SHIVA NATARAJA - Yoga Intervision

wijsheid, philosophia perennis, zoals men die ook wel noemt, die dus die ongelooflijke
verscheidenheid aan cultureel – , sociaaleconomisch - tijdafhankelijke uitdrukkingsvormen en
invloeden transcendeert, overstijgt; die zich daardoorheen beweegt, als een rustige
gelijkmatige voortstromende rivier, die ondanks het uiterst onrustige almaar veranderend
landschap, uitmondt in de zee, in bevrijding ? ja dus ! die bestaat ! en het is dáárop dat ik me
met shiva nataraja, mijn onderhavige schrijfsel, wil richten; niet zozeer op die eeuwige
waarheid zelve, maar op dát die er is
- vooreerst echter nog iets over de eerste vraag, de vraag naar waar volwassenheid uit bestaat;
bezien in psychologisch-humanistische zin; van daaruit ontstaat dan als vanzelf de overgang
naar de zelfrealisatiecontext met een hoofdletter z waar we zonet over spraken
- laat ik me voor een antwoord op de vraag naar volwassenheid wenden tot de
persoonlijkheidsleer uit de westerse psychologie; die voorziet namelijk in diverse
referentiekaders daarvoor; het referentiekader waartoe ik me het meest aangetrokken voelde
en voel is dat van de nijmeegse hoogleraar persoonlijkheidsleer hermans; hubert hermans, en
zijn vrouw els, zijn mijn belangrijkste opleiders op dat gebied geweest; de
persoonlijkheidsleer waarvan zij de grondleggers zijn noemt men wel “waarderingstheorie”;
deze theorie gaat ervan uit dat wij mensen, volwassen mensen dus, het vermogen hebben op
constructieve wijze betekenis te geven aan zowel onszelf alsook aan onze omgeving en dat we
dat ook moeten doen in plaats van daarin passief te blijven
- in dat laatste zijn we vrijer dan het dier; dieren zijn veel meer umweltgebonden dan wij; veel
sterker verwikkeld in vaste, genetisch bepaalde interactiepatronen, met relatief vaste
omgevingen, - biotopen schijnt dat te heten - , dan wij; het betekenis geven aan o n s z e l f ,
aan ons eigen leven, dat missen dieren, naar de wetenschap stellig meent, geheel; daarmee
maakt, althans voor mij, ons vermogen tot zelfreflectie deel uit van de kern van ons menszijn;
met zelfreflectie bedoel ik het kijken naar - , het beschouwen van onszelf; zoals wanneer we
op een afstandje kijken naar onze emoties, naar onze verlangens, naar onze doeleinden; zoals
wanneer we, bij tijd en wijlen, onze levensloop evalueren; dit drukt zich ook uit wanneer we,
om het maar eens in de termen van de christelijke mystiek te formuleren, op onze spirituele
reis, onze neigingen, onze gewoonten, ons karakter of ziel, onderwerpen aan een gestaag
omvormingsproces in de richting van, - christelijk geformuleerd - , het beeld waarnaar god
ons schiep; tegelijk echter is dit zelfreflectievermogen, indien dominant, onze gevangenis .. ik
kom daarop nog uitvoerig terug
- terug naar zingeving en zelf-vormgeving als kern van onze volwassenheid; om mensen
hierbij in praktische zin te helpen ontwikkelde het echtpaar hermans een methode van
begeleid zelfonderzoek, de zogenaamde zelfkonfrontatiemethode, afgekort: zkm, waar ik
zowel persoonlijk als in mijn beroepsleven veel aan heb gehad; op een gegeven moment
waren hermans en zijn vrouw met de uitwerking van hun materiaal zo ver gevorderd dat zij in
staat waren tot het verzorgen van een gepopulariseerde versie ervan; dat werd “het verdeelde
gemoed”; ik kan je dat boekje dus zeer aanbevelen; er zijn natuurlijk veel meer visies en
boeken over volwassenheid, zoals bijvoorbeeld maslov’s “psychologie van het menselijk
zijn”, dat boek vind ik ook zeer de moeite waard; ook de jungiaanse visie is de moeite waard;
maar dan zitten we al half in de transpersoonlijke sfeer; maslov en jung zijn namelijk
transpersoonlijk psychologen avant la lettre; misschien is de humanistische psychologie dat
überhaupt wel; in mijn mandalaverhaal, waarover direct meer, ga ik daar wat dieper op in -
temeer kan hermans’ boekje mogelijk voor je van belang zijn omdat ik heb geprobeerd om
daar waar hermans stopte verder te gaan; ik schreef een soort van vervolg op “het verdeelde
19