbeeld reageerbuisonderzoek of
computersimulaties). Een en ander wordt gecontroleerd
door een proefdierkundige, een zogenaamde artikel 14
functionaris, die aan de betreffende instelling is verbonden,
en door de inspectiedienst van de VWA (de Voedselen
Warenautoriteit). Tenslotte heeft een DEC tot taak een
oordeel te vellen over de morele aanvaardbaarheid van
de betreffende dierproef. Met het oog daarop dient er
ethische expertise van buiten de instelling in elke DEC
aanwezig te zijn.
Over beide commissies, de Cogem en de DEC’s zou veel
meer te zeggen te zijn, maar om goed zicht te krijgen op
Commissievergadering CBD Fotografie: Ronno Tramper
47