Waar wij trots op zijn - Ontdekker van het jaar - Universiteit Leiden

More documents

Recommendations

Info

30 Bijna op het laatste nippertje besloot Elke Krekels (1981) om niet medicijnen te gaan studeren in Leiden, maar Bio-Farmaceutische Wetenschappen. Toch verdween de oude wens om arts te worden niet helemaal. Ze ging daarom onderzoek doen dat nauw verbonden is aan de kliniek. Ze promoveerde in Leiden en is nu postdoc in Uppsala.
Elke Krekels Leiden ACADEMIC Center for Drug Research De juiste dosering voor de kleintjes Dat artsen aan kinderen een lagere dosis geneesmiddelen moeten voorschrijven dan aan volwassenen is logisch, maar niemand weet goed hoeveel minder. Kinderen zijn niet alleen kleiner, maar hun lichaam gaat ook anders met geneesmiddelen om; het breekt ze bijvoorbeeld langzamer af. Het is heel lastig om te meten hoe snel de afbraak bij kinderen verloopt. Maar met speciale statistische technieken kon Elke Krekels dat wel halen uit medische gegevens. Daarmee stelde ze een doseeradvies op voor morfine; dezelfde methode is toepasbaar op een aantal andere medicijnen. Elke Krekels kan met recht trots zijn op haar ontdekking. Die is eigenlijk nogal onthutsend: baby’s die morfine nodig hebben na een operatie krijgen doorgaans een hogere dosis dan nodig is, soms zelfs de dubbele hoeveelheid. En peuters krijgen juist te weinig. Krekels verwacht dan ook dat de doseervoorschriften die zij ontwikkelde snel worden opgepakt als haar publicatie daarover eenmaal is verschenen. Na haar studie Bio-Farmaceutische Wetenschappen kon ze terecht op een gezamenlijke promotieplaats van de universiteiten van Leiden en Rotterdam. De opdracht was om uit te zoeken hoe artsen geneesmiddelen voor baby’s en peuters moeten doseren; tot de baby’s behoorden ook kinderen die te vroeg geboren zijn. Het ging in de eerste plaats om morfine. De kinderen krijgen dat om pijn te bestrijden, maar het effect verschilt nogal. Krekels: “Je zou willen dat de doseervoorschriften voor deze kleintjes aan dezelfde eisen voldoen als die voor volwassenen. Maar er bestaan nog geen goed onderbouwde doseervoorschriften voor jonge kinderen. Men moet afgaan op wat volwassenen krijgen, terwijl kinderen heel anders op medicijnen reageren.” Dat verschil zit hem niet zozeer in wat het medicijn in het lichaam doet, maar in wat het lichaam met het medicijn doet, legt ze uit. Een ingenomen of toegediend medicijn wordt omgezet in een andere stof of afgebroken. Daarvan hangt af in welke concentratie de werkzame stof in het bloed zit en die concentratie bepaalt hoe sterk de werking is. De juiste dosis is die hoeveelheid waarbij de gewenste concentratie ontstaat. Vooral de snelheid waarmee een geneesmiddel wordt afgebroken is van belang voor de bloedspiegel. De afbraaksnelheid in het volwassen lichaam kunnen onderzoekers makkelijk bepalen. Ze geven patiënten en gezonde vrijwilligers het middel in verschillende doses, prikken van tijd tot tijd bloed en bepalen de concentratie daarin. Maar bij jonge kinderen kunnen ze dat om ethische redenen niet doen en het zou ook lastig zijn om vaak een buisje bloed af te nemen. En juist de afbraaksnelheid blijkt bij kinderen heel anders te zijn dan bij volwassenen. Krekels wilde toch de afbraaksnelheid van morfine bepalen bij baby’s en peuters. Nette, gestandaardiseerde metingen van morfineconcentraties in bloed waren dan wel niet beschikbaar, maar ze kon aan minder mooie gegevens komen. “We liftten mee met de behandeling van deze kinderen. Als ze morfine kregen, werd de dosis genoteerd. En bij elk kind werd wel een paar keer bloed geprikt; dat bloed konden wij gebruiken om de morfineconcentratie te meten.” 31
Page 1 and 2: Waar wij trots op zijn de ontdekkin
Page 3 and 4: Inhoud De Faculteit der Wiskunde en
Page 5 and 6: C.J. Kok prijzen en de facultaire o
Page 7 and 8: • Simon Portegies Zwart (Sterrewa
Page 9 and 10: C.J. Kok publieksprijs Genomineerde
Page 11 and 12: Matteo Brogi Sterrewacht Leiden De
Page 13 and 14: Bron: ESO/Digitized Sky Survey 2 De
Page 15 and 16: Sense Jan van der Molen Leids Insti
Page 17 and 18: Versimpelde weergave van kwantumint
Page 19 and 20: Markus Heydenreich Mathematisch Ins
Page 21 and 22: Het tweedimensionale rooster waarin
Page 23 and 24: Arno Knobbe Leiden Institute of Adv
Page 25 and 26: English summary Whether it concerns
Page 27 and 28: Marthe Walvoort Leids Instituut voo
Page 29: 29 English summary As opposed to th
Page 33 and 34: Morfine concentraties in het bloed
Page 35 and 36: Ewa Snaar-Jagalska Instituut Biolog
Page 37 and 38: Dit microscopische beeld van een ze
Page 39 and 40: Stefano Cucurachi Centrum voor Mili
Page 41 and 42: English summary Human activities ha
Page 43 and 44: Vincent Merckx Nationaal Herbarium
Page 45: Mycoheterotrofe planten stelen suik
Page 48 and 49: Proefschrift van het jaar 2011 & de
Page 50 and 51: Suggesties voor onder de kerstboom
Page 52: Faculteit der Wiskunde & Natuurwete

Waar wij trots op zijn - Ontdekker van het jaar - Universiteit Leiden

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?