Rijksmuseum Amsterdam Jaarverslag 1998

gend zijn daarbij bij voorbeeld de negen monumentale
koperen etsplaten van de eerste
Nationale Kaart van Nederland, de vroeg 19deeeuwse
diorama’s van Suriname, de modellen van
een houtzaag- en watermolen en de soldatenkist
van de vermaarde patriot J.W.Daendels.
Ook zijn er belangrijke aanwinsten verworven
voor deze nieuwe opstelling, zoals het schilderij
van P.C. La Fargue Gezicht op de kom van Leidschendam
met trekschuiten. Het absolute pronkstuk is het
portret van de eerste koningin van Nederland,
Hortense de Beauharnais.
Meer dan voorheen wordt aandacht besteed
aan de wisselwerking tussen Nederland en andere
culturen en de bijzondere artistieke voortbrengselen
die daar het resultaat van zijn. Hoewel de
relatie met Azië (Japan, Indonesië, Sri Lanka en
India) nog steeds een belangrijke plaats inneemt,
wordt nu ook speciale aandacht gegeven aan
Suriname en aan West- en Zuid- Afrika.
In politiek en staatkundig opzicht is duidelijker
dan voorheen benadrukt in welke mate de
Bataafs-Franse periode volgens de laatste inzichten
de basis legde voor de moderne nationale
eenheidsstaat. Daarmee wordt een historisch platform
geboden voor actuele discussies zoals die
gevoerd worden over de nationale identiteit.
Ook is alle beteksting vernieuwd en geheel tweetalig
gemaakt, een must voor een museum waar
meer dan de helft van de bezoekers uit
buitenlanders bestaat. De beteksting is gesystematiseerd
en geeft veel meer informatie dan voorheen.
Waar nodig zijn de tekstborden ter oriëntatie
van landkaartjes voorzien. Dankzij de gewijzigde
opstelling en de nieuwe vitrines komen met name
de historisch belangrijke, maar soms minder in
het oog springende voorwerpen nu beter tot hun
recht.
De gehele herinrichting heeft zich in 11 maanden
afgespeeld. In die periode zijn in twee fasen
1200 objecten en schilderijen van zaal verwijderd,
ingepakt en elders opgeslagen, werden alle zalen
gestuct en geschilderd, is de bedrading vervanging
en zijn vervolgens alle voorwerpen in een
deels nieuwe opstelling met nieuw geschreven
teksten teruggeplaatst. Zeer belangrijk voor de
verbetering van de presentatie was het ‘lijstenproject’:
van veel schilderijen waren in de 70-er jaren
de originele lijsten vervangen door eenvormige en
eenvoudige lijsten. Door de afdeling schilderijen
zijn nu zoveel mogelijk de originele lijsten teruggebracht.
De afdeling beschikt nu ook over een eigen
ruimte voor tijdelijke presentaties en tentoonstellingen.
De eerste tentoonstelling ‘Sawasa, Japanese
export art in black and gold’ liet zien hoe verbluffend
mooi producten kunnen zijn die voortkomen
uit twee verschillende culturen. Met een
‘Speerpuntexpositie’ in samenwerking met het
Algemeen Rijksarchief werd aandacht besteed aan
het tot stand komen van de Staatsregeling van
1798 en de Grondwet van 1848, respectievelijk
200 en 150 jaar geleden. Het samenwerkingsverband
met NRC Handelsblad om onder de titel
‘Document Nederland’ jaarlijks een fotograaf een
documentaire fotografieopdracht te geven, had
als eerste resultaat een fotopresentatie van werk
van Catrien Ariëns over ‘De Zondag’.
De herinrichting van de presentatie gaat ook
gepaard met een aantal andere activiteiten. Zo is
er een nieuwe serie prentbriefkaarten gedrukt,
werkt Nelleke Noordervliet aan een algemeen
publieksboek en is door de afdeling educatie en
voorlichting een zestal mappen vervaardigd voor
specifieke doelgroepen. Voor een breed publiek is
de serie 20 eeuwen Nederland en de Nederlanders
waarbij het Rijksmuseum samenwerkt met uitgeverij
Waanders.
Verzamelen en presenteren van de Nederlandse
geschiedenis is nu al bijna twee eeuwen lang een
van de hoofddoelstellingen van het Rijksmuseum.
Met de nieuwe presentatie en de daaromheen
geplande activiteiten heeft de invulling van deze
rol een nieuw elan gekregen.
59