muziek en jenaplan

ing (indirect facilitation), ontlokking (eliciting) en openstaan(responding).Aangezien kinderhumor een spontaan optredend verschijnselis, is de beste stimulans om er gewoon voor open te staan.Groepsleiders zouden hunvreugde over humor moetenuitspreken en de uitwerkingervan aanmoedigen.Humor lijkt doeltreffender tezijn wanneer aan twee of meerzintuigen wordt geappelleerd,met name visueel (geschreven)en auditief (gesproken).Niet alle groepsleiders moetenworden aangemoedigd vanhumor gebruik te maken. Sommigendenken, vanwege hunpersoonlijkheid, dat humor eengevaar kan betekenen, of zij worden er door in verwarringgebracht; in dat geval kunnen ze er beter maar helemaal geengebruik van maken.De auteurs waarschuwen voor het gebruikmaken van humorwanneer men zich er niet prettig bij voelt, of als humor niet inverband kan worden gebracht met de te onderwijzen leerstof.Ze (leraren) moeten de humorvan kinderen kunnen zien, hungeestigheid. Kinderen hebben eenenorm gevoel voor humor en lerarenzijn heel saai. Ze moeten samen methen kunnen lachen en dansen enknuffelen. Ze moeten menselijk zijn …(Osho, Het nieuwe kind)Een kind lacht gemiddeld 300 tot 400keer , volwassenen nog maar 10 tot15 keer per dag; tegen 10 spieren omvrolijk te kijken hebben we er 60 omnors te kijken!Humor bij kinderen stimulerenGroepsleiders kunnen veel over de wijsheid leren, die kinderenbezitten, door zich er bewust van te worden wat zij alsgrappig beleven. Humor komt vaker spontaan voor in plaatsvan bewust te worden gebruikt. Door bij het begin van eenactiviteit gebruik te maken vaneen grap, kan men een ‘leuke’leerattitude oproepen.Toepassing van humor in hetonderwijs bestaat voornamelijkuit lees-/taalonderwijs. Het isbelangrijk, dat kinderen hierbijruim de kans krijgen om te experimenteren met typische,absurde, malle en onzinnige situaties en karakters. Veel vanhet specifieke, dat met lezen verband houdt, is ook op andereleergebieden toe te passen. Een geliefd en bruikbaar themazijn verhalen, die zich afspelen in of rond leuke klassen ofvoorvallen op school.Blijmoedigheid en gevoel voorhumor zijn de beste wapens van destamgroepsleider … die écht vrolijk enopgewekt moet zijn en niet doen alsof.(Petersen, Van didactiek naaronderwijspedagogiek)Bij kleuters en derdegroepers wordt bij drie soorten spontanesituaties het vaakst gelachen. Ze hebben alle drie betrekkingop ‘ongerijmdheid’: het ontdekken van ongerijmde voorvallen,uitbeelden van dergelijke voorvallen en beschrijven vanonmogelijke gebeurtenissen of acties. Andere soorten humorblijken te zijn: klankspel, navertellen of mooier maken vaneen verhaal of liedtekst, meerdere woordbetekenissen, spelenvan grappen-met-actie, vertellen van raadsels en voor-raadsels(pre-riddles) in de vorm van raadsels zonder clou. Kleutersen onderbouwers ontdekken graag humor in woordspelletjes,bijvoorbeeld klankspelletjes,die te maken hebbenmet rijm, alliteratie (stafrijm),klanknabootsingen en onzinwoorden.Die zijn te vinden inboeken als die van Dr. Seuss.Naarmate kinderen ouderworden krijgen zij meerwaardering voor meerderebetekenissen en semantischeLimerickEen zekere Achmed uit Bagdad.Die zat met zijn gat op zijn badmat.Zo las hij zijn dagblad.En iedereen zag dat.’t Is raar, maar in Bagdad mag dat.Alexander van der Heide, uit: De lachers op jehand?, Schiedam, 2007woordspelletjes. Zulke humoristische woordspelletjes komenvoor in literaire vormen, zoals raadsels en grappen; het gaatdan om het opsporen van verborgen bedoelingen bij iets meteen dubbelzinnige inhoud.Bij jongere kinderen wordt de uitvoeringsstrategie in praktijkgebracht door:• voorlezen of vertellen van verhalen met ongerijmde acties,taal, situaties of karakters;• gebruikmaken van overdreven taal, uitdrukkingen vangezicht of gebaar en handelingen die te maken hebben meteen ‘spelkader’ of een niet-literaire context voor een leeractiviteit;• begeleiden van en participeren in spelletjes die aan lerenverwant zijn en een oefening zonder risico van basisvaardighedengeven;• praten over grappige dingen die de kinderen hebben meegemaakt.Indirecte stimulering is te realiseren door leermateriaal te zoeken,zoals boeken, bandopnames of films over gekke liedjes,of verhalen die aanmoedigen om humor te uiten.Naast het voorzien in momenten voor humor, die zich spontaanvoordoen, kunnen ook bewust humoruitingen wordenuitgelokt. Zo kan kinderen worden gevraagd om grappen,raadsels en leuke ervaringen te delen. Maar ook kan er nu endan bewust een opdracht worden gegeven, bijvoorbeeld hetschrijven van een grappige tekst. Pedagogisch is dit met namebelangrijk voor kinderen, die zelden hun humoristische kantlaten zien.22M E N S E N K I N D E R E N 114 november 2008