queeste zomer 2011 - Steinerschool Antwerpen

THEMA: tijd
De dubbele
tijdstroom
Als ik met mijn vriend Jan een wandeling door de Kalmthoutse heide maak, dan is die meestal
lang. We vertrekken voor een zondag erg vroeg. Hij kent de heide op zijn duimpje, dus ik loop
met hem mee.
We zetten er flink de pas in zodat we, als we aankomen, heel wat kilometers gelopen hebben. De eerste
uren zijn altijd het mooist, zeker wanneer dan al de zon schijnt. Ik ben een morgenaanbidder.
We hebben elkaar meestal al een tijd niet meer gezien, dus er valt veel te praten en Jan verstaat de kunst
om een mens uit te vragen. Het is dus ook altijd een peripatetisch genoegen. De filosofen onderweg.
Maar dan zwijgen we plots voor een hele tijd en worden we weer dichters. We kijken niet alleen naar
de weg. We kijken rond. Zelfs omkijken doen we af en toe. Daar sluiten we ons kijken mee af. Het is een
kijken uit respect voor ons kijken. Het geschenk van de wandeling.
De heide is geen licht traject. Je loopt door zandgrond of
soms door drassige stukken. De laatste tien kilometers zijn
vaak echt werken. Meestal moeten we dan nog eventjes
lopen op het eind als we de bus willen halen. Zoniet moeten
we nog een uur wachten. We praten dan weer op de bus of
kijken naar de andere passagiers of ik val eventjes in slaap.
Jan wordt makkelijk joviaal tegen jan en alleman. Hij speelt
dat en hij meent dat. En hij heeft altijd anekdotes in overvloed.
In Antwerpen terug aangekomen wordt dan stappen
vaak een probleem. Het doet plots pijn.
Wil je zo'n wandeling beschrijven of vertellen, dan kun je dat
door de gebeurtenissen op een rij te zetten. Eerst gebeurde
dit, dan gebeurde dat. Tenslotte kwamen we aan. Als je meeloopt
met een gids, zoals in mijn geval, overvalt je de wandeling
een beetje. Tenzij je ze al vele malen hebt gemaakt.
Je kunt zo'n wandeling fysiek beschrijven als een reeks
causale gebeurtenissen. Oorzaak: ik verplaats één been,
gevolg: ik moet met mijn ander been volgen of ik val om. Dan
neemt dat been weer de leiding, het eerste been echter volgt
opnieuw omwille van dezelfde reden. De hele tocht wordt een
keten van oorzaken en gevolgen tot we tenslotte weer bij de
bus zijn. Is de wandeling daarmee beschreven? Welnee, want
dan zou het toeval zijn dat we weer bij die bus aankomen. Het
zou ook een dwaze marteling zijn. Er is ook een doel, al staat
het misschien niet helemaal vast. Je zou kunnen zeggen dat
de mentale wandeling van doel naar oorsprong verloopt. En
dat je telkens, bij elke stap, iets van de doel realiseert. Ook
als je het doel vergeet en je geniet van 360° zuivere lucht
en zuiver licht, ga je bij elke stap niet alleen ergens naar toe,
maar komt er ook iets op je af. Je zou kunnen zeggen dat als
40
die twee in evenwicht zijn, het doel zich niet opdringt, maar
langzaam openbaart, terwijl al je toevallige stappen zich zorgeloos
van oorzaak naar gevolg begeven (Jan noemt me altijd
zijn zorgeloze broeder), de wandeling als kunstwerk geslaagd
is. Te veel naar je doel hollen, is zinloos, het doel moet naar je
toe komen; geen doel hebben, kan het ideaal lijken, maar kan
ook op den duur tot paniek leiden. Iedere wandeling voltrekt
zich in een dubbele tijdstroom. Van bron naar eindpunt én
van eindpunt naar bron. Zo komen we onszelf in de tijd tegen.
Maar zo ook is het bij iedere zin die ik zeg of schrijf. Ik heb
hem niet volledig af vooraleer ik eraan begin. Maar ik begin
ook niet zonder te voelen dat het einde er is of kan zijn. Geleidelijk
openbaart zich in de zin mijn zin en dat terwijl ik moeite
doe om hem te formuleren. Het evenwicht tussen die twee
maakt hem mooi. Het schrijven bevalt me als ik moet zoeken
naar mijn woorden en als tegelijk mijn zin mooi op z'n poten
terecht komt. Het zoeken en het openbaren. Het improviseren
en de organisatie.
Als ik een gedicht schrijf en ik wil op het einde van de regel
een rijmwoord dat rijmt op een woord dat ik halverwege
mijn zin al ga gebruiken, dan moet ik aandachtiger zijn dan
wanneer ik dat niet doe. Dat betekent dat ik een woord ga
gebruiken dat ik misschien niet zou gebruiken, als ik gewoon
als zorgeloze broeder mijn zin zou opschrijven. Hoe kan dat
als ik iets van plan was om te gaan zeggen. Ga ik dan niet
krom praten? Het kan ook zijn dat het een beeld toevoegt
aan wat ik van plan was te zeggen en dat de zaak daarbij
wint. Wanneer begin ik aan dat rijmwoord te denken terwijl
ik in mijn zin onderweg ben? Wanneer begint het zich in
mijn zin te manifesteren? Als ik wacht tot het einde (en