Amsterdam Waterbestendig (pdf) - Waternet

Hoe functioneert het watersysteem?
Normale afvoer van boezem- en polderwater
Regenwater dat in de landelijke en stedelijke polders valt, wordt in sloten en vaarten
verzameld en naar de boezem gepompt. De stadsboezem van Amsterdam is van
belang voor de kwantitatieve waterhuishouding van zowel de binnenstad als voor
het ten zuiden van Amsterdam gelegen boezemgebied. Het stroomgebied van de
Amstel watert af via de Amstel, die als een ‘snelweg’ voor de waterafvoer functioneert.
Vanuit de Amstel komt het water via de grachten van Amsterdam op het IJ.
Vandaar stroomt het water via het Noordzeekanaal richting zee. Bij normale omstandigheden,
dat wil zeggen bij normale waterpeilen, functioneert dit watersysteem als
één geheel.
Het afvoeren van al dat water naar zee kan op twee manieren. De waterstand op
zee is hiervoor bepalend. Is de waterstand lager dan die op het Noordzeekanaal,
dan gaat de spuisluis bij IJmuiden open en kan het water onder vrij verval weglopen
naar zee. Dat is goedkoop want het kost geen energie. Bij een gewone spui wordt
tweemaal per dag water afgevoerd. In normale omstandigheden is dat voldoende.
Bij vloed of bij westenwind staat de Noordzee te hoog om te kunnen spuien. Dan
32
Gemaal Zeeburg
Normale afwateringssituatie
in Amsterdam
Geopende sluis
Gesloten sluis
Gemaal Zeeburg
Hoogwaterbemaling
Geopende sluis
Gesloten sluis
moet het gemaal in werking worden gesteld. De spuisluis kan maximaal 500 m3/s
afvoeren en de zes pompen van het gemaal hebben een gezamenlijke capaciteit van
260 m3/s. Hiermee is het het grootste gemaal van Europa
Hoogwaterbemaling en calamiteitenberging
Hoogwatersituaties in het boezemsysteem komen alleen voor door een combinatie
van veel neerslag in het stroomgebied en hoge waterstanden op de Noordzee,
waardoor niet kan worden gespuid bij IJmuiden. Een dergelijke situatie kan bijvoorbeeld
optreden, als aanhoudende harde tot stormachtige noordwestenwind voor
opstuwing van het zeewater zorgt en bij gelijktijdige heftige neerslag de watermassa’s
niet tijdig genoeg via de gemalen bij IJmuiden afgevoerd kunnen worden
naar de Noordzee en via gemaal Zeeburg bij Amsterdam en de sluizen bij o.a.
Muiden naar het IJsselmeer. Daarnaast heeft de wind een belangrijke invloed op de
waterstanden in het gebied zelf. Bij harde wind uit noordwestelijke richting ontstaan
in de Amstellandboezem en het zuidelijk deel van het Amsterdam-Rijnkanaal nog
hogere waterstanden als gevolg van opwaaiing. Gevolg is, dat het waterpeil in de
Amstel zo hoog komt, dat veel laaggelegen en dichtbevolkte polders aan de Amstel
kunnen overstromen: onder meer de bebouwde kommen van Uithoorn, Mijdrecht,
Watergraafsmeer de Bijlmer, Bullewijk en Amstelveen.