vlot leidraad en toetsen vierde leerjaar - Centrum voor Taal ...

24
zich daarbij strikt aan de voorschriften houdt, zoals die in de praktische handleiding zijn opgenomen.
Tenzij dat expliciet wordt vermeld, mogen er geen richtlijnen gegeven worden over de volgorde waarin
de leerlingen de dingen moeten lezen of schrijven. Ook verwijzen naar klassikale gewoontes op dat vlak
is bij toetsen uit den boze. De leerlingen beslissen zelf welke strategieën ze toepassen om de taak op te
lossen. Dit is echter wel het moment bij uitstek voor de leerkracht om de leerlingen te observeren.
De leerlingen mogen enkel op de toetsbladen schrijven, de andere bladen kunnen bij latere toetsafnames
worden hergebruikt.
Dan gaan alle leerlingen individueel aan de slag. De aanduiding van de groeperingsvorm bij het begin
van de toets ‘klassikaal/individueel’ betekent dan ook dat alle leerlingen tegelijkertijd, maar ieder voor
zich aan het werken zijn.
Tijdens het uitvoeren van de toetstaak mag de leerkracht op geen enkele wijze helpen. Eventueel
kunnen de instructies nog eens op dezelfde wijze worden herhaald als ze niet goed begrepen zijn, maar
extra uitleg (woordverklaringen, manier van werken, ...) is uitgesloten.
Wat niet is opgenomen in de praktische handleiding, dient ook niet verklaard te worden. Als leerlingen
vragen stellen, moeten zij positief aangespoord worden om zelf naar de antwoorden op zoek te gaan.
Daarbij moet de toetsafnemer zich er ook bewust van zijn dat in de toetsen makkelijkere en moeilijkere
items zitten. De bedoeling is immers om leerlingen wat betreft taalvaardigheidsniveau goed van elkaar
te onderscheiden. Als alle items even makkelijk zijn en door alle leerlingen op te lossen, kan dat uiteraard
niet. Daarom zijn noodzakelijkerwijze bepaalde items te moeilijk voor sommige leerlingen. De leerkracht
moet die leerlingen dan ook, wanneer ze vastlopen, aansporen om verder te gaan, andere dingen te
proberen, maar verder mag de leerkracht die leerlingen niet helpen.
Het geheel van introductie en instructies (meestal een tiental minuten) en toets zelf (meestal een 40-tal
minuten) moet in principe kunnen worden afgerond in één lestijd van 50 minuten. Als alle leerlingen
nog aan het werken zijn en de tijd is om, kan de leerkracht hen nog wel wat laten verderwerken. Maar
het heeft geen zin leerlingen op een toets te laten staren, waar ze toch niet uitraken. Trouwens, het
kunnen afronden van een taak binnen een bepaalde tijdslimiet, behoort ook tot de gevraagde
vaardigheden.
Dit alles ligt uiteraard anders in het geval van spreektoetsen. Daar komen de leerlingen na de klassikale
instructie één voor één bij de toetsafnemer. Dan worden de belangrijkste zaken nog eens herhaald.
Vervolgens is de leerling aan het woord. Verdere richtlijnen voor tijdsduur en eventueel ingrijpen, zijn bij
de toetsen zelf opgenomen.
2.3 Scoren en registreren van de resultaten
Datgene wat in een toets van de leerlingen wordt gevraagd, moet kunnen worden onderverdeeld in
kleine deeltjes die afzonderlijk beoordeeld worden. Die kleine onderdeeltjes die beoordeeld worden noemen
we items. Bij een toets waarin de leerlingen een tekst moeten lezen en er meerkeuze-vragen over
beantwoorden, is elke meerkeuze-vraag een apart item, waarvan wordt beoordeeld of het goed of fout
beantwoord is. Bij een toetstaak met een tekst over een dierentuin, waar de leerlingen zoveel mogelijk
namen van dieren moeten uithalen die ze op de juiste plaats op de tekening van de dierentuin moeten
zetten, is elk dier een item. Van elk dier wordt bekeken of het op de juiste plaats staat of niet.
Elke toets staat dus op een bepaald aantal items. Voor de toetsen van VLOT is dat aantal items telkens
verschillend, afhankelijk van de taak waar het om gaat. Het is ook niet noodzakelijk een aantal dat
© Wolters Plantyn • VLOT • leidraad