2013-21e jaargang juni 2013-nummer 2.pdf

mogelijk in het geding is. Met het STEC-ID-net onderzoekworden deze in kaart gebracht.De variabiliteit in de diagnostische methodes door MML’sen de wisselende respons op STEC-meldingen doorverschillende GGD’en vragen om een optimalisatie van deSTEC-diagnostiek en surveillance. 5 De Duitse STEC-O104-uitbraak in 2011 heeft geïllustreerd dat diagnostiek diealleen is gericht op type O157 onvoldoende is, terwijlde huidige PCR’s (gericht op alle STEC-serotypen)onvoldoende specifiek zijn voor klinische en openbaregezondheidszorg (OGZ). De afgelopen twee jaar is eeninitiatief opgestart om de STEC-diagnostiek te optimaliseren.6 Tijdens de NVMM Voorjaarsvergadering in 2012werd een voorstel gepresenteerd voor een gefaseerdediagnostische benadering voor de detectie van STECen HUSEC gebaseerd op Friedrich et al. 7,8 Volgens ditalgoritme zullen alle MML’s zich richten op de detectievan stx-genen in het directe patiëntenmateriaal en/ofna verrijking in een ophopingsmedium. Een regionaalMML zal vervolgens isolatie van de stam en detectie vanhet stx1- en/of stx2-gen verrichten. Naast een moleculairegenoserotypering zal getest worden op de aanwezigheidvan virulentiegenen om een mogelijke EHEC, HUSECof andere enteropathogene E. coli aan te kunnen tonen.Gespecialiseerde laboratoria met expertise op het gebiedvan STEC/HUSEC zullen zich richten op de fenotyperingen moleculaire subtypering van het isolaat ten behoeve vanrisico-inschatting, epidemiologische studies en surveillance.Deze stapsgewijze benadering voor de detectie vanSTEC en HUSEC is weergegeven in tabel 1.PilotfaseTer voorbereiding op deze benadering werd op hetLaboratorium voor Infectieziekten (LvI, Groningen)in 2012 een single-center pilotstudie verricht waarinprospectief fecesmonsters van ruim 5000 patiëntenmet een verdenking op infectieuze gastro-enteritis zijnverwerkt volgens een STEC-diagnostisch screeningsalgoritme.Na moleculaire detectie van stx-genen inhet oorspronkelijke materiaal en na verrijking in eenaankweekmedium (BRILA bouillon) werden aanvullendePCR-testen ingezet voor detectie van de meest voorkomendevirulente serotypen en relevante virulentiegenen. Namoleculaire detectie van stx-genen werd een kweekingezet op SMAC-agar (specifieke detectie STEC O157)en CHROMagar STEC (specifieke detectie STEC O157 enSTEC non-O157) vanuit het oorspronkelijke materiaal énvanuit het aankweekmedium. Verdachte isolaten werdennaar het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu(RIVM) en het Universitair Medisch Centrum Groningen(UMCG) gestuurd voor verdere karakterisering met behulpvan sero- en genotypering en DNA-microarray-analyse.De resultaten uit deze studie tonen het discriminerendvermogen en de snelheid van het diagnostisch algoritmeaan: virulente STEC-stammen die waren gerelateerd aanuitbraken en HUS werden snel (< 48 uur) onderscheidenTabel 1. Markergenen ten behoeve van gefaseerde STEC-diagnostiek; gebaseerd op figuur uit Friedrich et al. 7MML Regionaal MML Gespecialiseerde laboratoriaNr. stx1 stx2 escV O-serogroepspecifieke markers(bijvoorbeeld rfb 0157, 026, 0111,0145, 0103, 091, 0104, 0121)sfpA bfpA EAECspecifiekgen(bijv. aggR/aat)Voorlopig resultaat1 +/- +/- + EHEC-verdenking2 +/- +/- - Non-0157-STEC-verdenking3 - + - Non-0157-STEC- of EHEC0104:H4-verdenking4 - - + EPEC-verdenking5 +/- + + + EHEC 0157 of andere EHEC-serotype(bijv. 026, 091, 0103, 0104, 0111, 0145)6 - + + + (0157) + - - EHEC 0157:HNM7 +/- + + + (0157) - - - EHEC 0157:H78 +/- +/- + + (anders dan 0157) - - - Klassieke non-0157 EHEC9 - + - + (104) - - + EHEC 0104:H410 - - + - - - - Atypische EPEC (aEPEC)11 - - + - - + - Typische EPEC12 - - - - - - + EAEC13 - - + + - - - EPEC 015714 - - - + - - - E. coli 0157 non-STECNed Tijdschr Med Microbiol 2013;21:nr271