I. Landmeetkundige instrumenten

More documents

Recommendations

Info

HULPINSTRUMENTEN EN HULPMATERIALEN 17. Statieven Een statief (ook driepoot genoemd) werd gebruikt om een waterpasinstrument, een theodoliet, richtmerk enz. zodanig boven een terreinpunt op te stellen, dat het instrument op een voor de gebruiker juiste hoogte precies boven dat punt stond. Er zijn in de collectie statieven in vele soorten en maten aanwezig en voor diverse doeleinden vervaardigd. Er zijn houten statieven met niet inschuifbare poten (nrs. 1812, 1816, 1824, 1825 en 1828), waarvan er één zelfs een lengte heeft van ± 313 cm! (nr. 1826). Er zijn ook houten statieven met inschuifbare poten aanwezig, zoals de nrs. 1817, 1818, 1819, 1821 en 1823. Een aluminium statief met inschuifbare poten van onbekend merk is als nr. 1829 aanwezig. Een aparte soort zijn de kleine jalonstatiefjes, alleen bedoeld om de jalons op wegen en verharde terreinen te kunnen plaatsen. Deze zijn ook in verschillende soorten aanwezig, zie hieronder bij de nrs. 1810, 1811, 1813, 1814 en 1815. Een heel bijzonder statief, is nr. 1830. Dit statief is ontworpen door prof. J.W. Dieperink, die ook een erg nauwkeurig afleesbare horizontale-afstandsbaak (zie nr. 1846) ontworpen heeft. Bij het ontwerp had hij een lijstje van eisen opgesteld waaraan een goed statief zou moeten voldoen. Alleen in het punt: “het gewicht dient zoo gering mogelijk te zijn”, is hij niet geslaagd, want het is ± 11 kg zwaar. Het statief is uitvoerig beschreven in het Tijdschrift voor Kadaster en Landmeetkunde, 39e jaargang, 1923, blzn. 131 t/m 136. Zelf noemt hij het een polygoneer-statief. Het staat in de collectie opgesteld met daarop een m.b.v een stengelhaak vastgezette theodoliet (nr. 1744). Ook bijzonder waren de statieven die waren voorzien van een loodstaaf die aan een kogelgewrichtkop was bevestigd. De loodstaaf werd op het terreinpunt gehouden, men draaide de schroeven nog niet vast, en bewoog de kop zodanig dat het doosniveau was ingespeeld, en de bovenkant van het statief de juiste hoogte had. Hierna werden de schroeven vastgedraaid, waardoor het statief precies boven het terreinpunt stond, met vrijwel horizontale statiefkop. Dit type is veel gebruikt door de firma Kern, waarvan ook een mooi voorbeeld van een aluminium statief met uitschuifbare poten aanwezig is. (zie nr. 1822) Er kon dan een theodoliet reflector of ander richtmerk op worden vastgezet. Een minder mooi metalen statief met loodstaaf, van onbekend merk is aanwezig onder nr. 1820. De oudere theodolieten werden vroeger m.b.v. een zogenaamde stengelhaak op het statief vastgezet. Dit was een constructie van een ijzeren staafje, met aan de bovenkant voorzien van een schroefdraad die aan de onderkant van de theodoliet moest worden gedraaid. De stengelhaak ging door het gat in de bovenplaat van het statief, en werd met een veer tegen de onderkant van die plaat gedrukt, waardoor hij vast kwam te staan. Deze stengelhaken horen meestal bij een bepaald instrument, en zijn dan ook daarbij in de kist opgeborgen. Omdat er ook enkele losse stengelhaken aangetroffen zijn waarvan niet bekend is bij welk instrument zij horen, zijn deze bij de statieven gevoegd, en alle genummerd als nr. 1827. 75
