2013-21e jaargang juni 2013-nummer 2.pdf

More documents

Recommendations

Info

IntroductieProstaatcarcinoom is de meest voorkomende maligniteit bijmannen, met een incidentie van 95 per 100.000 per jaar.In Nederland wordt jaarlijks bij 8000 mannen prostaatcarcinoomgediagnosticeerd (http://www.oncoline.nl/prostaatcarcinoom). Het nemen van prostaatbiopten wordtbeschouwd als de beste manier om prostaatcarcinoomte diagnosticeren. Ook bij het vervolgen van prostaatcarcinoomvervullen prostaatbiopten een prominente rol. 1Oorspronkelijk werd transperineaal gebiopteerd, maarde transrectale biopsie onder geleide van een echosonde(transrectal ultrasound prostate biopsy, TRUS-PB) heeftdeze manier van biopteren wegens technische voordelengrotendeels vervangen. Wel is de kans op introductie vandarmbacteriën in het prostaatweefsel bij TRUS-PB groterdan bij de transperineale route.De meeste urologen in de westerse wereld maken gebruikvan antibiotische profylaxe voorafgaand aan TRUS-PB,zoals wordt geadviseerd in internationale richtlijnen. 2,3Het effect van toepassen van antibiotische profylaxe bijTRUS-PB werd voor het eerst in een gerandomiseerdonderzoek aangetoond in 1997. 4 In dit onderzoek onder537 patiënten werden significant minder patiënten metbacteriurie gezien in de groep die profylactisch ciprofloxacineoraal (eenmalig 500mg) had gekregen in vergelijkingmet de placebogroep. Deze resultaten werdenbevestigd in twee latere onderzoeken waarin het gebruikvan ciprofloxacineprofylaxe werd onderzocht. 5,6Het gebruik van ciprofloxacine is gedurende het afgelopendecennium sterk toegenomen. 7 Ook het aantal stammendat resistentie vertoont tegen fluorchinolonen is gestegenen bedroeg in 2011 13% van de klinische Escherichiacoli-stammen. Bij E. coli-stammen van patiënten vanurologische afdelingen is de resistentie tegen ciprofloxacinezelfs gestegen van 7% in 1998 tot 25% in 2010. 7Mede door deze toegenomen resistentie tegen fluorchinolonenrijst de vraag of antibiotische profylaxe met eenantibioticum uit deze groep bij TRUS-PB nog wel eengoede keus is.Om deze reden onderzochten wij of er een toenamezichtbaar is in de incidentie van infectieuze complicatiesna TRUS-PB en of de incidentie van ciprofloxacineresistentieonder verwekkers van infectieuze complicatiesna TRUS-PB stijgt. Daarnaast keken wij of er literatuurbeschikbaar is die toepassing van een ander profylactischregime of aanpassing van het huidige regime, ondersteunt.MethodenEen retrospectieve analyse van klinische en microbiologischegegevens werd uitgevoerd in het St. AntoniusZiekenhuis te Nieuwegein. Alle patiënten die in de periodevan januari 2008 tot en met december 2011 een ofmeerdere malen een TRUS-PB ondergingen, werdengeïncludeerd. Van al deze patiënten werd in de medischestatus nagegaan of er sprake was geweest van koortsna TRUS-PB. Primair eindpunt van het onderzoek washet ontstaan van koorts binnen één week na TRUS-PB.Secundaire eindpunten waren het optreden van urineweginfectiesen sepsis binnen één week. Koorts werdgedefinieerd als een gemeten lichaamstemperatuur bovende 38,5 graden. Urineweginfectie werd gedefinieerd alskoorts in combinatie met een positieve urinekweek (groeivan 1 soort ≥ 10 3 /ml of groei van 2 soorten ≥ 10 4 /ml).Sepsis werd gedefinieerd als koorts in combinatie meteen positieve