AIR-LIEU - Canons Regular Blog

ze 't echter niet, dan kon men hen zeer gemakkelijk opstandig verklaren
en buiten de wet stellen185). Praktisch gold deze verplichting
dus alleen voor de priesters, die in de parochies werkzaam waren: de
pastoors en de kapelaans. Binnen de tien dagen na de afkondiging der
wet moesten ze de Verklaring afleggen voor *t plaatselijk gemeentebestuur;
anders mochten ze hun ambt niet langer uitoefenen. Zoals
dat het geval geweest was met de bons, vormden er zich aanstonds
twee kampen tussen de geestelijken. Het werd een pijnlijke strijd, die
door de wet van 19 fructidor an 5 — 5 September 1797 geweldig zou
verscherpt worden. Deze tweedracht zou pas eindigen na 't sluiten
van 't Konkordaat tussen Napoleon en de Paus in 1802; en zelfs
daarna bleven nog plaatselijk wrijvingen voortleven.
In Venlo werd de wet over de Verklaring op 22 mei 1797 'smorgens
om 10 uur afgekondigd. Acht dagen later, op 29 mei, belegde
men 'n vergadering van de geestelijkheid der stad, met de bedoeling
de algemene houding te bepalen, die tegenover de Verklaring zou
aangenomen worden. 't Besluit was, dat men twee afgevaardigden
naar Roermond zou sturen om te vragen wat er daar gedaan werd.
Toen men 's anderendaags vernam, dat daar niemand de Verklaring
wou afleggen, besloten ook alle geestelijken te Venlo eenparig zich
hieraan te houden. Welke Venlose Kruisheren hierbijhoorden, staat
nergens vermeld, maar ft is zeker dat verschillende onder hen, o.a.
prior M. Janssens op dat ogenblik nog in de stad waren. De daaropvolgende
dagen heeft niemand mis gelezen. *s Avonds voor Pinksteren,
3 juni, kwam echter het bericht, dat alle priesters, die geen publieke
ambtenaren waren, vrij konden mislezen. Toen hebben op Pinksterdag
en volgende dagen alien publiek misgelezen, zo regulieren als
wereldgeestelijken (behalve natuurlijk de Witheren, pastoor Van Pos~
tel en z'n kapelaans) 186).
Groot was de vreugde toen de Vicaris-Generaal van Roermond op
27 juni aan de pastoor liet weten, dat de wet op de Verklaring herroepen
werd. Zoals te Maastricht en te Roermond reeds gebeurd was,
zong men 's anderendaags ook te Venlo 'n Te Deum. Des te groter
zal de teleurstelling geweest zijn, toen er enkele weken later, op
20 augustus, 'n tegenbericht kwam dat de Verklaring wel moest
worden af gelegd, en nu door alle geestelijken, zo regulieren als
sekulieren. Diezelfde dag nog liet pastoor Van Postel de jobstijding
door de koster aan alle geestelijken van Venlo rondzeggen 187).
Maar *t zou nog erger worden! De kerkvervolging begon voor goed
in de nazomer 1797, om pas een jaar later — tijdens de bange en
spannende weken van de Boerenkrijg — haar toppunt te bereiken. Op
16 September werd te Venlo de wet van 19 fructidor an 5 afgekondigd,
die aan alle priesters zonder onderscheid de Bed van haat aan 't
185) P. VERHAEGEN, ta*p,, II, bl. 278 v., 315 v. De tekst der verklaring
luidde: ,Je reconnais que Timiversalite des citoyens fran^ais est le souverain, et je
promets soumission et obeissance aux lois de la republique". Vgl. de volledige bepalingen
hieromtrent in Annuaire Ecclesiastigue dc TArchevcdic de Malines pour
I860, Leuven, z.j. (Tweede gedeelte: Analectes, bl. 20 w.)
18a) UYTTM in, bl. 147 v.
i8T) UYTT.f III, bl. 149 v.
53