Jaarrapport 2011 De Rijn - Riwa

40
Vereniging van
Rijnwaterbedrijven
Met welke problemen men te maken heeft als het gaat om het realiseren van een effectieve
bescherming van het water langs de loop van de Rijn, wordt duidelijk als we kijken naar de
uiteenlopende manieren waarop van het water van de Rijn gebruik wordt gemaakt: de rivier is
verkeersweg, recreatiegebied, biotoop, ontvanger van afvalwater en bron voor drink-, koelen
industriewater tegelijk, en wordt daarnaast nog gebruikt voor het opwekken van energie.
Dit intensieve gebruik leidde er een halve eeuw geleden bijna toe dat de rivier biologisch
doodverklaard moest worden. Halverwege de jaren ’70 stonden grote stukken van de Rijn
bekend als zwaar vervuild. De jaren daarna echter zijn er allerlei inspanningen gedaan om
de Rijn weer gezond te maken. Tegenwoordig geeft de rivier weer ruimte aan het leven in al
zijn veelzijdigheid.
Deze verbeteringen waren alleen te bereiken door intensieve internationale samenwerking.
Al meer dan zestig jaar werkt de Internationale Commissie ter Bescherming van de Rijn (ICBR)
met succes aan gecoördineerde maatregelen ter bescherming van de Rijn. Wat hierdoor is
bereikt gold en geldt nog steeds als schoolvoorbeeld van hoe overal op de wereld de internationale
bescherming van wateren ter hand kan worden genomen.
De wijze van opereren van de Commissie heeft daarnaast model gestaan voor de invulling van
tal van bepalingen van de Europese kaderrichtlijn water 2000/60/EG (KRW). In het verlengde
daarvan werd de internationale samenwerking niet alleen gecontinueerd maar ook geïntensiveerd.
Een uitgebreid overzicht van de ontwikkeling van de internationale samenwerking,
met bijzondere aandacht voor de waterleidingbedrijven langs de Rijn, is te vinden in het
jaarverslag van RIWA-Rijn over 2010.
De KRW eist van de EU-lidstaten “fundamentele maatregelen” in het stroomgebied, met onder
meer “alle vereiste maatregelen om... de gevolgen van onvoorziene vormen van vervuiling...
te voorkomen en/of deze te verminderen... ook met behulp van systemen waarmee dergelijke
gebeurtenissen in een vroeg stadium kunnen worden gesignaleerd of er tijdig waarschuwingen
voor kunnen worden afgegeven...” (Artikel 11, lid 3(1)).
Om deze eis van de KRW kracht bij te zetten, zijn enerzijds uitgebreide beschermende maatregelen
noodzakelijk van de zijde van bedrijven en instellingen die deze schadelijke stoffen
lozen. Anderzijds moeten er daar waar de lozingen plaatsvinden echter ook alarmsystemen
worden geïnstalleerd. Langs de Rijn is daar al sinds decennia in voorzien, en wel in de vorm
van het internationale Waarschuwings- en Alarmplan (WAP) waarin de uitwisseling is geregeld
van informatie over verontreiniging van het water ten gevolge van een bedrijfsongeval.
Sinds de invoering in 1986 is het WAP voortdurend verder ontwikkeld. Dit hoofdstuk poogt
een overzicht te geven van de huidige stand van zaken. Het is bedoeld als aanvulling op een