I. Landmeetkundige instrumenten

More documents

Recommendations

Info

1942 Veldboek Betacord 64, fabrikant Kern Swiss, instrument nr. 373370. 1943 Veldboek Betacord 64, fabrikant Kern Swiss, instrument nr. 369149. 1944 Veldboek Betacord 64, fabrikant Kern Swiss, instrument nr. 368835. 1945 Geodimeter Data Recording Unit Geodat 500, Part No. 571 200 300 serie nr. 50010798. Fabrikant: Geotronics AB made in Sweden. Lengte 14,5 cm. 2 exemplaren (serienr.: 2e ex.: 5001 1627). 1946 Geodimeter Data Recording Unit Geodat 400, Part No. 571 136 930. Fabrikant: Geotronics AB, made in Sweden. Lengte 20 cm; 4 exemplaren. 1947 Veldboek (Topcon ?) FC-2C. Serie nr. L 50064, compleet met Topcon oplader Ladegerät LG 700 T, serie nr.: L 00187. Beide genummerd “11”. 1948 Veldboek Husky FS/2 1M5 H-4015-5310. Serie nr. 4000012785 Z. Gebruikt bij de Rijksdriehoeksmeting en de Meetkundige Dienst van de Rijkswaterstaat. Compleet met AC/DC Adapter. Type: FW 1288. 1949 Wild GIF 10, met het bijbehorende geheugenblokje Wild GRM 10 (Memory 64K), met verloopstekker. Wild GIF 10, met het bijbehorende geheugenblokje Wild GRM 10 (Memory 64K) 7 losse geheugenblokjes Wild GRM 10 (Memory 64K), 1 geheugenblokje PCMCIA (512K) en Compact Flash Card 32 MB. 1950 Accu, fabrikant: Kern, Type 118.280.6022. Afkomstig van het Kadaster te Den Haag. 1951 LFG Dittel Elements Saft VR 7 12V DC, afkomstig van het Kadaster te Roermond. 1952 Topcon batterij, afkomstig van het Kadaster te Assen. Drie exemplaren. 1953 Leica Memory Card 512 K. In metalen opbergdoosje. 1954 Zeiss Dac 100, art. nr. 70 81 15, fabrikant: Carl Zeiss, instr. nr. 141015. Met aansluiting voor V24/RS 232 Rechner. Compleet met geheugenblokje. 1955 Zeiss Dac 100, art. nr. 70 81 15, fabrikant: Carl Zeiss, instr. nr. 143962. Met aansluiting voor V24/RS 232 Rechner. Compleet met geheugenblokje. 1956 Geodimeter Data Recording Unit Geodat 402, Part. No. 571.181330 1957 Veldboek Husky FS/2, serienummer 4000034278 Y; defect. 1958-1960 Gereserveerd 24. Heliotropen en toebehoren ±1980 ± 1988 In 1885 werd begonnen met de metingen van het primaire driehoeksnet, dat later het net van de Rijksdriehoeksmeting is gaan heten. Het hele land werd bedekt met grote driehoeken, waarvan de hoekpunten werden gevormd door kerktorens en door op hoge heuvels ingegraven granieten zuilen. De gemiddelde lengte van 85
de driehoekszijden was 30 km, de langste was zelfs 51 km. In al die hoekpunten moesten hoekmetingen worden gedaan, maar het is te begrijpen dat men niet bovenop de haan van een kerktoren een theodoliet kan opstellen. Daarom werden er op de trans van een kerktoren of soms zelfs op speciaal daarvoor aangebrachte constructies (pijlers), hulppunten aangebracht, waarop de <strong>instrumenten</strong> konden worden opgesteld om de metingen te kunnen uitvoeren. Bovenop de granieten zuilen werden houten torens gebouwd. Maar het zal duidelijk zijn, dat als men met een theodoliet moest richten op een punt dat op 30 km afstand ligt, dat dit grote moeilijkheden opleverde. Daarom maakte men gebruik van zogenoemde heliotropen, ook wel zonnespiegels genoemd; in 1821 uitgevonden door Gauss. Zijn heliotroop was niet zo handig in gebruik en daarom werd deze vervangen door die van Bertram. De werking van de heliotroop is het beste uit te leggen aan de hand van fig. 1. De heliotroop zit met de schroef C aan de heliotroopbout op de trans van een kerktoren bevestigd. De heliotroop wordt gericht naar het meetstation, door te richten