54673-Tijdschrift 'Agora' - Katholieke Hogeschool Kempen

More documents

Recommendations

Info

ONDERZOEK 18 KH <strong>Kempen</strong> • Agora STRESS BIJ MAATSCHAPPELIJK WERKERS VAN HET OCMW OP 1 OKTOBER 2004 STELDE COLLEGA BÉRÉNICE STORMS DE RESULTATEN VOOR VAN EEN ONDERZOEK NAAR STRESS BIJ MAATSCHAPPELIJK WERKERS VAN HET OCMW. DAT ONDERZOEK KWAM ER IN OPDRACHT VAN DE CHRIS- TELIJKE CENTRALE VAN DE OPENBARE DIENSTEN (CCOD). INNE JANSSENS, INE MALLANTS, GERD VETS, MAARTEN VERACHTERT, ELS VLEUGELS EN ILSE WILLEMS, ZES AFGESTUDEERDEN VAN HET DEPARTEMENT SOCIAAL WERK, HEBBEN HET ONDERZOEK MEE OPGEZET EN UITGEVOERD IN HET KADER VAN HUN EINDWERK. EEN GESPREK. Is er veel stress bij de maatschappelijk werkers van het OCMW? Bérénice Storms: Dat hebben we nu juist niet onderzocht. Ja, het klinkt gek, maar toen we in juni 2003 de opdracht kregen van Kristien Van der Gucht, nationaal secretaris van het CCOD, wisten we echt niet wat er ons boven het hoofd hing. Zij vroeg ons om een grootschalige bevraging te doen naar stress bij de maatschappelijk werkers van de Vlaamse OCMW’s. Wij hebben dan tijdens de zomervakantie een grote brok literatuur doorgenomen, zodat we vanaf half september direct ons onderzoek konden opstarten. Wat hing er boven jullie hoofden? Toen we tijdens de eerste stuurgroepvergadering ons onderzoeksopzet voorstelden, gaven Stef Fri- mout en Danny Van Opstal, de maatschappelijk werkers bij de OCMW’s van Kortrijk en Rijkevorsel, te kennen dat we beter iets anders zouden onderzoeken. De resultaten van het gevraagde onderzoek kenden ze naar eigen zeggen al: maatschappelijk werkers op de sociale dienst van het OCMW zijn overgestresseerd. Hiervoor waren ze immers enkele jaren geleden massaal op straat gekomen. Daarom stelden ze voor om niet de werkdruk als dusdanig onder de loep te nemen. Beter konden we zoeken naar de voorwaarden die nodig zijn om maatschappelijk werkers optimaal te laten functioneren. Ze wilden graag een meetinstrument in handen krijgen waarmee lokale overheden aan de slag kunnen om de kwaliteit van hun arbeidsorganisatie te optimaliseren. We hebben toen half oktober nog het hele onderzoeksopzet moeten omgooien. Dat was wel even paniek. Zijn jullie erin geslaagd een dergelijk werkinstrument te ontwikkelen? Zeker. We hebben een pareto-analyse uitgewerkt waarbij maatschappelijk werkers en leidinggevenden uit een door ons opgemaakte lijst díe taken moesten uithalen waaraan ze niet konden voldoen. Vervolgens moesten ze voor iedere niet vervulde taak aangeven wat de oorzaken ervan waren. Die konden ze vinden in een lijst met achttien voorwaarden die wij ontwikkelden en die verwijzen naar de verschillende aspecten van de arbeidssituatie. Die aspecten zijn de arbeidsinhoud, de arbeidsomstandigheden, de arbeidsvoorwaarden en de arbeidsverhoudingen. Als ze vervolgens eerst de oorzaken zouden aanpakken die ze het vaakst hadden aangehaald, zouden ze de werking van hun sociale dienst zeer sterk kunnen verbeteren. De praktijk leert immers dat 80% van wat er misloopt, te wijten is aan 20% van de oorzaken.
Hoe zijn jullie tot deze checklist gekomen? We benaderden achttien maatschappelijk werkers uit goed en slecht functionerende OCMW’s. Van hen namen we een uitgebreid semi-gestructureerd interview af, dat gemiddeld twee en een half uur duurde. Door gunstige en ongunstige arbeidssituaties met elkaar te confronteren, kregen we een scherp beeld van de invloed ervan op het optimaal functioneren van de sociale dienst en de maatschappelijk werkers daar. Wat zijn volgens jullie de voornaamste oorzaken voor stress bij maatschappelijk werkers op het OCMW? Daar kan ik vanuit het onderzoek geen antwoord op geven. Elk OCMW is anders. Ons onderzoek had niet de bedoeling uitspraken te doen over de omvang en de oorzaken van stress bij alle maatschappelijk werkers van alle OCMW’s in Vlaanderen. Wij wilden, zoals ik al eerder zei, op zoek gaan naar de voorwaarden om optimaal te functioneren op de sociale dienst van een OCMW. Enkele van de achttien