Veelbelovende verklaringen voor de daling van de criminaliteit na

4.4 Private preventie en diefstal uit auto
Of het heeft te maken met preventie of niet, auto-inbraken worden zelden gepleegd door
gelegenheidsdieven. Diefstal uit auto is het domein van veelplegers (Verzekeringsbureau
Voertuigcriminaliteit, 2007: 5). Veelplegers zouden zich nauwelijks laten afschrikken door
alarmsystemen, omdat ze bijzonder snel te werk gaan. Diefstal uit auto wordt wel een
smash ‘n grab-delict genoemd (Gemeente Den Haag, 2008). Dit type autokrakers blijkt
moeilijk tegen te houden. Als gebruikelijke preventiemaatregelen zijn toegepast,
bijvoorbeeld de auto op slot is gedaan, is het inslaan van het zijraam de favoriete modus
operandi van deze daders. Bij preventie van diefstal uit auto gaat het vooral om het
verkleinen van de (zichtbare) mogelijke buit.
Een belangrijk doelwit van autokrakers was lange tijd (gemakkelijk uitneembare)
audioapparatuur. Gemiddeld over de periode 1997-2004 was in bijna de helft van de
gevallen audioapparatuur uit de auto gestolen (Wittebrood, 2006: 52). Ter vergelijking: in
slechts 5 procent van de gevallen ging het om geld of waardepapieren. Op een gegeven
moment zijn nieuwe autoradio’s uitgerust met afneembaar frontje. Nu is audioapparatuur
vaak verzonken in het dashboard. Technische preventie heeft hier dus een rol gespeeld.
Dezelfde beweging zal waarschijnlijk te zien zijn bij navigatieapparatuur (Politie
Haaglanden, 2008a). Nu is de apparatuur nog vaak uitneembaar. In toenemende mate is de
apparatuur in het dashboard geïntegreerd. Recent zijn airbags (voor reparatie van
schadeauto’s) een populair doelwit geworden. Private preventie lijkt een cyclus te kennen.
Als steeds nieuwe apparatuur in de auto wordt geïntroduceerd, dan hoeft het effect van
preventie niet in de geaggregeerde cijfers voor diefstal uit auto terug zijn te zien.
Andere doelwitten van autokraak zijn autopapieren, foto- en videocamera’s en jassen en
tassen met inhoud. Voor de preventie hiervan is voorzorggedrag essentieel.
Voorlichtingscampagnes hebben autobezitters gewezen op het belang geen waardevolle
bezittingen (zichtbaar) in de auto achter te laten (‘niets erin, niets eruit’, de
achteruitkijkspiegel-hanger). Ook kan een toenemend gebruik van bewaakte
parkeergarages de gelegenheid tot diefstal uit auto hebben beperkt.
Methodologisch gedegen empirisch onderzoek naar het effect van private preventie op de
trend in diefstal uit auto is er bijna niet. 19 Ook zijn er weinig aanwijzingen dat preventie
een belangrijke rol heeft gespeeld. Aangezien diefstal uit auto niet meedoet met de daling
van autodiefstal lijken startonderbrekers en alarmsystemen vooral het stelen van de auto te
bemoeilijken en niet autokraak. Naast het belang van het verzinken van apparatuur in de
auto lijkt voorzorggedrag voor dit delict een relatief belangrijke rol te spelen. Juist op dit
punt lijken mensen relatief zorgeloos. Zo deden stadstoezicht en politie in twee straten van
het centrum van ’s-Hertogenbosch eind 2002 een gezamenlijke actie waarbij zij
19 De enige ons bekende methodologisch gedegen studie naar preventie van diefstal uit auto is Hesseling en
Aron (1995). Zij evalueren een anti-autokraakproject in Rotterdam waar naast intensievere politiesurveillance
ook bewaking van parkeerplaatsen en het stimuleren van preventie door het informeren van automobilisten
deel van uitmaken. Zij vinden een duidelijk drukkend effect op het aantal geregistreerde diefstallen uit auto.
Tegelijk vinden ze dat er geen geografische verplaatsing heeft plaatsgevonden. Wel is er enig bewijs dat daders
zich door het project meer gaan richten op andere typen van misdrijven zoals gekwalificeerde diefstal (met
uitzondering van woninginbraak dat ook daalde) in plaats van diefstal uit auto. Het is niet duidelijk in hoeverre
dit soort initiatieven vaker voorkwamen en een effect op de langere termijn hadden. Dit is een typisch
voorbeeld van een studie op het terrein van situational crime prevention in de zin dat het onderzoek specifiek
gericht is op de locale situatie. Het gevolg is dat de resultaten niet goed zijn te vertalen naar nationaal niveau.
33