door een kleine opening in de spiegel (punt H) en de kruisdraden in het kleine kokertje E. Deze vizierlijn HE loopt evenwijdig aan de onderkant AA van de heliotroop. Men zet deze richting nu vast, en men kan nu de hellingshoek nog bijregelen m.b.v. de stelschroef B. Als dat gebeurt is, moet men aan de instelling niets meer veranderen. De persoon die de heliotroop moest bedienen werd de heliotropist genoemd, en deze zorgde ervoor dat het zonlicht met behulp van het spiegeltje in de richting van het meetstation werd gestuurd. Doordat t.g.v. de draaiing van de aarde de stand van de zon t.o.v. de heliotroop steeds veranderde, moest hij het spiegeltje regelmatig bijstellen. Dit deed hij met behulp van een houten hamertje, waarmee hij zodanig tegen de spiegel tikte, dat deze weer goed gericht stond. Stond de zon achter het spiegeltje, dan werd op een ander punt een hulpspiegel geplaatst, zoals te zien is in fig. 2. Elke heliotroop was voorzien van een kleine hulpspiegel. Maar bij de nrs. 1974 en 1975 zijn grotere hulpspiegels opgenomen. Dat richten hoefde niet al te nauwkeurig te gebeuren, omdat de uitgezonden stralenbundel op een afstand van 30 km een spreiding heeft van 260 meter. In het meetseizoen werd bij goed weer op die manier gemeten van 2 uur ’s middags tot zonsondergang. Alle tien vermelde houten heliotropen zijn van het hierboven beschreven type. Voor verkenningswerkzaamheden werden koperen heliotropen gebruikt; de nrs. 1962 en 1967 waren voorzien van vizieren aan de bovenkant en aan een zijkant, terwijl de heliotroop van nr. 1963 behalve die vizieren ook nog van een richtkijker is voorzien. Als de waarnemer achter de theodoliet zou gaan richten op die felle bundel zonlicht, was de kans op beschadiging van de ogen erg groot. Daarom had men zogenaamde “vloersen” bij zich, dat waren platen van karton of triplex, met daarin een gat waarin een soort vitrage was aangebracht. Deze zaten per 6 stuks in een kisje, meestal 3 lichte en 3 donkere exemplaren. Er zijn 4 kistjes van bewaard gebleven, ze zijn beschreven als de nrs. 1976 - 1979. Onderstaande <strong>instrumenten</strong> zijn vanaf het jaar 1885. 86 Heliotropen en toebehoren nr. omschrijving 1961 Houten heliotroop, compleet met hulpspiegel, houten hamertje, boortje en steeksleutel, enz.
Page 2: I. LANDMEETKUNDIGE INSTRUMENTEN49
Page 5: die tijd de ketting meetrokken werd
Page 8 and 9: 1557 Kadastermeetband, lengte 20 me
Page 10 and 11: 1604 Set van 11 meetpennen, lengte
Page 12 and 13: 1616 Set van 6 driehoekige jalons,
Page 14 and 15: 8. Prisma’s en hoekspiegels Een v
Page 16 and 17: 1659 Dubbel pentagon prisma, met gl
Page 18 and 19: Het meten van afstanden m.b.v. van
Page 20 and 21: meetgegevens. Andere waren gekoppel
Page 22 and 23: de meest belangrijke hoekmetingen,
Page 24 and 25: 1762 Twee ruiterniveau’s, zwart e
Page 26 and 27: 15. Grafometers In de tijd van de o
Page 28 and 29: HULPINSTRUMENTEN EN HULPMATERIALEN
Page 30 and 31: 18. Afstandsbaken Om te kunnen mete
Page 32 and 33: Bij het meten met de elektro-optisc
Page 34 and 35: 20. Schietloden voor opstelling the
Page 36 and 37: 22. Richtmerken De richtmerken ware
Page 40 and 41: 1962 Koperen verkenningsheliotroop,
Page 42 and 43: 2001 Altimeter Barometer, merk YCM,
Page 44 and 45: collectie, die alle nr. 2060 hebben
Page 46 and 47: 2055 Drie beschermingsdoppen om op
Page 48: Reclame voor meet- en tekenapparatu

I. Landmeetkundige instrumenten

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?