54673-Tijdschrift 'Agora' - Katholieke Hogeschool Kempen

na WO II lag het duidelijk boven de V.S.; en nu
ligt het tussen de V.S. en Azië, ergens boven de
Stille Oceaan. Ik weet daarbij ook niet hoe het
Rusland van Poetin zich gaat ontwikkelen, maar
duidelijk is wel dat de V.S. op eigen kracht de
wereldpolitiek niet kunnen blijven domineren.
We gaan weer naar een multilateraal systeem.
De Amerikanen komen er nog wel achter dat het
wijzer is de band met de historische bondgenoot
Europa sterk te houden. We moeten het dus aanleggen
op samenwerking en overeenstemming, in
wederzijds respect; ik zie dus op de wat langere
termijn niet veel perspectief voor anti-Amerikanisme.
Daarbij kunnen de V.S. misschien nog eens terugdenken
aan de eerste Golfoorlog, onder vader
Bush, waarbij ze konden rekenen op de principiële
steun van zowat de hele wereld … tot het op
militaire bijstand aankwam, en enkel de Europeanen
op het appèl verschenen. In de mate
dat de invloed van Azië stijgt, sluit ik een vernieuwde
samenwerking tussen een verenigd
Europa en de V.S. niet uit. Dat is althans mijn wens,
en ik denk dat het verstandig is om in die richting
te pleiten; of de Amerikanen het ook in die richting
zien, zal de toekomst moeten uitwijzen.
We houden immigranten buiten, en met
tarieven en subsidies buiten-Europese producten.
De technologische top zit in de
V.S., we zijn niet meer de voorlopers. Idem
voor onze militaire slagkracht. Zijn we niet
de gezapige ‘second best’ geworden van de
wereld, zonder macht of aanzien om op
geostrategisch vlak iets positiefs aan te
bieden, en vooral gericht op het eigen afgeschermde
comfort?
We zitten nog goed, maar er is reden tot bezorgdheid.
De investeringen in Japan en de V.S.
voor onderzoek en technologie liggen een stuk
hoger dan hier, maar we zijn aan het groeien
daarin; als we dat groeiritme kunnen aanhouden
in de E.U., dan ben ik relatief gerust. Er blijft wel
een brain drain naar de V.S., omdat hun technologisch
en economisch potentieel zoveel groter is,
en omdat allerlei structuren en de algemene
mentaliteit vriendelijker zijn voor toponderzoekers;
en dat is wel een reden tot bezorgdheid.
Voor het overige wil ik die second-best-status
beamen, zolang we blijven zweren bij de verouderde
notie van de natiestaat, zolang we de
krachten verdelen. De politieke besluitvorming
van de EU moet bij meerderheid kunnen gebeuren,
anders vrees ik dat anderen elders de beslissingen
voor ons zullen nemen. Ik wanhoop nog
niet, en hoop dat een nieuwe generatie van politieke
leiders de consequenties van dit alles inziet.
Als er al redenen zijn om Europa technologisch,
economisch en militair sterker te
maken, waarvoor moet die krachtstoename
dan dienen? Waar ligt de meerwaarde van
het Avondland in het begin van de eenentwintigste
eeuw voor de Europeanen zelf,
en voor de rest van de wereld?
Historisch kun je niet voorbij aan de rol die de
Europese beschaving heeft gespeeld. De Amerikanen
hebben álles van ons. We moeten niet te
hoog van de toren blazen, ik weet dat wel, want
we zijn ook verantwoordelijk voor de holocaust,
wereldoorlogen en volkerenmoorden, maar toch,
cultureel, wetenschappelijk, democratisch zijn we
als beschaving van onschatbare waarde geweest.
Maar uiteindelijk gaat het hierom: willen wij ons
respectabel welvaarts- en welzijnsniveau houden,
willen wij de inbreng houden die we hebben
gehad in de oriëntatie van de wereldpolitiek, van
mens en maatschappij, samen met anderen, of
aanvaarden we dat Europa een tweede Afrika
wordt in de zin dat we gedwee de beslissingen
van anderen afwachten?
Ik heb alvast de ambitie om samen met de V.S.
en Azië te bepalen hoe de planeet leefbaar blijft
voor onze kleinkinderen en achterkleinkinderen,
niet tegen maar met de V.S. en Azië: controle
over de wereldvrede, controle over de proliferatie
van massavernietigingswapens, controle over de
organisatie van de economie, ziedaar de meerwaarde
van Europa ver over de Europese grenzen
heen. Ik roep daarbij het beeld op - vader Bush
sprak er al van - van een nieuwe wereldorde, met
democratie, gematigde vrije economie, vrede en
KH Kempen • Agora 21