Amsterdam Waterbestendig (pdf) - Waternet

dus noodzakelijk: water onder sportvelden, in of op parkeergarages, in de openbare
ruimte, daktuinen of -vijvers. Deze noodzaak kan tot één van de visitekaartjes van de
Zuidas gemaakt worden, een voorbeeld van hoe in een hoogstedelijke omgeving de
groeiende wateropgave opgelost wordt door het zichtbaar maken van water.
“De zomer van 2003”
Naast wateroverlast komen er ook perioden van extreme droogte voor. Het
Amsterdam-Rijnkanaal speelt een belangrijke rol in de aanvoer van water voor de
regio Utrecht en Zuid-Holland in perioden van droogte. Het water van het kanaal
wordt dan getransporteerd naar de Hoogheemraadschappen De Stichtse Rijnlanden,
Rijnland en Delfland. Hiermee worden deze gebieden van zoet water voorzien, terwijl
ze anders in droge perioden afhankelijk zouden zijn van verzilt water uit bijvoorbeeld
de Hollandsche IJssel.
In de droge zomer van 2003 is extra zoet water vanuit het Markermeer via de
zogenaamde Tolhuissluisroute naar het Hoogheemraadschap van Rijnland gevoerd
om in het tekort aan zoet water te voorzien, zodat kon worden voorkomen, dat
door de droogte onherstelbare schade zou optreden. Aanvoer van zoet water via
deze route, vanuit het Markermeer/IJmeer via het bestaande boezemsysteem (o.a.
de Amsterdamse stadsboezem), is kostbaar en door de relatief lange afstand niet
de meest effectieve manier. Het is zelfs ongewenst, omdat een zwaarder belast
boezemsysteem een plotselinge periode van heftige neerslag dan niet snel genoeg
verwerken.
Soms houdt een droogteperiode zo lang aan, dat het niet langer mogelijk is om alle
functies te bedienen. Dan moet er worden gekozen: wie of wat heeft prioriteit bij
de verdeling van het schaarse rivierwater? Als een dergelijke situatie zich voordoet
treedt de verdringingsreeks in werking. Daarin is bepaald in welke volgorde het
schaarse water aan de gebruikers wordt toebedeeld. Na aanleiding van de droogte
in 2003 is de volgorde (die in 1976 is vastgelegd) geactualiseerd waarbij rekening
is gehouden met regionale omstandigheden en meer aandacht voor de belangen
van natuur en de energievoorziening. In 2003 deden zich problemen voor met
thermische verontreiniging in het Amsterdam-Rijnkanaal/Noordzeekanaalgebied. De
koelwatervoorziening van de energiecentrales kwam door de geringe aanvoermogelijkheden
in gevaar.
In de geactualiseerde reeks zijn de belangen van de energievoorziening en die van
de veengebieden (en veenkades) een categorie hoger geplaatst. Het peil van de
vaarwegen en havens is in tijden van waterschaarste de laatste zorg (categorie 4).
Wordt het nog ernstiger dan valt de beschikbaarheid van water weg voor de land- en
tuinbouw met kapitaalintensieve gewassen en de industrie die veel proceswater verbruiken
(cat.3). Het water dat er dan nog is, wordt ingezet voor drinkwaterbereiding
en de energievoorziening (categorie 2) Uiteindelijk blijven alleen de belangen van de
eerste categorie over: veiligheid en het voorkómen van onomkeerbare schade.
Maatregelen tegen te veel en te weinig water zijn in een sterk verstedelijkte regio
als de Amsterdamse metropool nu al aan de orde. In de toekomst als klimaatveranderingen
doorzetten, zijn aanpassingen aan het watersysteem en het stedelijke
systeem net als in het verleden gebeurt is, nodig, zodat beide optimaal kunnen
blijven functioneren. In deel 3 De stad ontwikkelt, het klimaat verandert, worden de
opgaven behandelt waar Amsterdam de komende decennia voor staat.
In augustus 2003 brak de ringdijk bij het Utrechtse Wilnis door
35