vlot leidraad en toetsen vierde leerjaar - Centrum voor Taal ...

48
Een bijkomend probleem is dat die deeloefeningen vaak ook minder motiverend en zinvol zijn voor de
kinderen in kwestie. Goede schrijfproducten afleveren heeft zeer veel te maken met ‘bloed, zweet en
tranen’, met energie die je erin wil investeren. De opdrachten die in schrijfonderwijs aan kinderen worden
voorgeschoteld moeten hen uitnodigen en uitdagen om er tegenaan te gaan. Die kans is groter bij een
leuke, uitdagende, communicatieve schrijfopdracht dan bij een droge zinsbouwoefening.
Als er al remediëring op deelaspecten wordt geboden, dan zal de leerkracht in kwestie zich ten eerste
moeten bewust zijn van het geringe leereffect dat hij maar kan bereiken, en zal hij ervoor moeten zorgen
dat er ook voldoende ‘complete schrijfopdrachten’ in het remediëringsprogramma aanwezig zijn. Daarbij
moet uiteraard de ondersteuning van de leerling geïntensifieerd worden. Dat kan betekenen dat in
kleinere groepjes (of zelfs op individuele basis) wordt gewerkt, en dat er meer stutten onder de
‘mondelinge brug’ worden gezet. Zo is het zinvol om, in remediëring, leerlingen te vragen een stripverhaal
zoals dat in het voorbeeld hierboven, eerst mondeling te beschrijven, en de leerling daarin te
ondersteunen. Een andere vorm van remediëring bestaat erin dat de leerkracht geen schriftelijke
feedback op het schrijfproduct van de leerling biedt, maar een individuele, uitgebreide mondelinge
feedback. Het ‘blitzbezoek’ wordt dan een uitgebreidere visite. Cruciaal is dat zeker de zwakkere
schrijvers een duidelijk beeld hebben op de prioriteiten waar het bij schrijven om draait en waarop
schrijfproducten worden beoordeeld. Dat kan betekenen dat, althans in de periode van de remediëring,
het inhoudelijke nog sterker op de voorgrond treedt, en er op vormelijk vlak wat meer dingen door de
vingers worden gezien. Enkel op die manier kunnen leerlingen een echt, en bruikbaar, bewustzijn
opbouwen van waar ze op moeten letten bij het schrijven en reviseren van hun teksten, en kunnen ze
vaardiger worden in het schriftelijk verwoorden van betekenisvolle boodschappen.
Remediëring is echter altijd een tijdelijke injectie. Het is geen blijvende toestand, voor geen enkele
leerling. Remediëring is erop gericht om een leerling, of een klein groepje leerlingen, even een extra
impuls te geven naar de ontwikkeling van een bepaalde vaardigheid toe, zodanig dat deze leerlingen
maximaal van het ‘gewoon’ onderwijs in die vaardigheid kunnen profiteren. Het lijkt me dan ook niet
aangewezen om leerlingen ‘remediëring schrijfvaardigheid’ te geven op het moment dat de andere
kinderen hun lesje schrijven afwerken. Beter is het om de zwakke schrijvers dat schrijflesje mee te laten
afwerken, hen daarbij van goede ondersteuning te voorzien, en hen op een ander moment van een extra
schrijfkans te voorzien. Remediëren is op de keper beschouwd een kwestie van meer kansen voorzien
voor de leerling om ervaring op te doen met de vaardigheid in kwestie. De principes van goed
schrijfonderwijs moeten dus ook tijdens die remediëringsmomenten gehandhaafd blijven, of beter,
moeten daar nog veel sterker, veel intenser uit de verf komen. Dat impliceert dat leerlingen in
schrijfremediëring motiverende en complete schrijftaken krijgen, en dat ze op een gedifferentieerde en
leerlinggerichte manier worden ondersteund om te leren uit hun eigen probeersels.
5 Conclusies
Schrijven is een taaie vaardigheid. Het hoeft dan ook geen verwondering te wekken - zeker niet voor wie
de traditie van het schrijfonderwijs kent - dat Vlaanderen en Nederland op dit moment zo veel slechte
schrijvers onder hun huidige generatie volwassenen tellen. Een van de grootste gebreken die vele
schrijvers kan worden aangewreven is dat zij onvoldoende in staat zijn een publiekgericht en doelgericht
product af te leveren. Het lijkt me dan ook geen overbodige luxe om hier van in het basisonderwijs aan
te timmeren, en op die manier te vermijden dat een nieuwe generatie van schrijvers opgroeit in de
overtuiging dat de enige moeilijkheid bij schrijven ligt in het vermijden van dt-fouten en het correct
plaatsen van punten en komma’s.
© Wolters Plantyn • VLOT • leidraad