DE VINPOOTSALAMANDER IN NOORD-BRABANT - Natuurbalans

Figuur 34. De invloed van kenmerken van het waterhabitat op de vinpootsalamander. De verbanden zijn
afkomstig uit het voorliggende veldonderzoek (zwarte pijlen) en literatuur (grijze pijlen). Hieronder vallen
niet alleen de omgevingsfactoren die in het huidige onderzoek niet onderzocht zijn, maar ook
omgevingsfactoren waarbij er reden was om aan te nemen dat het resultaat van het huidige onderzoek
een verkeerd beeld gaf. De pijlen met een stippellijn geven de significante verbanden tussen kenmerken
van het waterhabitat aan. Het zwarte vlak om ‘bladafval’ en ‘eutrofiëring’ geeft aan dat het huidige
onderzoek een verband heeft aangetoond tussen bladafval & de vinpootsalamander en de EGV & de
vinpootsalamander, maar dat het geobserveerde negatieve effect van bladafval mogelijk verloopt via het
negatieve effect van beschaduwing en dat het geobserveerde negatieve effect van de EGV mogelijk
verloopt via één of meer van de in de literatuur omschreven consequenties van eutrofiëring. De * bij de
invloed van de Amerikaanse hondsvis geeft aan dat de Amerikaanse hondsvis hoogstwaarschijnlijk een
negatief effect heeft op de vinpootsalamander.
In hoeverre vennen en poelen die permanent water houden een geschikt
voortplantingshabitat vormen is lastig aan te geven. Enerzijds leidt de permanente
aanwezigheid van water ertoe dat de larven die in het water overwinteren en de
metamorfose pas het volgende jaar voltooien (Geraeds 2009) ook kunnen overleven
(voortplantingssucces gaat omhoog). Anderzijds worden de salamanders in dergelijke
wateren vaak blootgesteld aan meer, en grotere, predatoren (voortplantingssucces gaat
naar beneden) (Egan & Paton 2004).
Het positieve verband tussen de vinpootsalamanderdichtheid en/of
vinpootsalamanderaanwezigheid en de maximale diepte hoeft echter niet een gevolg te
zijn van een voorkeur voor wateren met een langere hydroperiode. Een meer directe
verklaring van het verband wordt gevonden in het verminderde reproductieve succes in
ondiepe wateren (als gevolg van vroegtijdige droogval dwz kortere hydroperiode). Deze
verklaring hangt samen met het honkvaste karakter van de vinpootsalamander.
Vinpootsalamanders hebben de neiging om zich ieder jaar in hetzelfde water voort te
planten (Geraeds 2009) en bovendien bestaat er het vermoeden dat de
vinpootsalamander, evenals vele andere salamanders, vaak trouw blijft aan zijn/haar
geboortewater. Een dergelijke “trouwheid” aan een ondiep water zal er op den duur
echter toe leiden dat de dichtheid en de aanwezigheidskans van de vinpootsalamander
afneemt.
NATUURBALANS – LIMES DIVERGENS BV adviesbureau voor natuur & landschap
90 De vinpootsalamander in Noord-Brabant