Download de pdf van het jaarboek. - Wiardi Beckman Stichting

More documents

Recommendations

Info

delijkheid aanvaardt en verantwoording aflegt, zoals Drees heeft gedaan40; of hij die nu krokodilletranen afscheidt en overigens precies weet wat anderen allemaal fout hebben gedaan, zoals Van der Goes41; of hij die met een glimlach toegeeft dat ‘wij het natuurlijk allemaal fout hebben gezien’, zoals Romme42. Want al die beoordelingsfouten hebben aan veel te veel mensenlevens een voortijdig en zinloos einde gemaakt. Industrialisatie en welvaartsvorming Het Plan van de Arbeid beschreef in 1935 het doel van de sociaal-democratie kortweg als volgt : ‘bestaanszekerheid bij een behoorlijk levenspeil voor iedereen’. De weg naar vrijheid herhaalde die formulering in 1951 en voegde daaraan toe: ‘een redelijke verdeling van het inkomen’. Daaraan is in die eerste vijftien jaar van de Partij van de Arbeid met energie, kennis van zaken en niet zonder succes gewerkt. De plan-socialisten hebben, wat de beoogde instrumente- ring betreft, ontegenzeglijk weinig succes gehad. Dat blijft een feit, of men nu het Plan zelf als maatstaf neemt dan wel De weg naar vrijheid 43 Immers, wat socialisaties betreft, bleef het bij de nationalisatie van de Nederlandse Bank in ’47 en de, op zichzelf belangrijke, Wet Toezicht Kredietwezen uit 1952. De beoogde nationalisatie van de mijnindustrie strandde al op katholieke onwil: deze weigering zou in de jaren na 1965 een geordende herstructurering van de industrie in Zuid-Limburg nog onevenredig moeilijk maken. Aan verdere socialisatie is nadien niet eens meer begonnen; de partij verloor er geleide lijk ook de belangstelling voor. Van centrale planning in de economie (laat staan, economi sche ordeningswetgeving) kwam evenmin veel terecht, minder zelfs dan in een land als Frankrijk. Het Centraal Planbureau werd niet de leidende instantie bij de ontwikkeling van imperatieve economische planning, maar een nationaal prognose- bureau, als zodanig overigens van groot politiek gezag. 30
Ook de PBO, naar het model van Hein Vos voorzien van sterke staatsleiding, kwam er niet. Het bleef bij een organisatie naar KVP-snit. Ook als zodanig, het is al opgemerkt, mislukte zij goeddeels. Zij schoot slechts wortel in de landbouw, de visserij en in het midden- en kleinbedrijf. Intussen leverde zij wel voor vele jaren een uiterst belangrijk adviesorgaan van de regering op: de Sociaal-Economische Raad. Nederland moge nooit een plan-socialistische economische ordening hebben gekend, de rol van de overheid in de economie werd een geheel andere dan die vóór de oorlog was geweest.44 Vooral de eerste tien jaren na ’45 zijn gekenmerkt door verregaande centrale overheidsleiding; veel daarvan is nadien gebleven, ook nadat een nieuwe coalitie met de v vd zich vanaf ’59 nog vol ‘liberaliserende’ voornemens had getoond. Allereerst waren er Lieftincks sterk progressieve tarieven in de inkomensbelastingen en voorts de drastische aanpak van particuliere vermogens via geldsanering, vermogensheffing ineens en vermogensaanwasbelasting. Vervolgens was er de centraal geleide loonpolitiek, aanvankelijk begeleid door de distributie van eerste levensbehoeften (tot de laatste bonnen in 1950 verdwenen) en later door prijsbeheersingsmaatregelen. Dat hele stelsel van tegelijk regulering en nivellering van inkomens, tot dan toe ongekend in de Nederlandse verhoudingen, heeft sterk bijgedragen aan herstel van de economie, relatief snel stijgende werkgelegenheid en stabiele ontwikkeling van de koopkracht. Daarbij voegde zich een strikte beheersing van huur- en pachttarieven, zij het dat daarvan in de jaren vijftig— onder druk van de kvp — geleidelijk en ten dele afscheid moest worden genomen. Dat dit niet zonder slag of stoot ging, bewijst de zogenaamde ‘huurcrisis’ in het derde kabinet-Drees (1955); de liberalisering van grondpolitiek en pachtprijzen, opgedrongen door het amendement-Biewenga (a r p) op de Wet Vervreemding Landbouwgronden van Mansholts opvolger A. Vondeling, zou de aanleiding vormen voor de breuk in de brede basis in 1958. 31
Page 1 and 2: Het zevende jaarboek voor het democ
Page 7 and 8: PERSONENREGISTER 168 PERSONALIA MED
Page 9 and 10: een beweging zonder geschiedenis dr
Page 11 and 12: nog steeds, twintig jaar na Nieuw L
Page 13 and 14: Deze twee opstellen hadden eigenlij