bloedkweek. Identificatie van gramnegatievepathogenen uit urinekweken werd verricht door middelvan een bètaglucuronidasetest; indien negatief vondidentificatie plaats door middel van het VITEK-II-systeem(bioMérieux, Frankrijk), dat ook werd gebruikt voor gevoeligheidsbepalingen.Identificatie en gevoeligheidsbepalingvan gramnegatieve pathogenen uit bloedkweken gebeurdetevens met het VITEK-II-systeem. Een Chi-kwadraat-testwerd gebruikt om te bepalen of er een significante trendin het optreden van infectieuze complicaties aantoonbaarwas. Van alle patiënten met een infectieuze complicatiena TRUS-PB werden uitslagen van verrichte bloed- enurinekweken beoordeeld om het percentage ciprofloxacineresistentie(MIC > 1 ml/l) van verwekkers van dezeinfecties vast te stellen.In het St. Antonius Ziekenhuis werd bij TRUS-PBgedurende de gehele onderzoeksperiode een profylactischantibioticumregime toegepast bestaand uit drie tablettenciprofloxacine van 500 mg, in te nemen op de avond enochtend voor het nemen van de biopten en op de avondna de ingreep. Bij bekende contra-indicaties of eerdereciprofloxacine-resistente micro-organismen in een urineofbloedkweek werd een andere profylaxe gekozen (keuzedoor behandelend uroloog).Literatuur over de toepassing van verschillende profylactischeregimes bij TRUS-PB werd gezocht op Pubmed metverschillende combinaties van de zoektermen ‘prostatebiopsy’, ‘prophylaxis’, ‘ciprofloxacin’ en ‘antibiotic’.ResultatenIn de periode van 2008 tot en met 2011 ondergingen 2736patiënten een TRUS-PB (figuur 1). In totaal ontwikkelden43 patiënten koorts na TRUS-PB (tabel 1, figuur 1). Deincidentie van koorts betrof 0,4% (3/738) in 2008, 1,5%(10/662) in 2009, 1,4% (9/630) in 2010 en 3,0% (21/706)in 2011 (p voor trend < 0,01). Van negen patiënten wasbekend dat zij zich meldden bij de huisarts en niet in hetziekenhuis (2 in 2009, 3 in 2010 en 5 in 2011). Gegevensover eventueel verrichte laboratoriumonderzoeken (urineen/ofbloedkweken) ontbraken bij deze negen patiënten.Bij de overige 34 patiënten met koorts na TRUS-PB werdenurinekweken verricht (tabel 1, figuur 2).In 2008 werd bij drie patiënten bacteriurie aangetoond,in 2009 bij 8, in 2010 bij 4 en in 2011 bij 14 patiëntenNed Tijdschr Med Microbiol <strong>2013</strong>;21:nr257
Figuur 1. Incidentie van koorts < 1 week na transrectaleechogeleide prostaatbiopsie (TRUS-PB).Koorts < 1 week na TRUS-PB (%)3,503,002,502,001,501,000,501000900800700600Totaal aantal TRUS-PBTabel 1. Aantallen patiënten met koorts, bacteriurie enbacteriëmie na TRUS-PB per jaar.JaarAantalTRUS-PB2008 738 3 (0,4;0,1-1,2)2009 662 10 (1,5;0,8-2,8)2010 630 9 (1,4;0,8-2,7)2011 706 21 (3,0;2,0-4,5)Aantalkoorts< 1 week(%; 95% BI) 1 AantalpositieveUK 2 (%;95% BI) 1 AantalpositieveBK 3 (%; 95%BI) 13 (0,4;0,1-1,2)8 (1,2;0,6-2,4)4 (0,6;0,2-1,6)14 (2,0;1,2-3,3)03 (0,5;0,2-1,3)3 (0,5;0,2-1,4)7 (1,0;0,5-2,0)0,002008 2009Jaar2010 2011500Totaal 2736 43 (1,6;1,2-2,1)29 (1,1;0,7-1,5)1 95% betrouwbaarheidsinterval; 2 urinekweek; 3 bloedkweek.13 (0,5;0,3-0,8)TRUS-PB (n)Koorts (%)Figuur 2. Incidentie van urineweginfecties < 1 week na transrectaleechogeleide prostaatbiopsie (TRUS-PB).UWI na TRUS-PB (%)3,002,502,001,501,000,500,002008 2009 2010 2011JaarAantal pos UK (n)Aantal neg UK (n)UWI van totaal aantal patiënten 9%)UWI: urineweginfectie; UK: urinekweek(tabel 