Jaarbericht ProRail 2007

42
Jaarbericht 2007 – Spanning op het Spoor
Wissel 271 in Eindhoven
ProRail
De zorg voor een veilige railinfrastructuur is
een essentieel onderdeel van het werk van
ProRail. Elk jaar opnieuw investeert ProRail
in het handhaven en het nóg verder verbeteren
van de veiligheid op het spoor. Ook in
2007 is dat weer gebeurd. Maar wat is ‘veilig’
precies Een verhaal over wissel 271 in Eindhoven
laat zien dat het antwoord op die vraag
niet altijd zo eenvoudig is als het lijkt.
Jean-Pierre van Eekelen, manager Infra Operatie
bij ProRail Zuid, gebruikt graag de vergelijking
met de APK-keuring van de auto. ‘Daarbij
wordt gecontroleerd op meer dan honderd standaardpunten.
Als hij op één of meer punten niet
voldoet, wordt-ie niet goedgekeurd en vindt onderhoud
plaats. Maar dit betekent niet dat de
auto vóór de keuring onveilig was.’
Precies zo kan (bijvoorbeeld) een wissel in het
spoor volgens het boekje niet precies volgens de
algemene norm zijn, maar toch veilig berijdbaar.
Van Eekelen, verantwoordelijk voor het beheer
van de wissels in Eindhoven: ‘Wissels worden
periodiek op vele punten gekeurd. En ook dan
zien we soms afwijkingen van de eisen. Bijvoorbeeld
een bepaalde slijtage. Maar dat betekent
niet dat het wissel niet meer veilig te berijden is.
Het kan voorkomen dat een specifiek wissel niet
aan alle algemene eisen voldoet, zónder dat er
een onveilige situatie ontstaat. Dat is bijvoorbeeld
zo als het wissel altijd met lage snelheid
wordt bereden.’
En dat was dus het geval bij wissel 271 op het
spooremplacement in Eindhoven. Inspecteurs
van de IVW constateerden dat de tong (het beweegbare
deel) van het wissel vervangen moest
worden. Maar was het wissel daarmee onveilig
Maarten Cassée, projectleider veiligheid bij Inframanagement
ProRail: ‘Nee. Onderzoek liet zien
dat de veilige berijdbaarheid geen moment in het
geding is geweest.’
Het geval ‘wissel 271’ is veelzeggend. Een onderhoudsmedewerker
kan met zijn ‘timmermansoog’
zien dat een wissel of spoorstaaf “nog wel
even meekan”, terwijl een inspecteur met het
normenboek in de hand tot een ander oordeel
komt. In het verleden is het oordeel over de veilige
berijdbaarheid van wissels vooral gebaseerd
op dat expert judgement. Cassée: ‘Op zich niet
verkeerd. Het heeft geleid tot een veilige infrastructuur.
Maar ProRail wil met een objectief
normensysteem de veilige berijdbaarheid beter
aantoonbaar maken. Daarvoor is een set van
normen ontwikkeld, die is ingevoerd vanaf 2003.
Vanaf dat moment brengen we de wissels op
de normwaarden, en daarin zijn we voor een belangrijk
deel al geslaagd.’
ProRail zet intussen stappen om het proces van
beoordelen van de veilige berijdbaarheid verder
te objectiveren en transparanter te maken. Dat is
nodig om minder afhankelijk te zijn van beoordeling
door individuele medewerkers. Objectivering
is bovendien vereist voor de aanbesteding
van onderhoudswerkzaamheden, de sturing op
kosten en de differentiatie van het productaan-
bod. Tot slot helpt objectivering bij de planning
van de onderhoudsmomenten en daarmee de reductie
van benodigde onderhoudstijd.