Magazine Chronisch Ziek - Week van de chronisch zieken

Projecten van ZonMw
Werken met
schizofrenie
Een klankbord voor mensen
met schizofrenie
Snel zoeken naar betááld werk, samenwerking
van arbeidsbegeleiders en GGz-hulpverleners
en langdurige ondersteuning. Dat zijn de
belangrijkste ingrediënten van IPS, Individual
Placement and Support. Deze arbeidsrehabilitatiemethode
is bedoeld om mensen met ernstige
psychische stoornissen zoals schizofrenie
aan betaald werk te helpen. Want deze groep
mensen met chronische aandoeningen vindt
heel moeilijk werk en al helemaal moeilijk
betááld werk. Tot dusver lukt dat slechts 10%
van hen. IPS is in de Verenigde Staten ontwikkeld
en in pilots op vier plaatsen in Nederland
uitgeprobeerd. Het Trimbos-instituut en het
Kenniscentrum Rehabilitatie hebben de ervaringen
onderzocht. De invoering slaagde in de
ene regio beter dan de andere, maar gemiddeld
bleek 18% van de deelnemers na twee
jaar ‘gewoon’ werk te hebben gevonden, en
3% werk in een sociale werkvoorziening. De
mensen die IPS toepasten, wilden graag met
de methode blijven werken. Daarom is het
Kenniscentrum Rehabilitatie bezig IPS bij GGzinstellingen
overal in Nederland in te voeren.
Met succes. IPS is nu opgenomen in de richtlijn
voor schizofrenie. Er is een Platform IPS
waaraan een groeiend aantal Gz-instellingen
deelneemt. En steeds meer GGz-teams werken
met IPS, waaronder GGz Noord-Holland Noord,
GGz Dijk en Duin, GGz Meerkanten en
Mentrum. Mensen met schizofrenie kunnen
dus op steeds meer plaatsen terecht voor
begeleiding naar een betaalde baan.
Surf voor meer informatie naar
www.kenniscentrumrehabilitatie.nl
of www.trimbos.nl
en zoek op IPS of supported
employment (SE).
Lotgenotengroepen voor mensen met schizofrenie
en psychosen komen moeilijk van de
grond. Bij GGz-instellingen werden ze tot voor
kort vrijwel niet aangeboden. En het organiseren
ervan is voor mensen met deze chronische
aandoeningen zelf veelal een te zware klus.
Het Universitair Medisch Centrum Groningen
(UMCG) heeft nu landelijk onderzocht hoe lotgenotengroepen
voor mensen uit deze doelgroep
toch met succes kunnen draaien. Het
UMCG organiseerde daartoe samen met vijf
GGz-instellingen, van Den Haag tot
Winschoten, verschillende lotgenotengroepen
en onderzocht de effecten van deelname.
Onderzoekster Stynke Castelein is razend
enthousiast over de resultaten. ‘Het werkt
super,’ zegt ze. ‘De deelnemers hebben er heel
veel aan. Ze krijgen een groter netwerk, de
sociale steun neemt toe en hun psychotische
symptomen nemen af. Na afloop van de groep
zijn ze optimistischer en kunnen ze beter voor
zichzelf zorgen.’
De deelnemers vinden het prettig dat ze de
ruimte kregen om over zichzelf te vertellen.
‘Dit is de eerste keer dat ik over mijn problemen
kan praten,’ meldt de een. Een ander
meent dat hij dankzij deelname aan de groep
geen psychose heeft gekregen, een derde heeft
ingezien dat hij echt beter zijn pillen kan blijven
slikken. De herkenning en erkenning die
lotgenotencontact zo belangrijk maken, blijken
erg effectief. ‘Een klankbord hebben is voor
iederéén belangrijk,’ zegt Castelein.
Anders dan andere lotgenotengroepen worden
deze groepen begeleid door verpleegkundigen.
Een paar keer is geprobeerd om de begeleiding
over te dragen aan een ervaringsdeskundige,
zegt Castelein, maar dan hield de groep al
spoedig op te bestaan. Voor deze doelgroep is
begeleiding door een professional nodig, concluderen
de onderzoekers. De specifieke aandoening
van de deelnemers maakte ook een
andere aanpassing nodig: zij praten afwisselend
in de grote groep en in tweetallen. Dit
omdat veel mensen met schizofrenie last hebben
van concentratiestoornissen.
In een draaiboek is nu beschreven hoe verpleegkundigen
de lotgenotengroepen op een
goede manier kunnen opzetten en begeleiden.
Castelein: ‘De lotgenoten zijn de deskundigen.
De verpleegkundige zorgt dat de groep goed
draait maar moet niet de zaak overnemen.’
Trots meldt zij dat steeds meer GGz-instellingen
de groepen aanbieden en dat deze zelfs zijn
opgenomen in de GGz-richtlijn voor behandeling
van mensen met schizofrenie. Mensen met
schizofrenie hoeven dus binnenkort niet meer
vergeefs op zoek naar lotgenotencontact.
Het Draaiboek voor de begeleiding
van een lotgenotengroep voor mensen
met een psychose is verkrijgbaar bij
het Kenniscentrum Schizofrenie,
info@kenniscentrumschizofrenie.nl
28 Chronisch Ziek 2007