Kliek hier vir die 2013 joernaal - Stamboek
Kliek hier vir die 2013 joernaal - Stamboek
Kliek hier vir die 2013 joernaal - Stamboek
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>vir</strong> maksimum produksie van vloeibare bies en om <strong>die</strong> geboorteproses te vergemaklik en te versnel wat alles<br />
meehelp om lamvrektes tot ‘n minimum te beperk en dus ‘n hoë lamoorlewing (> 95 %) te verseker. Aanvulling<br />
van kritieke spoorelemente en vitamienes moet gedurende laatdragtigheid voorsien word.<br />
Sodra <strong>die</strong> ooi gelam het, word na ‘n laktasierantsoen (melkproduksierantsoen) oorgeskakel om hoë melkproduksie<br />
te verseker asook massaverlies van lakterende ooie te beperk. Die teikendoelwit gedurende laktasie is om<br />
lamgroeitempo te maksimeer asook om <strong>die</strong> lakterende ooie se massaverlies in vroeë laktasie tot minder as 40 g/<br />
dag te beperk om ‘n hoë lampersentasie met daaropvolgende lamseisoen te verseker.<br />
Kruipvoeding is ‘n bestuurshulpmiddel wat gebruik kan word om skaapboerdery meer winsgewend te maak (Roux,<br />
2011). Kruipvoeding is <strong>die</strong> betalendste vorm van voeding omdat dit ‘n hoër speenmassa op ‘n vroeër ouderdom<br />
verseker. As gevolg van vroeër speen kan dus meer ooie aangehou word terwyl dit ook ‘n hoër lampersentasie<br />
met <strong>die</strong> daaropvolgende lamseisoen tot gevolg het. Kruipvoeding moet aan sogende lammers voorsien word<br />
sodra <strong>die</strong> ooie <strong>die</strong> lamhokke verlaat. Die teikendoelwit is om maksimum lamgroeitempo (> 300 – 350 g/dag) te<br />
handhaaf sodat <strong>die</strong> lammers reeds so vroeg as 60 dae ouderdom gespeen kan word, mits hulle minstens 25 kg<br />
weeg. Weens <strong>die</strong> uiters doeltreffende voeromsetting van <strong>die</strong> jong lam moet alles moontlik gedoen word om te<br />
verseker dat <strong>die</strong> lam volgens sy maksimum genetiese groeipotensiaal groei. Om dit te bereik, moet ‘n baie hoë<br />
gehalte kruipvoer (18 % proteïen) gevoer word en daar moet ook <strong>vir</strong> voldoende kruipvoervreetspasie voorsiening<br />
gemaak word.<br />
Deur lammers vroeg te speen en <strong>die</strong> lammers wat <strong>vir</strong> <strong>die</strong> slagmark geoormerk is in ‘n voerkraal af te rond, kan<br />
meer ooie aangehou word terwyl terselfdertyd waarde tot <strong>die</strong> lammers toegevoeg word. Met speen word alle<br />
markklaarlammers asook <strong>die</strong> 10 tot 15 % swakste (klein en boepenslammers) verkoop, want ‘n swak lam kan<br />
nie “reg” gevoer word nie. Die teikendoelwit met <strong>die</strong> afronding van lammers is om <strong>die</strong> groei te maksimeer en<br />
<strong>die</strong> staandae te minimaliseer. Hoe korter <strong>die</strong> tyd is vanaf ‘n lam gebore is totdat hy geslag word, hoe meer<br />
winsgewend is skaapboerdery. Die mees winsgewende lam is <strong>die</strong> een wat vinnig groei en vinnig bemark kan<br />
word, want vinniggroeiende lammers is <strong>die</strong> doeltreffendste omsetters van voer na vleis (Anderson, 2005). Vir<br />
maksimum winsgewendheid moet lammers geslag word sodra hulle groei begin afplat. Spesiale rantsoene moet<br />
<strong>vir</strong> elk van <strong>die</strong> afronding van lammers in voerkrale; weimielies of op aangeplante weiding geformuleer word om<br />
groei te maksimeer en <strong>die</strong> aantal staandae in <strong>die</strong> voerkraal of aantal weidae op weiding te minimaliseer (Notter et<br />
al., 1991). Met <strong>hier</strong><strong>die</strong> spesiale rantsoene kan ‘n “mielieprys” van tot R3700/ton gerealiseer word terwyl lammers<br />
op goeie gehalte, aktief-groeiende weiding bykans <strong>die</strong>selfde groeitempo as in ‘n voerkraal kan handhaaf.<br />
Samevatting<br />
Optimum produksie en maksimum winsgewendheid word bereik deur ‘n kombinasie van verbeterde<br />
genetiese potensiaal (teelmateriaal); toepassing van sleutelbestuurspraktyke en inname van gebalanseerde<br />
voedingstowwe (Larsen, 2007). Om dus maksimum doeltreffendheid van skaapboerdery te verseker, moet <strong>die</strong><br />
regte voedingstowwe gedurende elke stadium van <strong>die</strong> reproduksieproses voorsien word (Blache & Martin, 2009),<br />
dus presisievoeding. Om ‘n intensiewe skaapboerdery winsgewend te bedryf, moet <strong>die</strong> teikendoelwit van elke<br />
fisiologiese stadium bereik word. Rykdom lê nie in <strong>die</strong> aantal ooie nie, maar in <strong>die</strong> aanwending van tegnologie.<br />
Die gebruik van moderne tegnologie asook <strong>die</strong> nuutste skaapbestuur- en voedingspraktyke bied veeprodusente<br />
‘n groot geleentheid om hulle skaapkuddes se uitsetprestasie (kilogram vleis en wol geproduseer/ha/jaar) en<br />
doeltreffendheid te verbeter (Lynch & Hanrahan, 2011). Volgens Lynch en Hanrahan (2011) het <strong>die</strong> top 25 % plase<br />
in hulle ondersoek 35 % meer kilogram lamkarkas/ha geproduseer as <strong>die</strong> gemiddelde van al <strong>die</strong> plase weens <strong>die</strong><br />
gebruik van moderne tegnologie en <strong>die</strong> nuutste boerderypraktyke, sonder om <strong>die</strong> ooigetalle te verhoog (Lynch<br />
& Hanrahan, 2011).<br />
- Dr. Jasper Coetzee Pr.Sci.Nat. (Anim.Sci.) Ph.D. (Agric.) Stell.<br />
Professionele Veekundige (400328/83); Skaapvoeding- en Bestuurspesialis Konsultant<br />
076 846 8800 & jasperco@iafrica.co.za
Change language