54673-Tijdschrift 'Agora' - Katholieke Hogeschool Kempen

OVER DE VLOER
20
KH Kempen • Agora
HEBBEN WIJ AAN EUROPA NOG
EEN TOEKOMST?
Willy Claes over ons beschavingsmodel in de wereld
van de eenentwintigste eeuw
EX-SECRETARIS-GENERAAL VAN DE NAVO, EX-MINISTER VAN BELGIË IN TAL VAN BEVOEGDHEDEN,
MINISTER VAN STAAT EN MUSICUS WILLY CLAES: NIEMAND OP DE EERSTE LEZING VAN DE NIEUWE
REEKS UNIVERSITEIT DERDE LEEFTIJD DIE CLAES NIET KENDE, AL WAS HET MAAR VAN DE VELE TV-
TOELICHTINGEN WAARVOOR DEZE HASSELAAR NOG STEEDS WORDT OPGETROMMELD ALS EXPERT IN
BUITENLANDSE POLITIEK. OOK WIJ HADDEN ENKELE VRAAGJES VOORBEREID.
Europa voelt zich onwennig t.o.v. de manier
waarop de V.S. de wereldorde proberen te
sturen. Langs de andere kant smeekten
ten tijde van het drama in ex-Joegoslavië
de Europeanen Clinton om de inzet van
Amerikaanse strijdkrachten op eigen Europese
bodem. Hoe rijmt u die twee fenomenen?
Die Amerikaanse kritiek die ze tegen ons gebruiken,
is deels terecht en deels hypocriet. Door
interne verdeeldheid waren we als Europeanen
niet bij machte in de Balkan in te grijpen, en de
Amerikanen verkochten ons nadien een symbolische
oplawaai met de akkoorden van Dayton.
Misschien is het wat aan de aandacht van de
wereld ontsnapt, maar weet u waar Dayton ligt?
In Ohio, de V.S. dus, met een militaire vliegbasis
waarop de akkoorden zijn getekend. De
Amerikanen wilden ons duidelijk laten voelen
dat zij de vrede hadden afgedwongen met militaire
macht, en dat zij daarvoor, voor het oog
van de wereld, de unieke politieke erkenning
opeisten. Daarom vond die ondertekening niet
plaats in een of andere Europese hoofdstad als
Parijs of Berlijn, maar op Amerikaans grondgebied,
zoveel duizenden kilometers weg van het
voorwerp van akkoord.
Hoe is het zover kunnen komen? Wij als Europeanen
spraken met verschillende stemmen, we
waren verdeeld over de te volgen tactiek en over
wie aan welke kant moest gaan staan. De les
van de Balkan lijkt mij dus te zijn dat Europa
zijn eigen irrelevantie organiseert als het niet
leert als één blok te spreken en te handelen.
Voorlopig is die les nog steeds niet goed begrepen:
nog steeds moeten alle ministers van
Buitenlandse Zaken van de lidstaten een volledige
consensus bereiken, wil men tot daden overgaan;
en dus blijft verdeeldheid troef.
Denkt u dat de mentale verwijdering tussen
de twee traditionele Atlantische blokken
Europa en de V.S. het begin is van een fundamenteel
andere relatie, of nog omkeerbaar
is, bv. bij een ander Amerikaans buitenlands
beleid?
Er is een duurzame vorm van verwijdering aan de
gang, niet vanuit Europa, maar vanuit de V.S. Geopolitiek
zijn de Amerikanen meer bezig met dat
grote, in belang toenemende blok Azië, met economische,
en later wellicht ook militaire supermogendheden-in-opkomst
als China en India. Op dit
blok met zijn 3,5 miljard inwoners zijn ze nu hun
hele buitenlandse strategie aan het afstemmen.
Met een beeld zou je het zo kunnen uitdrukken:
vóór WO I hing het zwaartepunt van de wereldpolitiek
over Europa; tussen de twee wereldoorlogen
in lag het tussen Europa en de V.S.,
ergens boven de Atlantische Oceaan, zeg maar;