DE VINPOOTSALAMANDER IN NOORD-BRABANT - Natuurbalans

droogstaan van het water in de larvenperiode. Dit wijst erop dat het wateroppervlak
potentieel een minder goede voorspeller is van de hydroperiode. Om een betrouwbare
uitspraak te kunnen doen over het effect van de hydroperiode is een vervolgonderzoek
van belang. Hierbij is het aan te raden om de hydroperiode van een water bij te houden
door vanaf de start van het voortplantingsseizoen (maart) elke maand de wateren te
inspecteren op de aanwezigheid van water.
Er kan geen uitspraak worden gedaan over de invloed van de steilheid van het
oevertalud en de dichtheid bootsmannetjes op de vinpootsalamander. Dit aangezien de
resultaten suggereren dat de steilheid van het oevertalud geen invloed heeft op de
vinpootsalamander en dat de dichtheid bootsmannetjes geen invloed heeft op het
voortplantingssucces van de vinpootsalamander terwijl de literatuur een negatieve
invloed van deze beide omgevingsfactoren heel aannemelijk maakt. De steilheid van het
oevertalud en de dichtheid bootsmannetjes zijn dan ook niet opgenomen in Figuur 34.
Microhabitats
Naast het onderzoek naar de invloed van de algemene kenmerken van het waterhabitat,
is het belang van de in het water aanwezige microhabitats ook onderzocht. De
afwezigheid van een verschil in de relatieve vinpootsalamanderbezetting (% bezette
wateren per gebied) tussen verschillende diepteklassen suggereert dat de
vinpootsalamander geen voorkeur heeft om zich op te houden bij een bepaalde diepte.
Daarentegen lijken vinpootsalamanders wel voorkeur te hebben voor bepaalde vormen
van bodembedekking; de relatieve vinpootsalamanderbezetting was hoger in vegetatie
klasse II (verticale structuur) en III (horizontale en verticale structuur) dan de sliblaag.
Dit houdt in dat wanneer vinpootsalamanders in een (potentieel) voortplantingswater
zowel de beschikking hebben over een gedeelte met een sliblaag als een begroeid
gedeelte dat zij zich met name zullen ophouden in het begroeide gedeelte.
Een verklaring voor de voorkeur van vinpootsalamanders om zich met name op te
houden in de vegetatie in plaats van de sliblaag is de bescherming die vegetatie biedt
tegen predatoren (Denoel & Lehmann 2006; Gustafson et al. 2006; Jakob 2003). De
aanwezigheid van Amerikaanse hondsvis in een water zal dit effect, d.w.z. de
verhoogde bescherming tegen predatoren in vegetatie, vermoedelijk versterken: de
Amerikaanse hondsvis, een potentiële predator van de vinpootsalamander, werd tijdens
bemonstering van de wateren juist met name aangetroffen in de sliblaag.
Een alternatieve verklaring voor de waargenomen voorkeur is gebaseerd op de
zuurstofarme omstandigheden die ontstaan als gevolg van een dikke organische
sliblaag. Mogelijk omringen de vinpootsalamanders zich met zuurstofbronnen, d.w.z.
vegetatie, om het lage zuurstofgehalte van het water (als gevolg van de sliblaag)
(Brouwer et al. 2009) te omzeilen.
Eutrofiëring en verzuring
De waargenomen negatieve relatie tussen de vinpootsalamanderdichtheid en/of
aanwezigheid en de EGV (als grove maat voor eutrofiering van zure vennen) is in
overeenstemming met de hypothese dat eutrofiëring een negatief effect heeft op het
voorkomen van vinpootsalamanders (Gustafson et al. 2009). De verwachte
optimumcurve is echter niet gevonden. Dit ondersteunt de studie van van Kessel et al.
2008, waaruit blijkt dat het voorkomen van vinpootsalamanders over een breed trofisch
niveau is verspreid.
De vaak aan eutrofiëring van vennen gekoppelde ontwikkeling van een sliblaag laat een
duidelijk negatief verband zien met de dichtheid van vinpootsalamander. Meest voor de
had liggende verklaring is de voorkeur van vinpootsalamander aan wateren met een
NATUURBALANS – LIMES DIVERGENS BV adviesbureau voor natuur & landschap
92 De vinpootsalamander in Noord-Brabant