Page 15 and 16: Voor een algemeen beeld van die per
Page 17 and 18: aan te nemen dat de Partij van de A
Page 19 and 20: milieu en opleidingskansen van elka
Page 21 and 22: voorkeur hadden gegeven aan de cpn.
Page 23 and 24: net, zegt iets over de socialistisc
Page 25 and 26: was een conceptie die in de jaren z
Page 27 and 28: meenschap voor Kolen en Staal, met
Page 29: Dat geldt voorts voor Van der Goes
Page 33 and 34: ging het hier niet om ‘blauwdrukp
Page 35 and 36: Slot Het is er onmiskenbaar in die
Page 37 and 38: zin. Dat alles wordt niet ‘uit de
Page 39 and 40: den Uyl Arbeiderspers, Amsterdam 19
Page 41 and 42: Buitenlandse Zaken, Faculteit recht
Page 43 and 44: Socialisme en koloniën PETER VAN T
Page 45 and 46: koloniale bewind, met name de slech
Page 47 and 48: ogen van de oppositie was het een i
Page 49 and 50: deel te nemen aan het internationaa
Page 51 and 52: eginsel hoger stellen dan ons mater
Page 53 and 54: kan niet “per klasse” geschiede
Page 55 and 56: en verspilling van nationale kracht
Page 57 and 58: is gelegen [...] door vermindering
Page 59 and 60: van de overheid te versterken en de
Page 61 and 62: (Indonesian Press Agency) te Den Ha
Page 63 and 64: politieke rumoer liep het aantal in
Page 65 and 66: Industrialisatie moest worden gesti
Page 67 and 68: er een einde kwam aan de discussie
Page 69 and 70: noemen hier slechts NW-voorzitter K
Page 71 and 72: Noten i. P. van Tuiji, ‘Mijn posi
Page 73 and 74: MEINDERT FENNEMA/RUDY HENRIQUEZ De
Page 75 and 76: ook aan de Antillen kiesrecht toe t
Page 77 and 78: de economie van de Antillen enorm.
Page 79 and 80: de gekleurde Cura^aose middenklasse
Page 81 and 82:
Ondanks de interesse van de Stuw-me
Page 83 and 84:
ij uitstek, groeide explosief: in 1
Page 85 and 86:
De dp had uiteindelijk succes: de e
Page 87 and 88:
Ook de Nijmeegse hoogleraar F. J. F
Page 89 and 90:
t e n a a n z ie n v a n d e g e b
Page 91 and 92:
De positie van Aruba Doordat de dp
Page 93 and 94:
affinaderij op de Antillen te zulle
Page 95 and 96:
in navolging van Rients de Boer ‘
Page 97 and 98:
ook voor de PvdA, die juist op krit
Page 99 and 100:
8. R. A. Römer e.a., Cultureel moz
Page 101 and 102:
28. Het nieuwe kabinet stond onder
Page 103 and 104:
Profiel W. A. BUDDINGH ’ Een idea
Page 105 and 106:
In 1916 werd Goudriaan benoemd tot
Page 107 and 108:
arbeid er svertegenwoordiging ‘in
Page 109 and 110:
gesteldheid, een doelstelling, een
Page 111 and 112:
Ten slotte, is het socialisme een
Page 113 and 114:
ing. Vanuit die optiek moet de oplo
Page 115 and 116:
der Nederlandse sociaal-democratie
Page 117 and 118:
twee belangrijkste componenten van
Page 119 and 120:
in 1931 door Goudriaan als eerste i
Page 121 and 122:
een echt romantisch nationalist, in
Page 123 and 124:
verschillende instanties gedane voo
Page 125 and 126:
cialist zonder dogma’s’ in de j
Page 127 and 128:
3. S. de Wolfif, En toch...! Driekw
Page 129 and 130:
voor het behoud van welvaart, vrijh
Page 131 and 132:
Rode Familie SJAAK HUBREGTSE Uitgev
Page 133 and 134:
men het eerste exemplaar in gebruik
Page 135 and 136:
prospectussen, maar wordt er geadve
Page 137 and 138:
Van een aanhangsel van de s d a p w
Page 139 and 140:
en katholieke volksdelen) en de wei
Page 141 and 142:
pretenties dan het front te zijn va
Page 143 and 144:
nonfiction (45%), 44 fiction (35%)
Page 145 and 146:
De a p begon ook al snel met het ve
Page 147 and 148:
De Tweede Wereldoorlog Andries Blit
Page 149 and 150:
linkse en Oranjegezinde boeken en b
Page 151 and 152:
Zaandam), en organiseerde ‘Litera
Page 153 and 154:
de aandeelhouder PvdA; een door alg
Page 155 and 156:
Binnen de afdeling nonfiction werd,
Page 157 and 158:
Salden werd een van de belangrijkst
Page 159 and 160:
worden gesloten. Het Vrije Volk ver
Page 161 and 162:
organisatie ook’. Die onafhankeli
Page 163 and 164:
pelijke en morele geborneerdheid, k
Page 165 and 166:
de beginjaren van het Nederlandse s
Page 167 and 168:
Personenregister Adama van Scheltem
Page 169 and 170:
Fortuyn, Pim: 37,41 Fowler-Wright,
Page 171 and 172:
Lier, Th. A. J.M. van: 15, 23,33, 3
Page 173 and 174:
Tromp, Bart: 38 Trotski, L.D.: 161
Page 175:
Sjaak Hubregtse (geb. 1944) studeer
show all

Download de pdf van het jaarboek. - Wiardi Beckman Stichting

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?