NETCENTRISCH WERKEN IN ONTWIKKELING - Kees Boersma

Netcentrisch Werken in ontwikkeling5. De professionaliteitparadox: professionals van de verschillende disciplines (politie, brandweer,GHOR, bevolkingszorg) zijn gewend terug te vallen op standaard procedures en standaarden,maar moeten tegelijkertijd intensief communiceren met andere professionalsdie andere standaarden hanteren.‘Netcentrisch Werken’ kan oplossingen aandragen voor deze spanningen, maar onduidelijkis nog aan welke organisatorische randvoorwaarden deze nieuwe manier van werken moetvoldoen, wil het succesvol zijn. Bijvoorbeeld: ‘Netcentrisch Werken’ kan oplossingen biedenvoor de professionaliteitsparadox, omdat de professionals uit de verschillende disciplineseen eenduidige (maar multidisciplinaire) set van standaarden en procedures wordt aangereikt.Voorwaarde is dan wel dat de professionals getraind worden in multidisciplinairoptreden. Een ander voorbeeld is dat het ICT-platform van ‘Netcentrisch Werken’ de informatiehoeveelheidkan sturen door goede afspraken te maken over welke informatie gedeeldkan/moet worden en wie wat aan welke informatie heeft. Dat veronderstelt wel dat deprofessionals goede afspraken maken over de informatiebehoefte vanuit de verschillendedisciplines (men hoeft immers niet alles van elkaar te weten).Al deze randvoorwaarden veronderstellen een bepaalde manier van handelen die waarschijnlijkverandering vraagt in gedrag en attitudes (individueel gesproken) maar ook in handelenen besluiten, in cultuuraspecten (van het collectief).Interessant voor de geschetste problematiek is de betekenis van het cultuurbegrip. In ditonderzoek vatten we cultuur niet op als een statisch kenmerk van organisaties en professies16 . Zouden we een statische opvatting van cultuur hanteren, dan moeten we op zoeknaar de specifieke culturele kenmerken van bij netcentrisch werk betrokken partijen zoals debrandweer, politie, GHOR en gemeente. Het accent ligt vaak op formele en procedureleaspecten van interactie en gedrag alsmede verandering daarvan in relatie tot cultuurverandering.Onmiskenbaar hebben deze professies eigen kenmerken, gewoonten en opvattingen(over zichzelf en de ander), maar daar is het ons niet om te doen. We zijn veel meer opzoek naar de wijze waarop de professionals in verschillende situaties betekenis geven aanhet eigen handelen en dat van de ander. Daarvoor ligt het gebruik van een dynamisch cultuurbegripmeer voor de hand. Uitgangspunten van het dynamische cultuurbegrip:Cultuur is gelaagd, dat wil zeggen dat het begrip van uiterlijkheden niet genoeg is om cultuurte begrijpen. Veeleer moet worden gezocht naar gewoontegedrag en de dieper liggende waardenvan cultuur. 17Cultuur kent verscheidene perspectieven. Cultuur uit zich niet alleen in integratie, dat willenzeggen dat een politieman of -vrouw meteen de politiecultuur herkent, maar ook in differen-16 Vergelijk Hofstede, G. (2001). Culture’s Consequences: Comparing Values, Behaviors, Institutions, and Organizationsacross Nations, 2nd ed., Thousand Oaks, CA: Sage.17 Vergelijk Schein E. (1992). Organizational Culture and Leadership 2nd edition. California: Jossey Bass16