Kliek hier vir die 2013 joernaal - Stamboek
Kliek hier vir die 2013 joernaal - Stamboek
Kliek hier vir die 2013 joernaal - Stamboek
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
' n ondersoek na <strong>die</strong><br />
ekonomiese volhoubaarheid van semi-intensiewe en intensiewe<br />
skaapboerdery in <strong>die</strong> oostelike hoëveldstreek van Suid Afrika<br />
IIn <strong>hier</strong><strong>die</strong> stu<strong>die</strong> is <strong>die</strong> ekonomiese volhoubaarheid van semi-intensiewe en intensiewe skaapboerdery<br />
in <strong>die</strong> Oostelike Hoëveldstreek van Suid-Afrika ondersoek. Aangesien semi-intensiewe en intensiewe<br />
skaapboerdery redelik nuut in Suid-Afrika is, en <strong>die</strong> werklike omvang van <strong>die</strong> verandering nog nie bepaal<br />
is nie, was dit belangrik om vas te stel wat skaapboere in <strong>die</strong> Oostelike Hoëveld reeds doen om lam- en<br />
speenpersentasies te verhoog.<br />
‘n Ondersoek is d.m.v. vraelyste gedoen by boere<br />
wat ekstensiewe, semi-intensiewe en intensiewe<br />
skaapboerdery bedryf. Altesaam 35 respondente het<br />
<strong>die</strong> vraelyste voltooi waarvan 29 vraelyste volledig was<br />
en dus <strong>vir</strong> <strong>die</strong> stu<strong>die</strong> gebruik is. Mnr. Manie Wessels<br />
van <strong>die</strong> plaas Mamre in <strong>die</strong> Vrede distrik het <strong>die</strong> stu<strong>die</strong><br />
gedoen as vereistes <strong>vir</strong> ‘n Magistergraad in <strong>die</strong> Sentrum<br />
<strong>vir</strong> Volhoubare Landbou, Landelike Ontwikkeling en<br />
Voorligting (Fakulteit Natuur- en Landbouwetenskappe),<br />
aan <strong>die</strong> Universiteit van <strong>die</strong> Vrystaat onder leiding van<br />
Mnr. Hendrik van Pletzen van Voermol Voere.<br />
Volgens <strong>die</strong> ondersoek is daar geweldig baie druk op<br />
skaapboerdery weens <strong>die</strong>fstal en roof<strong>die</strong>re. Dit blyk<br />
egter dat roof<strong>die</strong>re <strong>die</strong> grootste faktor is wat verliese<br />
by lammers veroorsaak. Van <strong>die</strong> respondente het tot<br />
20 % van hulle lammers aan roof<strong>die</strong>re per jaar verloor.<br />
Ná <strong>die</strong> oorskakeling van ekstensiewe skaapboerdery na<br />
semi-intensiewe of intensiewe skaapboerdery, is <strong>hier</strong><strong>die</strong><br />
verlies grootliks uitgeskakel. Die oorskakeling na ‘n semiintensiewe<br />
of intensiewe stelsel verg o.a. meer arbeid en<br />
<strong>die</strong> koste implikasie kan nie buite rekening gelaat word<br />
nie. Die voordeel van <strong>die</strong> verhoging in arbeidsinsette<br />
is dat beter toesig en beheer plaasvind wat verliese<br />
aansienlik laat daal, en dus <strong>die</strong> verhoging in arbeidskoste<br />
regverdig.<br />
Infrastruktuur by <strong>die</strong> vestiging van ‘n semi-intensiewe<br />
en intensiewe stelsel kan ‘n groot finansiële impak op<br />
kapitale investering hê. Dit blyk egter dat <strong>die</strong> meeste<br />
respondente bestaande infrastruktuur teen lae koste<br />
omskep of infrastruktuur met ander funksies deel.<br />
Wat direk toedeelbare kostes betref, is voerkoste <strong>die</strong><br />
grootste komponent en respondente met ekstensiewe<br />
skaapboerdery spandeer R217.60 gemiddeld per ooi.<br />
Respondente in ‘n semi-intensiewe boerdery stelsel<br />
spandeer R376.20 aan voeding, dus R158.60 meer as boere<br />
in ‘n ekstensiewe stelsel. Respondente met intensiewe<br />
skaapboerdery spandeer R448.20 aan voeding, d.w.s.<br />
R72 meer as semi-intensiewe boere en R230.60 meer as<br />
ekstensiewe boerdery.<br />
Figuur 1. Voerkoste per ooi in <strong>die</strong> verskillende boerderystelsels<br />
dormer <strong>2013</strong><br />
24<br />
R450.00<br />
R400.00<br />
R350.00<br />
R300.00<br />
R250.00<br />
R200.00<br />
R150.00<br />
R100.00<br />
R50.00<br />
R0.00<br />
R217.00<br />
Ekstensief<br />
R376.00<br />
Semi-intensief<br />
R448.00<br />
Intensief
Change language