Amsterdam Waterbestendig (pdf) - Waternet

normen. Welke beschermingsmaatregelen zijn nodig voor de gebieden buiten de
stadskeringen? Zijn andere maatregelen dan hogere dijken mogelijk zoals ophoging
van de IJ-oevers afdoende en hoe kan het spoortalud als alternatief bijdragen aan de
bescherming van de binnenstad?
Omgaan met wateroverlast
Het beperken van de wateroverlast kan in de eerste plaats door zoveel mogelijk
water vast te houden en te bergen door op lokaal niveau meer open water te creëren
en het realiseren van bergingsvoorzieningen in het straatprofiel, op daken en onder
sportvelden en parken.
Zorgvuldige omgang met de ondergrond is essentieel om grondwateroverlast te beperken.
De ruimte daarvoor is, zeker in de bestaande stad beperkt. Daarnaast moeten
de hydraulische knelpunten (bruggen, woonboten) in het watersysteem worden
opgelost waardoor de afvoercapaciteit verbetert. Niet alle wateroverlast is echter te
voorkomen. In de toekomst zal tijdelijke wateroverlast op straat een kwestie zijn van
acceptatie. Op den duur zal door zeespiegelstijging het gemaal in IJmuiden minder
goed functioneren. Hierdoor zullen ook in de boezem van het Noordzeekanaal en de
stadsboezem grotere fluctuaties optreden. Een deel kan het systeem zelf opvangen,
mogelijk met kleine aanpassingen. Behoud en verbetering van de afvoer bij IJmuiden
en de alternatieve afvoerroute naar het IJmeer (via gemaal Zeeburg) blijft van groot
belang om extreme situaties het hoofd te bieden.
Omgaan met watertekort
Voor de zoetwatervoorziening wordt het IJsselmeer in perioden van langdurige
droogte nog belangrijker. Een goede aanvoerroute naar West-Nederland waarvan de
waterbeheertechnische, ruimtelijke en economische consequenties zijn te overzien
wat betreft kosten is er nog niet. Om ecologie en de zoetwatervoorziening van het
Markermeer/IJmeer in balans te houden wordt gestreefd naar een seizoensgebonden
peil. Het meestijgen van het Markermeerpeil met die van het IJsselmeer is,
conform het kabinetsbesluit, niet aan de orde.
Door de druk op de zoetwatervoorraad is minder water beschikbaar voor het doorspoelen
van het watersysteem. Verzilting zal in sommige gebieden en voor sommige
gebruiksfuncties in zekere mate geaccepteerd gaan worden. Voor de doorspoeling
van de grachten is brak IJ-water een mogelijk alternatief.
In stedelijk gebied is aandacht nodig voor grondwateronderlast (met paalrot als
gevolg). Bouwen in de ondergrond kan leiden tot zowel grondwateronderlast als
overlast, met grote gevolgen, en moet om die reden zorgvuldig gedaan worden.
Door langdurige droogte en een snellere bodemdaling als gevolg wordt de landschappelijke
waarde van de veenweidegebieden aangetast als er geen maatregelen
worden genomen.
Omgaan met temperatuurstijging
Hogere temperaturen en verdere verstening kan het urban heat island –effect
versterken. Het reeds aanwezige open water (IJ, grachten) als openbare ruimte kan
verkoeling bieden. Daar waar nodig kunnen verdere aanpassingen van openbare
ruimten (parken, pleinen, terrassen, stadstranden) door toevoeging van water en
groen voor afkoeling en beschutting zorgen. Het belang van bomen, groene gevels
en daktuinen leveren ook een positieve bijdrage aan de vermindering van het aantal
hitte-eilanden. Aandacht is nodig voor de waterkwaliteit en de koelwaterproblematiek
van energiecentrales.
Amsterdam staat voor een forse opgave. Deels maakt de wateropgave van Amsterdam
onderdeel uit van een veel groter geheel. Deze zullen in nationaal verband
worden opgepakt waaraan het (rijks-) Deltaprogramma hier onder meer uitvoering
aan zal geven. Voor een ander deel staat Amsterdam in samenwerking met de regionale
waterbeheerders zelf aan de lat. De opgaven worden binnen het programma
Water Bestendig Amsterdam uitgewerkt. De ontwikkelingen in het verleden geven
ons hierbij een voorsprong op andere steden. Het concept van de compacte stad
verhoudt zich echter niet noodzakelijkerwijs goed met waterbestendigheid. Slimme
oplossingen en combinaties en een vooruitziende blik zijn nodig om zowel de stad te
ontwikkelen zoals we dat willen, als deze ook waterbestendig te houden. Ruimtelijke
ontwikkeling en waterbestendigheid gaan hierbij hand in hand.
53