SHIVA NATARAJA - Yoga Intervision

SHIVA NATARAJA OF EEN BEETJE VERLEGEN ZIJN WE ALLEMAAL (2)
(svadyaya: poging tot verkenning van ons zelf in termen van ontwikkeling)
- wat je van deze welhaast jongensdroom ook moge vinden, de fasegewijze indeling waar we
het hier over hebben, gaat, net als binnen de westerse ontwikkelingspsychologie voor de
eerste 25 jaar van ons leven het geval is, uit van het ervaringsgegeven dat voor iedere fase een
zogenaamde kritische of ideale periode geldt; de basis voor spiritualiteit bijvoorbeeld kan het
beste gelegd worden in onze jeugdjaren, in dezelfde jaren als gedurende welke we als vanzelf
onze taal leren; het zijn de jaren waarin de grote verhalen en de erbij behorende rituelen ons,
zonder dat we ze begrijpen of hoeven te begrijpen, zo biologeren; daarna mogen we ze
eventueel loslaten, vergeten, en dat gebeurt ook vaak; immers dan wenden we ons tot de
tweede fase (ashrama), te weten het realiseren van het zich in ons ontvouwende verlangen
naar relatie- en gezinsvorming, sociaal van betekenis zijn enz.; op het moment dat onze
kinderen die tweede fase betreden volgt, meestal weer van nature, vandaar de term “kritische
fase”, onze derde fase (ashrama); wat we in onze jeugd aan spirituele uitdrukkingsvormen
leerden komt nu terug, nu echter met de impact die erbij hoort; enz.
- vanuit deze “kritische fase-gedachte” kan het dus zijn dat, wanneer we bijvoorbeeld in fase
twee worden benaderd met gedachten en motieven die bij fase drie horen, dit op de nodige en
terechte weerstand stuit; tenzij het reeds-vroeg-gemotiveerden betreft; deze trekken zich
namelijk niets van dit soort indelingen aan; hetzij ze slaan fase twee als het ware over; door
bijvoorbeeld monnik of non te worden, in een ashram te gaan leven enz., hetzij ze plaatsen
hun fase twee mede resp. meteen in een spiritueel perspectief; ik kom daarop nog terug; ik
vind het dan ook volkomen terecht dat je protesteert wanneer relatievorming en het sociaal
van betekenis zijn op een wijze die tegelijk tot zelfontplooiing leidt, worden gediskwalificeerd
als substituten waarmee het realiseren van hogere idealen wordt vermeden; even leek het er
immers op dat ik dat deed …
- hoe dit ook zij, binnen de westerse geseculariseerde cultuur zowel als binnen de westerse
psychologie ligt er intussen niet meer zo´n accent op de levensfasen als voorheen; life-events,
traumatische gebeurtenissen, zoals sterfgevallen, ziekten en handicaps, werkeloos worden,
relatieproblemen enz., maar ook vreugdevolle zoals bevredigend werk, huwen, kinderen
krijgen enz., en hoe we daarmee dealen, zijn minstens zo belangrijk geworden
- ook de sinds de temperamentenleer uit de griekse oudheid actuele vraag naar wat ons nu
bepaalt: aanleg of omgeving, nature of nurture, temperament of karakter, endogene of
exogene invloeden, of hoe ook geformuleerd, lijkt op de achtergrond te zijn geraakt; vast en
zeker mede onder invloed van de medische en farmacologische technologie die ons steeds
meer “tot naar eigen wens maakbaar” lijkt te maken
- bovendien heeft zich intussen ook nog een andere kijkrichting afgetekend; ik doel op het
onderscheiden van “generatie van die en die jaren-groeperingen” en de daaraan gekoppelde
leefstijlen; meer en meer is er, met name vanuit de sociologie, aandacht voor de invloed die
uitgaat van de conjuncturele, sociaal-culturele tijdgeest op ons zelfbeeld, onze emotionele
uitrusting, onze set van normen en waarden; de tijdgeest die we tussen ons 15e en 25e jaar
aantreffen zou zeker zo vormend zijn voor de wijze waarop we gedurende ons verdere leven
in de wereld staan als onze opvoedingsgeschiedenis; het maakt een enorm verschil uit, voor
ieder van ons individueel, of we deel uit maken van wat men wel de huidige grenzeloze
generatie noemt dan wel of we horen bij de vroegere no future-generatie; soortgelijk geldt dit
17