1). Gedurende de onderzoeksperiode was bij vijfpatiënten sprake van koorts met negatieve urinekweken.Het percentage TRUS-PB dat werd gecompliceerd dooreen urineweginfectie steeg van 0,4% in 2008 tot 2,0%in 2011 (p voor trend 0,02). Uit 28 van de 29 positieveurinekweken werd E. coli geïsoleerd. In één urinekweekwerd Streptococcus milleri aangetoond.In totaal werden bij 25 van de 43 patiënten met koortsbloedkweken afgenomen (0 in 2008, 6 in 2009, 6 in2010 en 13 in 2011) (tabel 1, figuur 3). Het percentage sepsis181614121086420Totaal aantal urinekweken (n)volgend op TRUS-PB steeg van 0% in 2008 tot 1,0% in2011 (p voor trend 0,06). Uit alle positieve bloedkweken (13in totaal) werd E. coli gekweekt. Bij 11 van deze 13 patiëntenmet een positieve bloedkweek werd hetzelfde microorganismeuit de urinekweek gekweekt, bij twee patiëntenwas de urinekweek negatief.Omdat in 2008 geen bloedkweken werden verricht en ergeen gegevens over ciprofloxacinegevoeligheid beschikbaarwaren van positieve urinekweken, ontbreken resistentiegegevensvoor dit jaar. In 2009 was 60% (5/8) van deisolaten uit urinekweken resistent tegen ciprofloxacine.Dit percentage steeg tot 90% (13/14) in 2011 (p 0,12). Bijisolaten uit bloedkweken wordt een stijging gezien van30% (1/3) in 2009 tot 90% (6/7) in 2011 (p 0.18) (figuur 4).In totaal werden gedurende de studieperiode 19 patiëntenin het ziekenhuis opgenomen vanwege een infectie naTRUS-PB (1 in 2008, 4 in 2009, 3 in 2010 en 11 in 2011).DiscussieIn de periode 2008 tot en met 2011 was er een stijgingin de incidentie van koorts, urineweginfecties en sepsisna TRUS-PB. Tevens werd een toename aangetoond inciprofloxacine-resistentie onder verwekkers uit zowelurine- als bloedkweken, in lijn met de landelijke gegevensover resistentie tegen fluorchinolonen. 7TekortkomingenEnkele tekortkomingen van dit onderzoek dienen genoemdte worden. Door de nog altijd lage incidentie is hetaantal geregistreerde infectieuze complicaties relatieflaag ondanks de lange studieperiode van vier jaar. Doorde retrospectieve opzet bestaat de kans op onderschattingvan het werkelijke percentage patiënten met infectieuzecomplicaties. Het is niet uit te sluiten dat meer patiëntenzich met complicaties gemeld hebben bij een huisarts ofNed Tijdschr Med Microbiol <strong>2013</strong>;21:nr258
Page 1 and 2: 21 e Jaargang | Juni 2013 | Nummer
Page 3 and 4: Van de redactieDe jaargetijdenE. He
Page 5 and 6: ARTIKELVerleden, heden en toekomst
Page 7: Tabel 2. Percentage positieve EV- e
Page 10 and 11: 19. Harvala H, Robertson I, McWilli
Page 14 and 15: Figuur 3. Incidentie van sepsis < 1
Page 16 and 17: 22. Isen K, Küpeli B, Sinik Z, Sö
Page 18 and 19: In summary, a successful molecular
Page 20 and 21: Tabel 1. PrimersequentiesOntwerp Ta
Page 22 and 23: Referenties1. Allen P. What’s the
Page 24 and 25: COMBACTEOnderdeel een van het progr
Page 26 and 27: mogelijk in het geding is. Met het
Page 28 and 29: Figuur 2. Schema verificatie diagno
Page 30 and 31: VERENIGINGSNIEUWS‘Biofilms on the
Page 32 and 33: innenkomst op het laboratorium een
Page 34 and 35: PROMOTIES17 januari 2013J.M.A. van
Page 36 and 37: 24 mei 2013S.M.E. VrouenraetsNon-in
Page 38: Richtlijnen voor auteursHet Nederla

2013-21e jaargang juni 2013-nummer 2.pdf

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?