Het verHaal van de kleuter

K l e u t e r sTuinwerk Jimke NicolaiLevend rekenen in de onderbouwJonge kinderen leren het meest als ze zelf actief zijn. Ruiken, voelen,proeven: doen en ervaren levert veel meer op dan abstracte ‘lesjesen werkjes aan de tafel’. Stel kinderen, vooral jonge kinderen in degelegenheid veel te experimenteren, veel te ontdekken. Rekenen ligtvoor het oprapen, bijvoorbeeld in de schooltuin. Daar leren ze van.Een groepje kinderen van de onderbouw werkt in de schooltuin: erworden plantuien gepoot.Plantuien poten? Juist voor jonge kinderen is die plantui een prachtiggewas. Want wat je in de grond stopt, komt er, als je tenminste eenpaar maandjes geduld hebt, ook weer uit, alleen dan een flink stukgroter! Al na een paar weken (als het weer een beetje meezit) zie jeresultaat. Om niet helemaal afhankelijk te zijn van de weergoden kunje tegelijkertijd ook in de klas plantuien in potjes planten.Tijdens het groeiproces is er veel te ontdekken: ‘Ze worden telkenslanger! De ui groeit. Deze is dikker.’Dat proces leggen we vast door te tekenen en/of te fotograferen.Uitgelezen kans om de groei van de ui te verbinden aan de groei vanhet maatbesef bij de kinderen. Zie het kader.We vinden het belangrijk om doelgericht te werken. Als er gewerktwordt met Levend Rekenen is het van belang dit op te nemen in jeberedeneerde aanbod. Het werken vanuit leerlijnen biedt houvast.Groei in maatbesef. De grootheid lengte staat bij het metenin de onderbouw vaak centraal. In de didactiek van hetrekenen wordt deze volgorde geschetst.1 meten via vergelijken en ordenen2 meten via afpassen aan de hand van een maateenheid3 meten met een meetinstrument.Voor het werken met de plantuien zou dan kunnen gelden:1 kinderen zetten de plantuien op volgorde van lengte /grootte. Van klein naar groot. Wijzen de grootste aan, de opeen na grootste, de langste, de kortste…….2 kinderen meten de lengte van de plantui met een ‘torentje’van gestapelde bloempotjes, blokjes of doosjes3 kinderen meten de lengte van de plantui met een liniaal ofduimstokBij het meten van de lengte van de plantuien kunnenkinderen profiteren van elkaars inzicht en vaardigheid. Maardat vraagt wel zorgvuldige begeleiding van de leraar bij dezelessen.Bij besprekingen krijgen bij voorkeur eerst de kinderen debeurt die nog werken aan de basis van het maatbesef. Juistin de brede stamgroep is het prachtig om de ontwikkelingin het maatbesef langs de ‘natuurlijke weg’ ook in debesprekingen te volgen. Wie van jullie heeft ideeën om delengte met blokjes te meten?Hoe daag je de kinderen uit die het meten van de lengte alin de vingers hebben? Laat deze kinderen voorspellingenformuleren, waarbij ze aan de groep vertellen waarom zedenken dat hun voorspelling uit zal komen. Spannend om naen week te controleren wie gelijk had.Zo is er in de leerlijn tuinwerk aandacht voor meten, meetkunde,bewerkingen, en vanzelfsprekend is er, zeker voor de jonge kinderen,veel tijd en aandacht voor het tellen. Vanzelfsprekend, want tellen isde belangrijkste voorwaarde om te kunnen rekenen. Dat is lang nietaltijd zo makkelijk als het in eerste instantie lijkt. Want hoeveel uitjeshebben de kinderen op de foto hiernaast geplant?In de nabespreking gaan wemet de kinderen in gesprekover ‘slim tellen’. De onderbouwersdie al resultatief enmogelijk verkort kunnen tellenzullen verwoorden dathet makkelijker wordt als jein rijtjes gaat ordenen. Dekinderen die nog niet (synchroon)kunnen tellen zullenprofiteren van zo’n gesprek.De groepsleider vervangt deuitjes eventueel door blokjes of fiches die willekeurig geordend wordenof keurig in tweetallen of op een lijn worden gepositioneerd. Entelkens tellen en vertellen hoeveel je er hebt.Levend Rekenen, (net als Levend Taalonderwijs) vraagt van degroepsleider dat hij kan putten uit een behoorlijk vakdidactisch repertoireom deze processen zo te begeleiden, dat er niveauverhogingontstaat bij alle kinderen in de groep. Daarbij kunnen krachtige voorbeeldenhulp bieden. Vanaf september 2011 zijn op een vernieuwdesite www.rekenhoek.nl voorbeelden, achtergrondartikelen, brevettenvoor levend rekenen gratis beschikbaar. Alle materialen zijn ookgeordend op leerlijn en rekendomein. En dat helpt!M E N S E N K I N D E R E N 128 september 201119