DE VINPOOTSALAMANDER IN NOORD-BRABANT - Natuurbalans

Het niet aantreffen van een negatief effect van een hogere pH (pH>7) is vermoedelijk
toe te schrijven aan de range van pH-waarden die in het huidige onderzoek betrokken is:
slechts een beperkt aantal wateren met een pH hoger dan 7 is bemonsterd. De
gebiedenselectie heeft plaatsgevonden op grond van de locaties waar ooit
vinpootsalamander is waargenomen; deze selectie is dus niet willekeurig geweest.
Eutrofiering en verzuring gaan vaak hand in hand. Op basis van voorliggende studie lijkt
het erop dat de effecten van eutrofiering sterker negatief zijn voor vinpootsalamander
dan verzuring. Door diverse maatregelen is de atmosferische depositie sterk afgenomen.
Samen met venherstelprojecten heeft dat naar verwachting geleid tot een betere
situatie voor vinpootsalamander. Sterke negatieve effecten van eutrofiering en verzuring
zijn teruggedrongen.
Op basis van het positieve verband tussen de vegetatiebedekking en de aanwezigheid
van vinpootsalamander kan men beredeneren dat overgroei, in tegenstelling tot wat er
in de literatuur beschreven staat, geen negatief effect heeft op de vinpootsalamander en
dat overgroei niet bijdraagt aan het negatieve effect van eutrofiëring. Een meer
aannemelijke verklaring is echter dat potentiële (driedimensionale) overgroei niet wordt
gevangen in de gebruikte (tweedimensionale) vegetatiemaat. Het percentage planten
dat het wateroppervlak bereikt is echter wel een geschikte manier om overgroei aan te
tonen (Oldham et al. 2000). Het is dan ook aan te raden om in toekomstig onderzoek
naar de invloed van overgroei op de vinpootsalamander gebruik te maken van deze
maat. Overigens zijn vrijwel geheel dichtgegroeide wateren in Noord-Brabant nauwelijks
aangetroffen.
7.2 AMERIKAANSE HONDSVIS
Amerikaanse hondsvis is slechts incidenteel samen met vinpootsalamander
waargenomen. In een paar gebieden komen de soorten samen voor, in slechts enkele
vennen zijn de soorten daadwerkelijk samen aangetroffen. Daarmee lijkt in elk geval
geen sprake te zijn van een acute dreiging die het voortbestaan van vinpootsalamander
in gevaar brengt. In de gebieden waar Amerikaanse hondsvis aanwezig is, lijkt wel
sprake is van een negatief effect. Zo is er een negatieve trend waargenomen tussen de
dichtheid Amerikaanse hondsvis en de aanwezigheid van de vinpootsalamander.
Vermoedelijk is de gevonden trend, in plaats van een significant resultaat, het gevolg
van de kleine steekproefgrootte: een kleine steekproefomvang verkleint de kans op
significante resultaten (Saunders et al. 2004). Bovendien bleek de vinpootsalamander
verminderd aanwezig te zijn in wateren met Amerikaanse hondsvis. Het niet aanwezig
zijn van een verband tussen de dichtheid Amerikaanse hondsvis en de dichtheid
vinpootsalamander bleek enkel het gevolg te zijn van de afwijkende resultaten van een
ven in de Kampina (van Tienbergenven). De afwijkende resultaten van dit ven, i.e. een
hoge dichtheid vinpootsalamander in combinatie met een hoge dichtheid Amerikaanse
hondsvis, zijn mogelijk het gevolg van de in het water aanwezige drijftillen.
Waarschijnlijk biedt de dichte vegetatie op de drijftil dekking voor vinpootsalamander,
terwijl de modderige onderzijde geschikt habitat biedt voor Amerikaanse hondsvis.
Hoewel niet gekwantificeerd, is deze longitudinale verdeling van de soorten in de
waterlaag tijdens het schepnetonderzoek ook aangetroffen in het Van Tienbergenven.
Een negatief effect van de Amerikaanse hondsvis op het voorkomen van de
vinpootsalamander kan zowel het gevolg zijn van een direct negatief effect van de
Amerikaanse hondsvis op (de overleving van) de vinpootsalamander (predatie) als van
NATUURBALANS – LIMES DIVERGENS BV adviesbureau voor natuur & landschap
De vinpootsalamander in Noord-Brabant 95