DE VINPOOTSALAMANDER IN NOORD-BRABANT - Natuurbalans

goed ontwikkelde vegetatiestructuur. Wanneer eutrofiëring de overhand krijgt, neemt de
vegetatiestructuur vaak juist af.
Ondanks dat vanuit de literatuur bekend is dat bladafval (naast atmosferische depositie,
vervuild grondwater, bladafval, watervogels en slib) een bron vormt van eutrofiëring
(Brouwer et al. 2009; van Kessel et al. 2008) is het negatieve verband tussen de
aanwezigheid van bladafval en de vinpootsalamanderdichtheid (Tabel 4) vermoedelijk
niet toe te schrijven aan eutrofiëring. Dit aangezien de EGV al als maat voor eutrofiering
is toegevoegd in het model en de overige onderzochte kenmerken van het water enkel
in het regressiemodel worden opgenomen wanneer ze extra verklaarde variantie (in de
vinpootsalamanderdichtheid) toevoegen. Vermoedelijk is het negatieve verband tussen
de aanwezigheid van bladafval en de vinpootsalamanderdichtheid een gevolg van de
mate van bezonning. De aanwezigheid van bladafval gaat gewoonlijk gepaard gaat met
overhangende bomen en daaruit volgend beschaduwing. Vanuit de literatuur is bekend
dat beschaduwing van wateren een negatief effect heeft op vinpootsalamanders door
schaarste aan voedselbronnen. Bovendien hebben beschaduwde wateren met
temperaturen lager dan gemiddeld een verminderde overleving van eieren en larven
(Jakob et al. 2003). Dit doet vermoeden dat het voortplantingssucces lager ligt in
wateren met bladafval. Een relatie tussen de aanwezigheid van bladafval en het
voortplantingssucces is echter niet aangetroffen (Tabel 9).
Vanuit de literatuur is bekend dat eutrofiëring kan leiden tot de vorming van een dikke
sliblaag, dominantie van bepaalde plantensoorten, verslechtering van de waterkwaliteit
(hoge turbiditeit, lage zuurstofniveaus), overgroei (geheel dichtgroeien met
vegetatie/verlanding) van vegetatie en/of toxische niveaus aan nitraat, nitriet en
ammonium (Gustafson et al. 2009).
De resultaten suggereren dat een dikke sliblaag, die vaak in geëutrofieerde wateren
wordt gevormd, negatief is voor vinpootsalamander: een negatief verband is
waargenomen tussen de dikte van de sliblaag en de vinpootsalamanderdichtheid en een
negatieve trend tussen de dikte van de sliblaag en de aanwezigheid van
vinpootsalamander. Daarentegen lijkt een verhoging van de turbiditeit niet bij te dragen
aan het negatieve effect van eutrofiëring. Een verband tussen de turbiditeit van het
water en de vinpootsalamander (dichtheid/aanwezigheid/voortplantingssucces) is niet
waargenomen. Dit weerspreekt eerdere literatuur waarin wordt gesteld dat troebel
water amfibieën negatief beïnvloedt (Hecnar & M’closkey 1996; Knutson et al. 2004).
Het waargenomen positieve verband tussen vegetatiebedekking en de aanwezigheid van
vinpootsalamander is in overeenstemming met eerder onderzoek, waaruit naar voren
kwam dat vinpootsalamander met name begroeide wateren selecteren (Denoel &
Lehmann 2006). Dit suggereert dat een rijke vegetatie van belang is voor de
vinpootsalamander. Dit is vermoedelijk een gevolg van de bescherming die vegetatie
biedt tegen predatoren, de verhoging die het veroorzaakt in de productiviteit van
prooidieren en de geschikte plaats die het vormt voor eiafzet (Denoel & Lehmann 2006;
Gustafson et al.2006; Jakob 2003). De positieve relatie tussen de mate van vegetatie
en het voortplantingssucces is waarschijnlijk in hoofdzaak toe te schrijven aan het
belang van ondergedoken plantenbladeren bij de ovipositie (Geraeds 2009), maar zal
deels ook een gevolg zijn van de bescherming die vegetatie biedt aan de kwetsbare
larven en de grotere hoeveelheid prooidieren in wateren met een rijke vegetatie (Denoel
& Lehmann 2006; Gustafson et al.2006; Jakob 2003).
NATUURBALANS – LIMES DIVERGENS BV adviesbureau voor natuur & landschap
De vinpootsalamander in Noord-Brabant 93