Thema: Diabetes mellitus en infectieziekten Het ... - NVMM

10 e 5 kve/ml en niet een tweede kweek, de belangrijkstefactor is bij het maken van dit onderscheid. 4,7,8Een UWI wordt gedefinieerd als de aanwezigheid vanbacteriurie bij een patiënt met symptomen van eenUWI. 9 De afkapwaarde van het aantal micro-organismenvoor UWI is niet eenduidig. In het verleden werdenconcentraties lager dan 10 e 4 kve/ml aan verontreinigingtoegewezen maar onderzoek heeft aangetoond dat bijvrouwen met klachten van UWI en bacterieaantallen vanuropathogenen tussen 10 e 2 kve/ml en 10 e 4 kve/ml (‘lowcount bacteriurie’) eveneens wijzen op de aanwezigheidvan een UWI. Dit is onder andere aangetoond doordatklachten van deze patiënten reageerden op antibiotischetherapie gericht tegen de aangetroffen verwekker. 7,9Epidemiologie ASBASB is een dynamische aandoening die komt en gaat, ookzonder interventies zoals behandeling met antibiotica. Ingezonde volwassen vrouwen ligt de prevalentie van ASBtussen de 2-5% en bij gezonde volwassen mannen komtASB nauwelijks voor. 4 ASB komt drie tot vier keer vakervoor bij vrouwen met diabetes in verhouding met gezondevrouwen. 4,10 Uit een recente meta-analyse van onderzoekengedaan tussen 1966 en 2007 blijkt dat de puntprevalentievan ASB bij zowel vrouwen (14,2% vs. 5,1%; oddsratio(OR) 2,6, 95%-betrouwbaarheidsinterval (BI) 1,6-4,1),en mannen (2,3% vs. 0,8%; OR 3,7, 95%-BI 1,3-10,2) alsadolescenten en kinderen (12,9% vs. 2,7%; OR 5,4, 95%-BI2,7-11,0) met diabetes verhoogd is vergeleken bij gezondecontroles zonder diabetes. 11De resultaten van een driejarige follow-upstudie naar hetnatuurlijke beloop van ASB laten zien dat bij vrouwen metdiabetes een tendens bestaat voor persisterende of recidiverendeASB, ondanks behandelingen van tussentijdseUWI’s. Bijna 20% bleef gedurende de hele studieperiodegekoloniseerd met het oorspronkelijk aangetoonde microorganismenbij aanvang van de studie. 12Epidemiologie UWIMeerdere onderzoeken hebben laten zien dat UWI’s vakervoorkomen bij diabetes patiënten. Een Nederlandse studieuitgevoerd in de eerste lijn bevestigt dat zowel vrouwenals mannen met diabetes een verhoogd risico hebben ophet ontwikkelen van UWI’s (DM type 1 OR 1,56, 95%-BI1,13-2,15; DM type 2 OR 1,21, 95%-BI 1,07-1,38) in vergelijkingmet controles. 1 Uit een studie bij postmenopauzalevrouwen bleek dat het risico op ontwikkelen van UWImet name hoog is bij diabeten die werden behandeld metinsuline (OR 2,6, 95%-BI 1,5-4,6) of orale antidiabetica (OR2,9, 95%-BI 1,7-5,1) en minder evident als ze alleen werdenbehandeld met een dieet (OR 1,3, 95%-BI 0,7-2,3). 13Vooral het risico op recidiverende UWI’s is verhoogd bijpatiënten met diabetes; 7,1% relapses (recidief binnenzes weken na start eerste antibiotica kuur) en 15,9%re-infecties (recidief zes weken na start eerste antibioticakuur) bij vrouwen met en maar 2,0% relapses en 4,1%re-infecties bij vrouwen zonder diabetes (OR 2,0, 95%-BI1,4-2,9). 14ASB en UWI bij zwangere vrouwen met diabetes ofdiabetes gravidarumEen speciale groep diabeten zijn zwangere vrouwen metDM of DMG. Zwangerschap is ook een risicofactor voorASB en UWI’s. Zowel ASB en UWI tijdens de zwangerschapkunnen mogelijk een negatieve invloed hebbenop het kind zoals vroeggeboorte en een laag geboortegewicht(De Nederlandse Vereniging voor Obstetrie enGynaecologie, NVOG-richtlijn). 4Alvarez et al. toonden aan dat vrouwen met al bestaandediabetes voor de zwangerschap een verhoogd risico (18%vs, 8,2%, OR 2,47, 95%-BI 1,37-4,45) hadden op ASBin vergelijking met zwangere vrouwen zonder diabetes.Streptococcus groep B (GBS) was de meest voorkomendeverwekker (26%). 15 In een andere studie werd de associatietussen ASB een zwangere vrouwen met DM niet gezien,maar deze onderzoekspopulatie bestond alleen uitzwangere vrouwen met DMG. 16 Een recente studie metAustralische zwangere vrouwen bevestigt dit resultaat enlaat ook geen verhoogde prevalentie van ASB bij zwangerevrouwen met voornamelijk DMG zien in vergelijking metvrouwen zonder DMG. Wel wordt in de laatstgenoemdestudie ook GBS (uitgewerkt vanaf 10 e 2 kve/ml) gevonden alsmeest voorkomende verwekker van ASB bij zwangere meten zonder DM. 17 Dit is een belangrijke bevinding, omdatkolonisatie met GBS is geassocieerd met neonatale sepsis(NVOG-richtlijn). Bij zwangere vrouwen met GDM wordttevens geen verhoogde incidentie van UWI’s gevonden invergelijking met zwangere vrouwen zonder DM. 16,17Pathogenese en microorganismen ASB en UWIDe pathogenese van ASB en UWI’s is niet verschillendbij vrouwen met en zonder DM. Er bestaan verschillendehypotheses die de verhoogde prevalentie van ASB enincidentie van UWI bij DM-patiënten verklaren.Micro-organismenPatiënten met DM hebben in vergelijking met patiëntenzonder DM vaker andere verwekkers (Klebsiellapneumoniae, Citrobacter spp, Proteus mirabilis) danE.coli (17% vs. 0%). 18 Dit verschil was nog groter in eenZweedse studie (45% vs. 9%). 19 Maar E.coli blijft het meestvoorkomende pathogeen in zowel ASB als UWI’s.Adherentie (hechting) van het micro-organismeaan de uro-epitheliale cel is de belangrijkste stap inde pathogenese van een UWI. Dientengevolge zijn deadherentieorganellen (fimbriae) de belangrijkste virulentiefactoren.Met polymerase chain reaction (PCR) zijnverschillende virulentiefactoren van E. coli, geïsoleerd uitNed Tijdschr Med Microbiol 2012;20:nr4168