Programma Najaar 2012 - Senioren Academie

Drenthe Studiegids najaar 2012
Cursus 12ND11
Docent
Karel van Olffen
karelvanolffen@hotmail.com
Cursusvorm
6 colleges
Data
Vrijdag 2 november t/m
7 december 2012
Tijd
10.30-12.30 uur
Cursuslocatie
Stenden Hogeschool
Van Schaikweg 94
7811 KL Emmen
Cursusprijs
€ 122,50
Cursusmateriaal
Syllabus, verkrijgbaar via de docent,
ca. € 10,-
Uiterste inschrijfdatum
10 oktober 2012
Bijzonderheden
Maximaal 25 deelnemers, plaatsing
op volgorde van inschrijving
Het Russisch modernisme
Alleen wij zijn het gezicht van onze tijd (Futuristisch manifest)
Het Russisch modernisme heeft zijn wortels in de poëzie van de 19e eeuwse dichters Tjoetsjev en Fet
en in de traditionele Russische volkskunst die door kunstenaars als Larionov en Gontsjarova opnieuw
werd herontdekt en toegepast. Oorspronkelijk aangeduid als term voor de nieuwe Russische literatuur
en beeldende kunst, kan men er ook gemakkelijk de experimenten binnen de Russische muzikale
avant­garde bij betrekken. Het Russisch modernisme is een complexe samenstelling van stijlen:
symbolisme, cubo­futurisme, acmeisme , suprematisme, constructivisme en octotonisme, met als
gemeenschappelijke noemer een sterke afkeer ván en een reactie óp de vorige eeuw:
Beroemd in heel Petersburg waren de woensdagavonden
in de ‘Toren’ van Ivanov, waar de
symbolisten bijeenkwamen en elkaar hun nieuwste
poëzie voorlazen. Heviger ging het eraan toe in
het café ‘De zwerfhond’. Rond 1913 kwam hier zo’n
beetje de gehele bohème van Petersburg samen,
vaak tot diep in de nacht. En in de Moskouse woning
van de industriëlen Morozov en Shchukin konden
de jonge Russische kunstenaars kennis nemen
van een schitterende verzameling nieuwe Franse
kunst. Velen kwamen voor het eerst oog in oog te
staan met het werk van Braque, Gaugin, Matisse en
Picasso. Tegelijkertijd deed Stravinski etnografisch
onderzoek naar volksmelodieën en ‘monteerde’
allerlei kermisdeuntjes tot zijn bont georkestreerde
balletmuziek ‘Petroesjka’.
Een ander aspect van deze tijd was een buitengewone belangstelling voor filosofie, mystiek en
occultisme. De componist Skrjabin ontdekte zijn ‘mystieke accoord’ en bereikte de top van de
laatromantische overdrijving. Toch waren er ook kunstenaars aan wie het modernisme geheel of
gedeeltelijk voorbij ging. Zij bleven schrijven ( Boenin) of componeren (Rachmaninov) in een 19e
eeuwse lyrische en elegische stijl.
Na de Oktoberrevolutie veranderde het artistieke leven in Rusland drastisch. Hoewel er in de
eerste jaren van het Sovjet bewind nog een redelijke mate van artistieke vrijheid bestond, waren
al veel schrijvers, dichters en musici Rusland ontvlucht. Zij die bleven konden zich óf dienstbaar
maken aan het regime of proberen hun voorrevolutionaire creativiteit te bewaren.
Programma
1. Van Blok tot Babel, verkenningen van een nieuwe literatuur
2. De bevrijde blik, experimenten in moderne Russische kunst
3. Alexander Skrjabin, mystieke bevrijding van toonsoort en grondtoon
4. Igor Stravinski, de Russische jaren
5. Sergej Prokofjev en de Skythen
6. Sergej Rachmaninov, Klokken en Vespers, muzikale herinneringen aan het oude Rusland
Over de docent
Karel van Olffen is musicus.
Senioren Academie Groningen - Friesland - Drenthe • 65