noodzakelijke voorwaarden die ik naar voor zou durven schuiven, zijn een motiverend leiderschap, een goede relatie tussen de maatschappelijk werkers en hun leidinggevenden, een goede informatievoorziening en voldoende mogelijkheden tot bijscholing. Deze voorwaarden waren alle afwezig bij de slecht functionerende OCMW’s en wel duidelijk terug te vinden bij de goed functionerende OCMW’s. Een andere cruciale voorwaarde om goed werk te kunnen verrichten, is een aanvaardbare werkdruk. Maatschappelijk werkers krijgen de laatste jaren steeds meer dossiers te verwerken, die bovendien almaar complexer worden. Voeg daarbij het toegenomen aanbod aan diensten die een OCMW aan de bevolking aanbiedt, en het wordt snel duidelijk dat de werkdruk van maatschappelijk werkers vaak te hoog ligt. Moet ik hieruit besluiten dat veel cliënten in de kou blijven staan? Gedeeltelijk wel. Toen wij het optimaal functioneren van maatschappelijk werkers onderzochten, hebben we hun taken in drie clusters opgedeeld. We bekeken ze vanuit het perspectief van de cliënt, het OCMW en de samenleving. Wat de verwachtingen van cliënten betreft, stelden we vast dat maatschappelijk werkers er min of meer in slagen om cliënten een minimaal inko- men te garanderen en hen toegang te verschaffen tot de noodzakelijke medische zorgen. Wat heel vaak niet mogelijk blijkt te zijn, is garanderen dat iedereen recht heeft op een kwalitatieve woning en het bevorderen van de maatschappelijke integratie van cliënten door hen een zinvolle activiteit aan te bieden of hen te begeleiden in onze maatschappelijke informatiejungle. Ook vinden maatschappelijk werkers het bijzonder moeilijk om cliënten een centrale rol te geven in hun hulpverleningsproces en hen hiervoor zelf verantwoordelijkheid te laten dragen. Jullie hebben dit onderzoek samen met studenten gedaan, waren zij voor jullie een hulp? Zeer zeker. De zes studenten die meededen aan dit onderzoek, hebben met heel veel enthousiasme gewerkt. Zonder hun accuraat werk was het nooit gelukt om in een tijdspanne van één academiejaar zo’n uitgebreid onderzoek tot een goed einde te brengen. Als co-auteurs staan hun namen vermeld op de cover van het onderzoeksrapport. Zij verzorgden begin oktober 2004 ook mee de presentatie van de onderzoeksresultaten op de persconferentie in het Elewijt-Center. Zo hebben zij alle stappen uit het onderzoeksproces mee kunnen uitwerken. Het was hard werken en ze zijn allen zeer trots op wat ze realiseerden: een eindwerk ten dienste van het werkveld. Nu kunnen we hartelijk om alle tegenvallers lachen: het onderzoeksopzet dat wordt gewijzigd na een maand hard werken, op interview gaan met een verkeerd adres bij de hand, een uur file na drie uur interview, een bandopnemer die het eerste kwartier van het gesprek niet heeft opgenomen, een maatschappelijk werker uit de Westhoek die nauwelijks verstaanbaar was,… Bedankt voor dit gesprek. ■ Jurgen Basstanie KH <strong>Kempen</strong> • Agora 19
Page 1 and 2: nr 1 Agora • Driemaandelijks tijd
Page 3 and 4: FRANK VANDENBROUCKE Minister Vanden
Page 5 and 6: Maar stroken het flexibiliseringsbe
Page 7 and 8: SLEUTEL AAN JE TOEKOMST AAN DE ASSO
Page 9 and 10: Een volgende stap wordt het start e
Page 11 and 12: werkdag was half tien maar het is g
Page 13 and 14: Prof. Langouche belicht de internat
Page 15 and 16: AFSCHEID HELENA VAN ROMPUY Op 16 ja
Page 17: de vakvereniging, waar eenzelfde ve
Page 21 and 22: na WO II lag het duidelijk boven de
Page 23 and 24: Vlnr. Guido Cuyvers, Hans Baeyens,
Page 25 and 26: Welke vaardigheden die je op school
Page 27 and 28: KRONOS Studietijdmeting HOEVEEL TIJ
Page 29 and 30: KH Kempen • Agora 29
Page 31 and 32: Strekenwijf Ondertussen is Kaat ook
Page 33 and 34: Dat vergt alle enthousiasme ten spi
Page 35 and 36: Van jongsaf zit ze al tussen de die
Page 37 and 38: Margot de Pauw en Paul De Schepper.
Page 39 and 40: EUROPEAN MANAGEMENT ASSISTANTS De k

54673-Tijdschrift 'Agora' - Katholieke Hogeschool Kempen

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?