vlot leidraad en toetsen vierde leerjaar - Centrum voor Taal ...

30
§4 DE INTRODUCTIE EN VOORBEREIDING OP DE TOETS
Marleen Colpin en Sara Gysen
Deze bijdrage gaat dieper in op de introductie en de voorbereiding op de toets en vormt als dusdanig een
aanvulling op paragraaf 2.2 van de inleiding (pag. 23-24).
Inleiding
De afname van een toets bestaat uit twee grote delen, namelijk de introductie en de toets zelf. De
introductie vindt altijd klassikaal plaats en kan meerdere bedoelingen hebben:
• het ‘opwarmen’ van de leerlingen
de leerlingen in de sfeer van de inhoud van de toets laten komen (niet het toetsen op zich)
de leerlingen motiveren voor de toets
• stilstaan bij een aantal inhoudelijke moeilijkheden die in de toets zullen voorkomen (WAT)
• oefenen op het soort taak dat de leerlingen in de toets zullen uitvoeren (bv. meerkeuze vragen) (HOE)
Het is van wezenlijk belang dat de introductie plaatsvindt zoals bedoeld, zodat alle leerlingen vanuit
dezelfde beginsituatie vertrekken.
Ga na of alle leerlingen begrijpen wat van hen verwacht wordt.
Zorg ervoor dat zoveel mogelijk leerlingen tijd en gelegenheid krijgen om hun ervaringen en voorkennis
mee te delen en dat leerlingen zich voldoende op hun gemak voelen om vragen te stellen als ze iets niet
begrijpen.
Neem vervolgens de instructies voor de eigenlijke toets gezamenlijk door. In de lagere leerjaren wordt
daar iets langer bij stilgestaan dan in de hogere. Daar moeten de leerlingen vaak nog een aantal
instructies individueel en schriftelijk verwerken (lezen). Daarna gaan alle leerlingen individueel aan de
slag. De aanduiding van de groeperingsvorm bij het begin van de toets ‘klassikaal/individueel’ betekent
dat alle leerlingen gelijktijdig, maar ieder voor zich, aan het werken zijn.
Tijdens het uitvoeren van de toetstaak mag de leerkracht op geen enkele manier helpen. Eventueel
kunnen de instructies, als ze niet goed begrepen zijn, nog eens op dezelfde wijze worden herhaald, maar
extra uitleg (woordverklaringen, manier van werken, ...) is uitgesloten. Wat niet is opgenomen in de
praktische handleiding, dient ook niet verklaard te worden. Als leerlingen vragen stellen, moeten zij
positief aangespoord worden om zelf naar de antwoorden op zoek te gaan. Daarbij moet de toetsafnemer
er zich bewust van zijn dat de toetsen makkelijkere en moeilijkere items bevatten. De bedoeling
van de toetsen is leerlingen wat betreft taalvaardigheidsniveau goed van elkaar te onderscheiden. Als alle
items even makkelijk zijn en door alle leerlingen op te lossen, kan dat uiteraard niet. Daarom zijn
noodzakelijkerwijze bepaalde items te moeilijk voor sommige leerlingen. De leerkracht moet die leerlingen
dan ook, wanneer ze vastlopen, aansporen verder te gaan en de volgende items te proberen.
Het geheel van introductie en instructies neemt meestal een tiental minuten in beslag.
© Wolters Plantyn • VLOT • leidraad