Perioperatieve behandeling van de pulmonaal belaste patienten

- Zibrak JD, O'Donnell CR, Marton K. Indications for pulmonary function testing. Annual Intern Medicine
1990; 112(10) :763-71.
Uitgangsvraag 4
Wat is de invloed van roken op de ontwikkeling van postoperatieve pulmonale complicaties
en welke preoperatieve adviezen zijn zinvol?
Inleiding
Roken is schadelijk voor de gezondheid. Ook het risico op PPC’s wordt door roken
waarschijnlijk verhoogd. In deze vraag wordt wetenschappelijke onderbouwing hiervoor
gezocht.
Als roken beschouwd wordt als risicofactor, is het logisch aan te nemen dat stoppen met
roken het risico op PPC’s doet verminderen. Perioperatief stoppen met roken is praktisch
onvermijdelijk omdat ziekenhuizen rookvrije ruimtes geworden zijn. Adviezen om het roken
te staken maken vaak onderdeel uit van preoperatieve gesprekken. Echter, of er een
voordeel is om het roken preoperatief te staken en welke termijn hiervoor noodzakelijk is, is
niet duidelijk. Deze vraag wordt hier wetenschappelijk onderbouwd beantwoord.
Samenvatting van de literatuur
De literatuur is niet eenduidig over het risico dat roken op het ontwikkelen van PPC’s heeft.
Dilworth en McCulloch toonden een relatief risico aan van 31,4 bij meer dan 40 pack years
en een relatief risico van 5,6 bij meer dan 20 pack years (Dilworth1992, McCulloch 1997).
Wong en Brooks-Brunn vonden geen aanwijzingen dat roken een onafhankelijke risicofactor
voor PPC’s is (Wong 1995, Brook-Brunn 1998). Dit verschil kan worden verklaard doordat
verschillende populaties en ingrepen zijn onderzocht en de gebruikte definitie van PPC’s niet
overeenkwam. Het is onduidelijk hoe sterk het risico op PPC’s bij rokers verhoogd is.
Er zijn diverse studies verricht over het tijdstip van stoppen met roken voorafgaande aan een
operatie. In een retrospectieve studie bij 456 rokers die een CABG moesten ondergaan werd
geen verschil gevonden in het optreden van PPC’s bij degenen die doorrookten tot aan de
operatie (48%) en degenen die minder dan 8 weken preoperatief stopten met roken (56%)
(Warner 1984). In een prospectieve studie door dezelfde auteurs onder 192 patiënten
werden deze resultaten bevestigd (Warner 1989). Meer dan 2 maanden preoperatief
stoppen met roken lijkt de kans op PPC’s te verminderen.
In een andere prospectieve cohort studie bij 410 patiënten die niet cardiale chirurgie
moesten ondergaan werden PPC’s gevonden bij 22% van de rokers en 12,8% PPC’s bij
patiënten die meer dan 2 weken preoperatief gestopt waren. Bij niet rokers kwamen slecht
bij 4,9% PPC’s voor (Bluman 1998). Patiënten die in de maand voorafgaande aan de
operatie minder waren gaan roken, hadden meer kans op PPC’s dan degenen die dat niet
deden.
Echter alle studies met deze bevindingen, waren observationele studies met hoge kans op
bias en de confouder van de ‘gezonde roker’.
Een patiënt met een ernstige ziekte of een patiënt die een grote operatie moet ondergaan is
waarschijnlijk meer gemotiveerd om te stoppen met of te verminderen van roken (Warner
2006).
Conceptrichtlijn Preventie van perioperatieve pulmonale complicaties bij niet-pulmonale
chirurgie bij patiënten met een verhoogd risico op pulmonale complicaties 33