HOUTCOLLECTIES van België en Nederland - Nehosoc

xylotheek, wellicht tot eind ‘98, niet te bezichtigen.
De tweede collectie in het museum wijkt geheel af van
de voorgaande en kwam in de 60'er jaren in het bezit
door de opheffing van de voormalige Hogere Landbouwschool
van Deventer. De collectie is niet uniform
en is een samenvoeging van een enkele afzonderlijke
collecties. De huidige collectie is waarschijnlijk vroeger
door het voormalige Koloniaal Instituut samengesteld
en aan de school in Deventer geschonken. Ook
blijken er nog onderdelen afkomstig te zijn van het
voormalig Koloniaal Landbouw Museum van Deventer.
Een groot deel is afkomstig uit een vroegere
School verzameling en werd later nog aangevuld met
verschillende inheemse houtsoorten. Het zijn honderden
houtmonsters in allerlei afmetingen, doch voornamelijk
schijven in niet al te grote afmetingen. Deze
schijfjes bevinden zich in enveloppen voorzien van
een nummer en de betreffende botanische naam.
Daarnaast is er een gelijke hoeveelheid zaden, vruchten
en specerijen, die in potjes, flesjes en doosjes zijn
opgeborgen. Alles is voorzien van etiketten met de
wetenschappelijke benamingen. De houtsoorten,
vruchten en zaden komen voornamelijk uit Indonesië
en ook uit enkele andere landen uit Azië en Zuid-
Amerika. De collectie is niet voor het publiek
toegankelijk.
Nationale Plantentuin Meise verstopt unieke
houtcollectie in de kelder
Langs de snelweg Brussel-Antwerpen ligt de Nationale
Plantentuin van België of wel ‘Jardin Botanique
National de Belgique’ op 10 km afstand van de hoofdstad.
De tuin, het domein van Bouchout, heeft een
oppervlakte van 93 ha en vormt met zijn eeuwenoude
bomen, waterpartijen, prachtige kassencomplexen en
historisch landgoed een indrukwekkend geheel. Vroeger
was dit de verblijfplaats van Keizerin Charlotte
van Mexico. De Plantentuin Meise heeft ten doel
wetenschappelijk en fundamenteel onderzoek in de
botanische wetenschappen te verrichten en dient als
documentatiecentrum voor biodiversiteit.
Vanaf 1965 zijn de levende plantenverzamelingen op
dit domein ondergebracht. Echter in de kelders van het
prachtige slot bevindt zich ook nog een oude, om
verschillende redenen bijzondere en zelfs unieke
houtverzameling.
Het oude document ‘Bulletin de la Sociéteé Centrale
Forestière de Belgique’, behorende tot de houtverzameling
van Meise dateert van 1902. Na de tentoonstelling
van 1897 was het idee ontstaan om een bosbouwmuseum
(Musée forestier de l’État) op te richten.
Het museum werd inderdaad in 1902 opgericht en
vond zijn plaats in ‘Jardin botanique de l’État’. De
heer C. Bommer was de initiator en de eerste conservator
en de gangmaker van het museum. Het document
10
specificeert precies wat men indertijd heeft beoogd en
hoe de inrichting van het museum zou moeten worden.
Men wilde op de eerste plaats de Belgische
houtsoorten tonen, de soorten die zich een plaats in
België hadden verworven en de meer uitheemse soorten.
Verder dacht men aan de verschillende eigenschappen
van het hout, bijbehorend herbariummateriaal
en coupes.
Men vond tevens dat men aan de houtstalen duidelijk
de structuur moest kunnen aflezen en dat op de labels
duidelijk alle kenmerken van de boom en de eigenschappen
van het hout gespecificeerd moesten worden.
De houtstalen bestonden uit twee delen, allereerst een
stamdeel ter lengte van 1.50 m uit de voet van de stam
en dan nog een 15 cm dikke schijf uit het daarboven
liggende stamdeel. Een foto illustreert een museumruimte
met tientallen van deze enorme stamdelen en
schijven.
Het document schetst verder nog twee bijzonderheden.
Ten eerste, een schijf van een 1350 jaar oude Sequoiastam
uit Californië, die ter plaatse aan de basis een
doorsnee van 9 m en een hoogte van 100 m zou
hebben gehad. Een andere foto toont de doorsnee van
een enorm stamdeel van 5 m hoogte, een diameter van
1.50 m en een gewicht van 5500 kilo van een Acajou
du Sénégal (Khaya senegalensis) met een bijbehorende
schijf. Deze verzameling zou zich thans nog in
Meise bevinden. Er zijn in Meise momenteel 3.000
steekkaarten die de collectie beschrijven, geen kleinigheid
dus. Het is momenteel niet precies bekend wat er
nog van deze verzameling aanwezig is. Er is weinig
gedocumenteerd, maar volgens de directeur zijn de
houtstalen voornamelijk afkomstig van Afrika en
Zuid-Amerika. Indien alles of een groot deel nog
aanwezig is, dan is dit vanwege de aantallen, de afmetingen
van de stalen en de bijbehorende documentatie
een wel zeer bijzondere, bijna unieke collectie, die
meer aandacht verdient dan ongebruikt in de kelders te
liggen. In ieder geval zijn er plannen om aandacht aan
de collectie te gaan schenken. De grote zorg geldt
momenteel de insectenvraat en schimmel aan de houtstalen.
De collectie is momenteel niet toegankelijk.
Hout met geneeskundige kracht
in glazen stolpen
Rond 1958 begon Armand Lombaert, werkzaam in het
houtvakonderwijs in België en tevens oprichter van
het HCTO, een houtverzameling, waarvan delen zoals
hout, vruchten, wortels, bladeren, schors of andere
delen van de boom van betekenis waren voor de
geneeskunde. Aanvankelijk was het de bedoeling een
standaardcollectie op te bouwen. Om organisatorische
redenen werd de verzameling helaas niet verder
uitgebouwd.
De verzameling, de Lombaert collectie die nog volle-
Houtcollecties van België en Nederland