Rijksmuseum Amsterdam Jaarverslag 1998

Kastanjes en koffie
Twee aanwinsten van Amsterdams zilver
48
Tentoonstellingen zijn bij uitstek gelegenheden
om nog onbekende kunstwerken onder
de aandacht te brengen. Zo werd op ‘De
Lelijke Tijd. Pronkstukken van Nederlandse
Interieurkunst 1835–1895’ een paar schitterende
Amsterdamse kastanjevazen voor het
voetlicht gebracht. Onlangs slaagde het
Rijksmuseum er in ze te verwerven.
Een tweede aanwinst van Amsterdams zilver konden
wij verwerven met gelden geschonken door de
Jaffé-Pierson Stichting. Dit betreft een uitzonderlijk
vroege koffiefilterkan, die een belangrijk
nieuw element toevoegt aan de verzameling
Amsterdams empire zilver.
Deze aanwinsten passen in het streven van de
afdeling beeldhouwkunst en kunstnijverheid om
goede voorbeelden te verwerven van 19de-eeuwse
kunstnijverheid. Dat is niet eenvoudig omdat de
kwaliteit van de voorwerpen, zeker hier te lande,
toen aanzienlijk minder was dan in de eeuwen
daarvoor. Daarom is het des te verheugender wanneer
er nieuwe hoogtepunten uit deze periode aan
de verzameling kunnen worden toegevoegd.
De koffiefilterkan uit circa 1809–1812 is één
van de eerste voorbeelden van een nieuw type
voorwerp waarin de koffie met behulp van een
filtersysteem gezet kon worden. De gemalen koffie
komt tussen de twee filters die zich in het bovenste,
afneembare gedeelte van het lichaam bevinden.
Bij het traditionele model kraantjeskan zonk
de koffiedrab op de bodem. In tegenstelling tot
vroegere modellen heeft deze kan een schaars versierde,
doorgaande vorm, waarin het komfoor is
geïntegreerd. Hiermee is hij representatief voor
de strakke Amsterdamse stijl uit het begin van de
19de eeuw. Dat de maker Hendrik Smits hiermee
nog zoekend was naar de meest ideale oplossing
voor dit nieuwe type gebruiksvoorwerp blijkt uit
Hendrik Smits, geleverd door de Fa. Diemont
Koffiefilterkan Amsterdam, circa 1809–1812
Zilver, het komfoor van koper, de knoppen en
grepen van ebbenhout
H. 38,9 cm., br. 13,9cm., d. 19 cm.
Inv. nr BK-1998-99
Aankoop met gelden geschonken door de Jaffé-
Pierson Stichting