76 Statieven nr. omschrijving 1810 Jalonstatiefje, met knijper, hoogte 105 cm, oranje kleurig. (staat opgesteld met jalon nr. 1617 naast de Volkswagen Kever) 1811 Jalonstatiefje, met knijper, hoogte 105 cm, oranje kleurig. Jalonstatiefje voor plaatsing van jalon in twee boven elkaar aangebrachte ringen waaraan de pootjes zijn bevestigd, hoogte 92 cm, oranje kleurig, met klemschroef in de bovenste ring. Jalonstatiefje voor plaatsing van jalon in twee boven elkaar aangebrachte ringen waaraan de pootjes zijn bevestigd, hoogte 92 cm, rood/wit kleurig, met klemschroef in de bovenste ring; in Kever. 1812 Houten statief met niet inschuifbare poten, hoogte 155 cm. (hierop kan bijv. een kleine Wild T 0 theodoliet, of een klein Wild waterpas instrument worden geplaatst) 1813 Jalonstatiefje voor plaatsing van jalon in de ring waaraan de pootjes bevestigd zijn, hoogte ± 90 cm. Het vastzetten gebeurt m.b.v. een klemschroef. Is nog vaag rood/wit. 1814 Jalonstatiefje, met knijper, hoogte 106 cm, oranje kleurig. Twee exemplaren. 1815 Jalonstatiefje voor plaatsing van jalon in 2 boven elkaar aangebrachte ringen waaraan de pootjes zijn bevestigd, hoogte 57 cm. De jalon wordt vastgezet m.b.v. de klemschroef in de beide ringen. Met gedeelte jalon. 1816 Oud houten statief voor plaatsing van een theodoliet of waterpasinstrument, hoogte 122 cm. 1817 Houten statief met inschuifbare poten, gele kleur met rode bovenkant, hoogte ingeschoven 114 cm. 1818 Houten statief met inschuifbare poten, bruin gelakt, type Wild XII b, groene kop, compleet met lederen schietloodtasje met schietlood en lederen beschermkap voor de statiefkop. 1819 Houten statief met inschuifbare poten, bruin gelakt, type Wild 21 b, compleet met lederen schietloodtasje met schietlood, en lederen beschermkap voor de statiefkop. 1820 IJzeren statief met loodstaaf (waarvan het doosniveautje kapot is), met uitschuifbare pootjes, hoogte 145,5 cm. 1821 Houten statief met inschuifbare poten, bruin gelakt, type Wild XII b, compleet met lederen schietloodtasje en lederen beschermkap voor de statiefkop. Lengte (ingeschoven) 102 cm. 1822 Aluminium statief met inschuifbare poten, fabrikant Kern, compleet met loodstaaf en kogelgewrichtkop. Lengte (ingeschoven) 100 cm. 1823 Houten statiefje met inschuifbare poten, bruin gelakt. Lengte (ingeschoven) 84 cm. 1824 Houten statief met niet inschuifbare poten. Lengte 140 cm. 1825 Houten statief met niet inschuifbare poten. Lengte 147 cm. 1826 Lang houten statief, bruin gelakt met rood/witte aanduidingen. Lengte 313 cm. 1827 6 stengelhaken, allemaal onder ditzelfde nummer, lengte’s resp. 1 x 11 cm, 1 x 16 cm en 4 x 17 cm. Een stengelhaak is een hulpmiddel om een theodoliet aan het statief vast te kunnen zetten. 1828 Houten statief, poten niet inschuifbaar, lengte 138,5 cm. 1829 Gereserveerd 1830 Stevig statief, speciaal ontworpen door prof. Dieperink. Op het statief is geplaatst een theodoliet van De Koningh. (nr. 1744) 1830 A 3 verlengstukken voor handbaak en 3 verloopstukken, met los verlengstuk, met enkelvoudige prisma voor Geodimeter.
Page 2: I. LANDMEETKUNDIGE INSTRUMENTEN49
Page 5: die tijd de ketting meetrokken werd
Page 8 and 9: 1557 Kadastermeetband, lengte 20 me
Page 10 and 11: 1604 Set van 11 meetpennen, lengte
Page 12 and 13: 1616 Set van 6 driehoekige jalons,
Page 14 and 15: 8. Prisma’s en hoekspiegels Een v
Page 16 and 17: 1659 Dubbel pentagon prisma, met gl
Page 18 and 19: Het meten van afstanden m.b.v. van
Page 20 and 21: meetgegevens. Andere waren gekoppel
Page 22 and 23: de meest belangrijke hoekmetingen,
Page 24 and 25: 1762 Twee ruiterniveau’s, zwart e
Page 26 and 27: 15. Grafometers In de tijd van de o
Page 30 and 31: 18. Afstandsbaken Om te kunnen mete
Page 32 and 33: Bij het meten met de elektro-optisc
Page 34 and 35: 20. Schietloden voor opstelling the
Page 36 and 37: 22. Richtmerken De richtmerken ware
Page 38 and 39: 1942 Veldboek Betacord 64, fabrikan
Page 40 and 41: 1962 Koperen verkenningsheliotroop,
Page 42 and 43: 2001 Altimeter Barometer, merk YCM,
Page 44 and 45: collectie, die alle nr. 2060 hebben
Page 46 and 47: 2055 Drie beschermingsdoppen om op
Page 48: Reclame voor meet- en tekenapparatu

I. Landmeetkundige instrumenten

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?