Amsterdam Waterbestendig (pdf) - Waternet

het IJ richting de duinen. Omdat het IJ, door de verbinding met de zee grote eb
en vloed verschillen kende, werd aan het begin van de 13de eeuw op de zuidelijke
oever van de zeearm vanaf het Spaarne de Spaarndammerdijk aangelegd en in het
oosten de Zee Dyck (Diemerzeedijk).
De periode 1250-1750
De dam in de Amstel
Met de waterstaatkundige ontwikkelingen in de 13de eeuw werd het fundament
voor het beheer van de waterhuishouding gelegd. Naast de aanleg van de dijkringen
was het afdammen van waterlopen die in directe verbinding met de zee stonden
vanaf de 13de eeuw een belangrijke volgende stap in de waterbeheersing: de dijken
vormden zich tot één geheel. Zo werd de Zaan aan de zuidzijde afgesloten met de
Hoge- of Zaandam en de Krommenije met de Nieuwendam. Bij de dammen waar
tol betaald moest worden, ontstonden agrarische nederzettingen zoals Ilpendam,
Uitdam, Nieuwendam en Edam en ten zuiden van het IJ Spaarndam.
De situatie in de periode 1250-1750: droogmakerijen en aanleg nieuwe waterwegen Overslag van de goederen op de Dam rond 1650
Hoe de Spaarndammerdijk in het westen en de Diemerzeedijk aan de oostkant in de
beginfase precies aansloten op de bedijking van de Amsteloevers is niet bekend.
Op de westelijke Amsteloever lagen terpen die zich aaneenregen tot een dijk, de
Nieuwendijk waar de eerste bewoning plaatsvond. Later werd ook de oostoever (de
huidige Warmoesstraat) bewoond. In de monding van de Amstel, het huidige Damrak
- een ‘rak’ is een recht stuk water - kwam de eerste zeehaven. Het Rokin - Rak-in
of binnenrak -, aan de landzijde van de dam, werd een binnenhaven en de dam (later
de Dam) die aanvankelijk alleen een spuisluis had, fungeerde als overslagpunt voor
goederen.
Tijdens de eerste uitbreiding van de nederzetting, die later zou uitgroeien tot de
kernstad van de Metropoolregio Amsterdam, ontstond de huidige Zeedijk. Vanaf de
Dam liep de dijk via de Warmoesstraat en vervolgens de Zeedijk naar de Waag, de
voormalige Sint Anthoniespoort. Voorbij deze poort ging de dijk (de St. Anthonis
Dyck) verder via de Houtenwaal en Zeeburg naar de Diemerzeedijk.
Het beschermingsniveau van de dijken was relatief, want veelvuldig teisterden zware
stormvloeden stad en ommeland en werden in de dijken gaten geslagen of braken
door. Als gevolg van de St. Elizabethsvloed in 1421 ontstond het Nieuwe Diep en
vergrootte het Diemermeer zich tot Watergraafsmeer. Elke generatie had minstens
13