Programma Najaar 2012 - Senioren Academie

Groningen
Muziek en theater
Cursuscode 12NG25
Docent
Karel van Olffen
karelvanolffen@hotmail.com
Cursusvorm
8 colleges
Data
Maandag 29 oktober t/m
17 december 2012
Tijd
13.15-15.30 uur
Cursusprijs
€ 160,-
Cursusmateriaal
Syllabus, verkrijgbaar via de docent,
ca. € 10,-
Aanbevolen literatuur
John E. Bowlt, Moscou & St. Petersburg
1900­1920, The Vendome Press, 2008
Uiterste inschrijfdatum
15 oktober 2012
Bijzonderheden
Maximaal 25 deelnemers, plaatsing
op volgorde van inschrijving.
Kunst en cultuur 1900-1920
Moskou en St. Petersburg
Studiegids najaar 2012
Deze cursus gaat over een van de meest dramatische, maar tegelijkertijd opwindendste perioden uit de
geschiedenis van Rusland. Dramatisch vanwege de laatste stuiptrekkingen van het tsaristische regime,
opwindend wegens het “ onweerstaanbare” elan van het nieuwe artistieke leven .
“…. In mijn ogen was het een interessante tijd. Er was iets in Rusland gebroken: er bleef iets steeds
verder achter en aan de andere kant stormde er iets dat net ter wereld was gekomen of net weer
uit de dood herrezen, onweerstaanbaar voorwaarts….”
Zinaïda Hippius, uit ‘De schittering van woorden’
Het Russisch modernisme werd gedomineerd door de voortekenen van twee revoluties (1905 en
1917) en het gevoel dat de oude wereld op instorten stond. Na het positivisme en materialisme
van de 19e eeuw brak een tijd aan van zoeken naar nieuwe geestelijke stromingen, maar ook de
terugkeer naar de religieuze tradities van de Orthodoxe kerk en een verhoogde belangstelling
voor andere vormen van spiritualiteit.
In de literatuur moest de roman het veld ruimen voor de poëzie, die onder invloed van de Franse
symbolisten boven alles ‘muzikaal’ moest zijn. Belangrijk was de artistieke beweging Mir Iskoesstva
(De wereld van de kunst) met het schitterende gelijknamige tijdschrift, waarin beschouwingen
over filosofie, literatuur, kunst en muziek.
In de muziek werd het begin van de eeuw nog gedomineerd door Nikolaj Rimski-Korsakov.
Zijn sprookjes-opera’s waren de grote inspiratiebron voor de komende generatie componisten.
Een geheel andere weg ging de componist Skrjabin, de Russische Prometheus, terwijl Diaghilev
met zijn onovertroffen Ballets Russes stormenderhand Parijs veroverde.
Het meest baanbrekend waren evenwel de ontwikkelingen in de beeldende kunst. Na de
hegemonie van de Petersburgse realisten werd duidelijk dat nu Moskou het centrum van de
eigentijdse kunst zou worden. Tentoonstellingen als De blauwe roos, Ruitenboer en Ezelstaart
openbaarden nieuwe kunststijlen die zelfs Europa versteld deden staan.
Vlak na de revolutie vluchtten veel kunstenaars, waaronder Sergej Prokofjev, naar het
buitenland. In Amerika voltooide hij zijn beroemdste opera, die in maart 2013 te zien zal zijn
bij De Nederlandse Opera.
Programma
1. Het Symbolisme - religieus-filosofische ideeën van de Russische Zilveren eeuw
2. ‘De wereld van de kunst’
3. Nikolaj Rimski- Korsakov, De gouden haan, een tsaristische satire
4. De Russische avant garde voor de revolutie
5. Boris Pasternak, herinneringen aan Alexander Skrjabin
6. Beelden van streven: kunst van de Oktober revolutie
7. De verhalen van Jevgeni Zamjatin en de schilder Boris Koestodiev
8. Sergej Prokofjev, L’amour des trois oranges
Senioren Academie Groningen - Friesland - Drenthe • 31