2013-21e jaargang juni 2013-nummer 2.pdf

Deze figuur laat de grote variatie in gevonden stammengoed zien. 19Toekomst: datasharing en TypeNedOmdat op dit moment steeds meer laboratoria demogelijkheid en capaciteit ontwikkelen om ook zelfde moleculaire EV- en HPeV-typering uit te voeren,dreigt een hiaat te ontstaan in de nationale enterovirussurveillance.Om dit te ondervangen is het EVTypeNed-initiatief gestart. 25 TypeNed is een initiatiefvan een aantal Nederlandse medisch-microbiologischelaboratoria samen met het RIVM, om te komen totafstemming van typerings methoden, afspraken overde functies van een referentie laboratorium en hetuitwisselen van data, om zowel vraagstellingen opziekenhuis- of patiëntniveau als (inter)nationalevraagstellingen beter te kunnen beantwoorden. 25 ViaTypeNed zijn ook gestandaardiseerde protocollen voorde moleculaire diagnostiek en typering verkrijgbaar(www.TypeNed.nl).Voor het uitwisselen en analyseren van data wordt gebruikgemaaktvan de ICT-infrastructuur die is ontwikkeldop het RIVM, het moleculair platform. Binnen dezesoftware zijn voorzieningen gemaakt voor toegangsbeheer,worden de sequenties automatisch getypeerddoor de typingtool en zijn enkele modules ontwikkeldvoor de analyse en visualisatie daarvan. Aangezien allelaboratoria in grote lijnen hetzelfde protocol gebruiken,zijn de enterovirus typeringsdata goed vergelijkbaar. Eenklein aantal klinische en epidemiologische data wordttoegevoegd, zoals de leeftijdsgroep waartoe de patiëntbehoort en de aan- of afwezigheid van enterale en neurologischesymptomen. Naast EV-sequenties worden ookHPeV-sequenties uitgewisseld.ConclusiesDoor de hogere gevoeligheid en grotere snelheid diewordt behaald voor de diagnostiek van voor enterovirusof parechovirus verdachte monsters door middel vanmoleculaire technieken ten opzichte van diagnostiek viaklassieke kweekmethoden, is het aantal laboratoria datkweekmethoden gebruikt voor EV- en HPeV-diagnostiekafgenomen. Daarbij is een oude gouden standaard voor dekweek, de TAN-cellen, niet meer beschikbaar voor dezevorm van diagnostiek. De gecombineerde data van hetRIVM en AMC laten echter zien dat met een combinatievan RD- met HT29-cellen een vergelijkbare of zelfs beterediagnostische opbrengst (hoger aantal kweekpositieven)voor de EV- en HPeV-inzendingen kan worden behaald danmet de combinatie TAN en RD.Voor de technische detectie en typering van deze virussenzijn de huidige moleculaire testen echter superieur en methet TypeNed-initiatief kan een nog hoger niveau van EV- enHPeV-surveillance worden bereikt.Referenties1. Rotbart HA. Enteroviral infections of the central nervous system. ClinInfect Dis. 1995;20:971-81.2. Wolthers KC, Benschop KS, Schinkel J, Molenkamp R, Bergevoet RM,Spijkerman IJ, et al. Human parechoviruses as an important viral causeof sepsislike illness and meningitis in young children. Clin Infect Dis.2008;47:358-63.3. Terletskaia-Ladwig E, Meier S, Hahn R, Leinmuller M, Schneider F, EndersM. A convenient rapid culture assay for the detection of enteroviruses inclinical samples: comparison with conventional cell culture and RT-PCR.J Med Microbiol. 2008;57:1000-6.4. van der Sanden S, de Bruin E, Vennema H, Swanink C, Koopmans M, vander Avoort H. Prevalence of human parechovirus in the Netherlands in2000 to 2007. J Clin Microbiol. 2008;46:2884-9.5. van Doornum GJ, Schutten M, Voermans J, Guldemeester GJ, NiestersHG. Development and implementation of real-time nucleic acid amplificationfor the detection of enterovirus infections in comparison to rapidculture of various clinical specimens. J Med Virol. 2007;79:1868-76.6. van Loon AM, Cleator GC, Ras A. External quality assessment ofenterovirus detection and typing. European Union Concerted Actionon Virus Meningitis and Encephalitis. Bull World Health Organ.1999;77:217-23.7. van Wezel AL, van Steenis G, van der Marel P, Osterhaus AD. Inactivatedpoliovirus vaccine: current production methods and new developments.Rev Infect Dis. 1984;6 Suppl 2:S335-40.8. van Olphen M, Kapsenberg JG, van de Baan E, Kroon WA. Removalof enteric viruses from surface water at eight waterworks in TheNetherlands. Appl Environ Microbiol. 1984,47:927-32.9. Kapsenberg JG, Ras A, Korte J. Improvement of enterovirus neutralizationby treatment with sodium deoxycholate or chloroform. Intervirology.1979;12:329-34.10. Benschop K, Molenkamp R, van der Ham A, Wolthers K, Beld M. Rapiddetection of human parechoviruses in clinical samples by real-time PCR.J Clin Virol. 2008;41:69-74.11. Schalk JAC, Rutjes SA, Docters van Leeuwen AE, de Roda Husman AM2009. Detectie van infectieuze enterovirussen met celkweek-PCR voorde in Nederland wettelijk vereiste infectierisicoschatting voor drinkwater.RIVM rapport 330204003.12. Benschop K, Minnaar R, Koen G, van Eijk H, Dijkman K, Westerhuis B,et al. Detection of human enterovirus and human parechovirus (HPeV)genotypes from clinical stool samples: polymerase chain reaction anddirect molecular typing, culture characteristics, and serotyping. DiagnMicrobiol Infect Dis. 2010;68:166-73.13. Westerhuis BM, Koen G, Wildenbeest JG, Pajkrt D, de Jong MD, BenschopKS, et al. Specific cell tropism and neutralization of human parechovirustypes 1 and 3: implications for pathogenesis and therapy development. JGen Virol. 2012;93:2363-70.14. Espy MJ, Uhl JR, Sloan LM, Buckwalter SP, Jones MF, Vetter EA, et al.Real- time PCR in clinical microbiology: applications for routine laboratorytesting. Clin Microbiol Rev. 2006;19:165-256.15. Shulman LM, Hindiyeh M, Muhsen K, Cohen D, Mendelson E, Sofer D.Evaluation of four different systems for extraction of RNA from stoolsuspensions using MS-2 coliphage as an exogenous control for RT-PCRinhibition. PLoS One 2012,7:e39455.16. Svraka S, van der Veer B, Duizer E, Dekkers J, Koopmans M, VennemaH. Novel approach for detection of enteric viruses to enablesyndrome surveillance of acute viral gastroenteritis. J Clin Microbiol.2009;47:1674-9.17. Noordhoek GT, Weel JF, Poelstra E, Hooghiemstra M, Brandenburg AH.Clinical validation of a new real-time PCR assay for detection of enterovirusesand parechoviruses, and implications for diagnostic procedures. JClin Virol. 2008;41:75-80.18. Benschop KS, Williams CH, Wolthers KC, Stanway G, Simmonds P.Widespread recombination within human parechoviruses: analysis oftemporal dynamics and constraints. J Gen Virol. 2008;89:1030-5.Ned Tijdschr Med Microbiol 2013;21:nr254