Amsterdam Waterbestendig (pdf) - Waternet

op langere termijn de vraag in hoeverre dit gebruik economisch rendabel is en de
huidige gebruiksfuncties gefaciliteerd kunnen blijven worden.
Omgaan met watertekort
Hogere temperaturen en veranderende neerslagpatronen leiden, in de zomermaanden,
tot toenemende watertemperaturen en drogere omstandigheden die van
invloed zijn op de beschikbaarheid van zoet water en op de kwaliteit van het water.
De droogte is het gevolg van een toename van de verdamping en van het optreden
van meer en langduriger perioden zonder neerslag.
De mate waarin dergelijke periodes met minder neerslag optreden, is vooral afhankelijk
van wijzigingen in de luchtcirculatiepatronen waar ons land in de toekomst
(mogelijk) mee wordt geconfronteerd.
De droogte zal belangrijke gevolgen hebben voor uiteenlopende vormen van
gebruik. Lagere waterstanden op de rivieren verminderen de bevaarbaarheid. In de
zomer van 2003 kon op de Waal (de belangrijkste vaarweg van West-Europa) alleen
in het midden van de vaargeul gevaren worden. Als lage waterstanden door droogte
vaker gaan voorkomen heeft dat verstrekkende consequenties voor de economische
ontwikkeling van West-Nederland.
In de zone rond het Amsterdam-Rijnkanaal en het Noordzeekanaal wordt op verschillende
plekken water ingenomen voor de elektriciteitsproductie. In 2003 werd
op de lage watertoevoer gereageerd door het opzetten van de waterpeilen in de
kanalen (inlaat vanuit de Lek) en het uitmalen via IJmuiden. Dit zorgde voor continue
stroming van het water, waardoor de koelwaterproblematiek onder controle kon
blijven. De vraag is of dit in de toekomst nog kan als de beschikbaarheid van water
verder afneemt. Bestaande en nieuwe bedrijvigheid zullen hier rekening mee moeten
houden. Ook intensieve, hoogwaardige teelten (glastuinbouw, bollenteelt, tuinbouw
en boomkwekerijen en boomgaarden) zullen relatief grote negatieve gevolgen
ondervinden van de toenemende droogte.
Een toename van droogte draagt (extra) bij aan de inklinking van de veengebieden,
waardoor de bodem nog sneller daalt en landschappelijke en ecologische waarden
worden bedreigd.
Door de droogte zal er minder zoet water beschikbaar zijn om de verziltende
regionale systemen door te spoelen. Zeewater komt onder andere via de sluizen bij
IJmuiden het land binnen. Daardoor is het water van het Noordzeekanaal brak. Voor
een deel is verzilting en een hoog zoutgehalte van nature aanwezig in een aantal
diepe polders in West-Nederland. Het zoute grondwater dat onder druk naar boven
komt wordt zoute kwel genoemd. Eén van de meest toegepaste oplossingen om
verzilting te bestrijden, ondermeer om agrarisch gebruik voort te kunnen zetten, is
doorspoelen met zoet rivierwater. Noord-Holland ten noorden van het Noordzeekanaal
gebruikt grote hoeveelheden Markermeerwater voor het doorspoelen en op
peil houden van het watersysteem. Ook de Amsterdamse grachten worden doorgespoeld
met water vanuit het Markermeer/IJmeer. De gevolgen van de proef die nu
loopt om alleen te spoelen als zuurstofmetingen dat nodig achten, moeten nog in
beeld worden gebracht.
Door een stijgende zeespiegel zal het zoute water zich verder stroomopwaarts
verplaatsen en via de waterinlaatpunten ook de boezem en de daarmee verbonden
polders verzilten. In theorie zal er naarmate de verzilting toeneemt, meer doorgespoeld
moeten worden. Maar dit zet de zoetwatervoorziening in het westen van
Nederland nog meer onder druk. Nu wordt bij de verdeling van het schaarse rivierwater
bepaald in welke volgorde het schaarse water aan de verschillende gebruikers
wordt toebedeeld (zie deel 2 Het systeem boven water). Het gaat een probleem
worden als in de toekomst droge perioden (zoals in 2003) langer gaan duren en er
minder zoet rivierwater beschikbaar is. Uiteindelijk is het een kwestie van accepteren
en zal het nodig zijn om over te gaan op minder zoutgevoelige soorten zowel in de
land- en tuinbouw als voor de aanplant van stedelijk groen en op gebruiksfuncties
die minder zoet water vragen.
Het IJsselmeer, de nationale regenwaterton
45