HOUTCOLLECTIES van België en Nederland - Nehosoc

1
H
Inleiding
et doel van deze publicatie is om in de ruimste
zin inzicht te geven in de Belgische- en Nederlandse
houtcollecties, het nut en gebruik er van,
de verschillende beweegredenen een dergelijke collectie
te beginnen en de diverse achtergronden.
Deze publicatie is bestemd voor iedereen die direct
betrokken is bij hout, de verwerking er van of gewoon
meer wil weten over houtcollecties en, voor diegenen
die gewoon interesse in hout en houtcollecties hebben.
De mens heeft vanaf de vroegste tijden gebruik gemaakt
van de beschikbare materialen uit zijn directe
leefomgeving. Het verkrijgen van voedsel was de
eerste levensbehoefte en het gebruik van hout was in
de toen nog rijk beboste wereld al snel één van de
eerste en erg voor de hand liggende gebruiksmaterialen.
Het blijkt dat het verzamelen van hout een lange voorgeschiedenis
van meer dan tweehonderd jaar kent.
Verschillende mensen, die later grote naam zouden
maken hielden zich op grote schaal met verzamelen
bezig. Vooral veel toenmalige professoren waren
verwoede verzamelaars. Universiteiten speelden in
deze vroege ontwikkeling een belangrijke rol, uiteraard
was het gebruik van hout slechts een onderdeel.
Behalve de universiteiten was er vooral uit het Duitse
taalgebied een klein groepje mensen die uit ideële
gronden bomen en hout meer bekendheid aan de
gewone burger wilde geven.
De jaren, die het begin van de industrialisatie inluidden,
hadden mede tot gevolg dat de toepassingsmogelijkheden
van hout werden onderzocht en dat
houtgebruik voor de meest uiteenlopende gebieden
werd aangewend. Men zag in dat hout veel, goedkope
en praktische gebruiksmogelijkheden had. Hieruit
ontstond de behoefte de eigenschappen van hout
nader te onderzoeken, mede omdat al eeuwen lang
bekend was dat de ene houtsoort zich nu eenmaal
beter voor het ene doel leende dan voor het andere.
Het is bijna een vanzelfsprekende ontwikkeling dat
mensen ook hout gingen verzamelen, net als nu postzegels,
schilderijen, munten of ansichtkaarten worden
verzameld. Dat er in België en Nederland al een halve
eeuw ‘houtverzamelverenigingen’ bestaan is vaak
onbekend.
In België en Nederland bestaan veel prachtige en
unieke houtcollecties. Men treft ze aan in musea, universiteiten,
houtonderzoekcentra en ook honderden
particulieren in beide landen bezitten de meest bijzondere
collecties. Het bestaan van al deze collecties,
verzamelingen is doorgaans alleen bij een kleine
groep ingewijden bekend. In ieder geval heeft geen
van de vier verschillende groepen houtcollecties, die
in deze publicatie worden besproken, een brede publieke
bekendheid. Deze verschillende typen houtcollecties
dienen uiteraard verschillende doeleinden en
mogen niet worden gezien als verzamelobject alleen.
Bij de ene collectie staat het wetenschappelijke aspect
voorop, bij de andere is doelgericht gebruik of de
toepassing van hout de drijfveer. Ook zijn er velen die
een houtcollectie opbouwen alleen vanwege het feit
dat hout een prachtig en boeiend materiaal is.
Daarnaast is het interessant te vernemen hoe men
verzamelingen op kan zetten, welke de bedreigingen
er bestaan en hoe men daarmee omgaat. De vele
aspecten die aan de verschillende houtcollecties zijn
verbonden worden uitgebreid toegelicht. In ieder
geval hebben het onderzoek en de voorbereidingen
voor deze publicatie duidelijk gemaakt - dat er veel
wetenswaardigheden en bijzonderheden rondom de
collecties bestaan, - dat verschillende mensen zich in
de loop der tijd enorm hebben ingespannen de xylotheken
weer onder de aandacht te brengen, - dat Nederlandse
universiteiten zich toeleggen op bepaalde
doelgebieden op de wereld op zoek naar nieuwe houtsoorten,
- dat instituten die houtsoorten onderzoeken
op bruikbaarheid voor de commercie of houtcollecties
die aan de openbaarheid onttrokken dreigden te worden
mogelijk hernieuwde aandacht krijgen.
Houtcollecties van België en Nederland 1