Kliek hier vir die 2013 joernaal - Stamboek

waarom
Dié vraag word dikwels gevra deur mense wat gaan ramme koop. Die antwoord is eintlik voor die hand
liggend. Jy koop ‘n stoetram omdat jy dan weet wat jy koop. Die ou gesegde dat jy moet meet om te weet
staan nog steeds. Wie koop ‘n ram, ten duurste,op ‘n veiling, waarvan geen inligting bekend is nie? Dis ‘n skoot
in die donker en wie kan dit vandag bekostig?
dormer 2013
Wat ‘n stoetram anders maak is die feit dat hy, sy voorouers
en verwantes aangeteken is en dat die produksiewaarde
van hierdie diere bepaal is deur aantekening van
stamboom inligting sowel as die produksie wat hulle en
hulle verwantes behaal het. BLUP (Best Linear Unbiased
Prediction) is die metode wat gebruik word om hierdie
voorspelde teelt waardes te bereken. Die ram se
produksievermoë word dus deur sy eie en die produksie
van sy verwantes bepaal.
Telersgenootskappe, wat die beskermliggaam is van ‘n ras,
doen baie moeite om die unieke einskappe van die ras te
bewaar en om dit uit te bou. Dis immers wat die ras in die
eerste plek anders en uniek maak. Rasstandaarde word
noukeurig opgestel en deeglik deur die raad bespreek en
toegepas deur die inspekteurs. ‘n Ram wat goedgekeur
is om op ‘n veiling, wat onder die beskerming van die
Genootskap gehou word, aangebied te word is dus deur
‘n hele proses van seleksie en keuring. Al wat nou oorbly
is om na die teeltwaardes van die diere te kyk en of die
dier op die oog goed genoeg is en aanvaarbaar is vir
die koper. Die balans tussen die syfers en die oog moet
nooit uit die oog verloor word nie en bly altyd
belangrik. Met die oog kan die koper sien
wat op die dier aangaan soos sy bouvorm,
funksionele eienskappe ens., en die
syfers sal vir die koper wys wat hy nie
fisies op die diere kan sien nie. Dis nie
moontlik om met die oog te sien of
‘n ram se nageslag gaan presteer nie.
Deur net met die oog of net na die
syfers te kyk kan die voornemende koper baie maklik
die verkeerde ram koop. Kopers maak soms die fout om
die duurste ram te wil koop en te dink dat dit die beste
ram is vir sy kudde. Dis nie altyd waar nie. Die eerste ding
wat die voornemende koper moet weet is waarvoor hy
moet gaan soek op die veiling. Hy moet weet wat hy in
sy kudde nodig het en nie die eerste mooiste ram koop
nie. Met hulpmiddels soos BLUP is dit moontlik om die
diere se teeltwaardes te bepaal en kan die koper die
regte ram koop. Die koper moet dus eers weet wat hy
wil regstel in sy kudde voor hy besluit op ‘n spesifieke
ram. Reproduksie is dié belangrikste eienskap waarvoor
geselekteer moet word en die ram wat aangekoop word
se reproduksiewaardes moet hoog wees. Indien die
koper swaar speenlammers wil teel gaan hy dit nie regkry
sonder ooie wat nie melk het nie en nie hul lammers kan
grootmaak nie. Die ram wat hy wil koop moet dus goeie
teeltwaardes hê vir melkproduksie en groei.
Met die aankoop en gebruik van ‘n ram wat nie die
gewensde gene het nie is dit moeilik om die ongewensde
gene uit die kudde te teel en dit neem jare om ‘n ram se
nageslag uit ‘n kudde te kry. Die teenoorgestelde is ook
waar dat die goeie gene van die regte ram lank in die
kudde sal agterbly en sodoende die kudde verbeter.
Boerdery is ‘n presisiebedryf en boere kan nie meer bekostig
om oningeligte besluite te neem nie, veral nie as dit by die
aankoop van teelramme kom nie. Wees dus voorbereid
wanneer ‘n ram aangekoop moet word en koop die
stoetram by telers en veilings waar jy weet wat jy koop.
- Herman Labuschagne
22